Achtergrond

YouTube-portret: Jirí Belohlávek

De Tsjech Jirí Belohlávek treedt officieel aan als vaste gastdirigent van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Hij zal de komende jaren regelmatig voor het orkest staan. Belohlávek heeft een flinke staat van dienst op het gebied van opera. Een portret in beeld van zijn operaervaring. Met dank aan YouTube.

Jirí Belohlávek op de bok (foto: Martin Kov).
Jirí Belohlávek op de bok (foto: Martin Kov).

De muzikale loopbaan van Jirí Belohlávek (Praag, 1946) begon op vierjarige leeftijd met zang en piano. Zijn conservatoriumopleiding was aanvankelijk gericht op de cello, maar na korte tijd stapte hij over op directie.

In 1968, het jaar van de Praagse Lente, vroeg dirigent Sergiu Celibidache hem zijn assistent te worden. Engagementen die hij kreeg aangeboden na het winnen van twee concoursen kon hij niet aannemen omdat de autoriteiten hem niet wilden laten gaan. Hij werd chef-dirigent in Brno en later in Praag, bij het Praags Symfonie Orkest.

Collega-dirigent Václav Neumann introduceerde hem in 1979 bij de Komische Oper in Berlijn en daar debuteerde hij met Tajemstvi (het geheim) van Smetana, gevolgd door Stravinsky’s The Rake’s Progress, een jaar later.

In 1990 werd hij chef-dirigent bij het Tsjechisch Philharmonisch Orkest, maar nadat hij daar werd gepasseerd door Gerd Albrecht begon hij een nieuw orkest, de Praagse Philharmonie.

In de tweede helft van de jaren ’90 werd Jirí Belohlávek professor aan het Praags conservatorium, waar hij onder andere Tomáš Netopil – nu chef in Essen – opleidde. Vanaf 1995 was hij verbonden aan het BBC Symfony Orchestra als vaste gastdirigent.

Zijn operaloopbaan voerde hem naar Glyndebourne, waar hij werken als Tristan und Isolde, Jenufa en Rusalka dirigeerde.

Hieronder Isolde’s Liebestod, opgenomen in Glyndebourne, met Nina Stemme als Isolde:

Rusalka is een werk van Dvorak dat Belohlávek vaak heeft gedirigeerd. De productie uit 2009 in Glyndebourne werd op cd gezet, zoals blijkt uit deze clip.

De Tsjech deed Rusalka ook in de New Yorkse Metropolitan Opera. Een andere versie van de complete Rusalka, opgenomen in het Praags Nationaal Theater, staat (ongedateerd) online:

Dit slot van de eerste akte van Katia Kabanova van Janacek werd opgenomen in Madrid, de productie werd geregisseerd door Robert Carsen.

Jirí Belohlávek stond verschillende malen op het podium van de BBC Proms in Londen, zoals deze keer met de Vier Letzte Lieder van Richard Strauss, gezongen door sopraan Christine Brewer in 2008. Dit is het eerste, ‘Frühling’. De andere drie zijn ook te vinden op YouTube.

Het optreden op de Proms van 2010 door Renée Fleming werd begeleid door Jirí Belohlávek. Het maakte deel uit van de beroemde Last Night, aan het eind van het Promsseizoen. Hieronder klink het ‘Lied aan de maan’ uit de opera die hij zo vaak dirigeerde, Rusalka.

De Tsjech dirigeerde verschillende malen de fameuze Last Night of the Proms. In 2012, het Olympisch jaar in Londen, was Joseph Calleja de solist. Dit is uit het tweede deel van de avond, als de hoedjes en slingers uit de kast worden gehaald. Calleja zingt hier Henry Woods ‘Fantasia on British Sea-Songs’ en ‘Rule Britannia’.

Vorig artikel

Opera in de media: week 40

Volgend artikel

MUSICO en Brava organiseren Verdi-cursus

De auteur

François van den Anker

François van den Anker

François van den Anker is muziekjournalist. Hij doet verslag van de wereld van opera en lied met interviews, reportages en podcasts.

11Reacties

  1. Judith
    27 september 2013 at 15:04

    Wat ontzettend leuk!
    Ik vind Jirí Belohlávek werkelijk geweldig!

  2. Gerard
    27 september 2013 at 17:59

    Jirí Belohlávek is een uitstekend dirigent. Alleen laat het Rotterdams Philharmonisch hier de zoveelste kans liggen door hem niet eens wat onbekendere tsjechische muziek te laten dirigeren, zoals de meesterlijke muziek van Suk, en zo zijn er nog vele anderen te bedenken. In plaats daarvan dirigeert hij bij zijn aantreden als vaste gastdirigent een weinig origineel programma, met als toppunt…de Moldau! Ik vlucht lekker naar de Reinbert de Leeuw concerten!

