Vandaag, 17 oktober 2016, is het vijftig jaar geleden dat Wieland Wagner overleed. Een paar herinneringen in beeld. Met dank aan YouTube.

Wieland Wagner overleed een paar maanden voor zijn vijftigste verjaardag (5 januari). Aangezien beide gedenkdagen zo dicht op elkaar liggen, gaat de aandacht meer uit naar zijn aanstaande honderdste geboortedag dan naar de huidige vijftigste sterfdag. Na de jaarwisseling zal ongetwijfeld het nodige over hem