  3. J. Froberger
    2 oktober 2013 at 22:42

    Nou Gerard; zó bekend is het tweede vioolconcert van Martinu nu ook weer niet. Toegegeven, ik hoor ook liever zijn derde symfonie. En de sinfonietta (janacek) mag wat mij betreft ieder seizoen gespeeld worden. Ik vermoed en hoop dat de echte programma’s met Belohlavek nog wel komen.
    Overigens ben ook ik naar Reinbert de Leeuw gegaan en werkelijk buitengewooon genoten van de “Éclairs”.

  4. Gerard
    3 oktober 2013 at 12:59

    @Froberger. Ik was er ook (bij ”Eclairs” ) en vond het net zo prachtig. Het was een weerzien, want ik heb in 1994 een van de eerste uitvoeringen in Nederland meegemaakt (ook olv de Leeuw met het Radio symfonisch orkest). Niemand die Messiaen dirigeert zoals de Leeuw! Overigens vond ik de Chants pour franchir le seuil van Grisey ook erg mooi (het zijn de Letzte Lieder of Our Time, en Hannigan was zoals altijd weer subliem! Die vrouw kan alles!

  5. Leen Roetman
    3 oktober 2013 at 13:01

    Voor Jirí Belohlávek zie ook blog van Eelco Beinema, cellist RphO http://philharmonischenotities.blogspot.nl/2013/10/tsjechisch-feestje.html

  6. J. Froberger
    3 oktober 2013 at 19:57

    Gerard, ik werk vaak de weekenden, maar dit weekend had ik reeds lang geleden gereserveerd. Die schitteringen van gene zijde….ik ben vrij nuchter, maar houd het moeilijk droog bij “demeurer dans l’amour..” Zo verging het me ook afgelopen zaterdagavond. Wat een concert!
    Ik wist eerlijk gezegd niet dat de Leeuw dit ook bij het RSO heeft gedirigeerd. Wat een wandaad is toch het schrappen van (o.m.) het RSO. Ik ben “de eclairs” ingerold door de uitvoering van Metzmacher. Maar ook Cambreling (Baden-Baden) is me erg dierbaar!

    Leen, bedankt voor de link! Ik wist van deze blog, maar zal hem nauwgezetter gaan volgen! Boeiend!

  7. Gerard
    3 oktober 2013 at 20:30

    @ J Froberger: ”Wat een wandaad is toch het schrappen van (o.m.) het RSO.” Daarom vond ik de toespraak vrijdagavond van de minister van cultuur nav uitreiking Edison oeuvre prijs aan de Leeuw ronduit beschamend, ze ging maar door, en deed alsof er niet aan de hand was… De wethouder van Cultuur van Den Haag hield ook maar niet op met praten. Grrrr…politici..here today, gone tomorrow. Ik dacht ook: hoeveel van die holle retoriek zal Reinbert de Leeuw gedurende zijn loopbaan al hebben moeten aanhoren?

  8. J. Froberger
    3 oktober 2013 at 21:16

    Je haalt me de woorden uit de mond. Beschamend. Je zult maar voor een tour de force staan als de eclairs en dan die kul moeten aanhoren….terwijl de dame in kwestie natuurlijk had beloofd het kort te houden… onlangs maakte ik het mee dat een dirigent zèlf een stevige toespraak hield alvorens zich op de partituur te werpen… Mark Elder, dacht ik.

  9. Gerard
    4 oktober 2013 at 13:14

    @Froberger. Elder is een dirigent die weet hoe je een publiek moet bereiken en geinteresseerd kan krijgen. Ik heb hem met het Rotterdams Phil zoiets zien/horen doen voorafgaand aan de 4e van Sjost. Kijk, zo zou het vaker moeten gebeuren, dacht ik gelijk. Gewoon een (kort) pakkend praatje en het publiek vertellen waarom dit werk er toe doet vanuit de persoonlijke betrokkenheid van de uitvoerder. Zeker bij wat onbekendere werkt dat prima ipv van die inleidingen voorafgaand het concert of een te uitgebreid programmaboekje. Bij complexe werken zou de dirigent er dan nog wat uit kunnen lichten enz…

  10. J. Froberger
    4 oktober 2013 at 21:05

    Mee eens, Gerard. Ik heb meegemaakt dat hij muziek van Delius inleidde. Groot dirigent. Dirigeert ook geregeld Arnold Bax, waar ik erg van houd. Schijnt zelfs de namen van alle musici te kennen…Maar ik vond het een mooi voorbeeld van de omgekeerde weg: meestal moet een dirigent een prevelement aanhoren en bij hem is het andersom. Overigens begreep ik dat de inleider die het werk officieel inleidt vóór het concert, niet zo blij is hiermee.

  11. Gerard
    5 oktober 2013 at 10:01

    Broodnijd natuurlijk, maar hoe interessant is zo’n inleiding nou echt, het zijn veel woorden maar vaak niet de muziek zelf. Ik zou de elevatorpitch willen introduceren voor dit soort dingen, dus in 5 minuten duidelijk maken waarom dit muziekstuk de moeite waard is (maar daar moet je het talent voor hebben), met een kort fragment wat de kern van het werk aangeeft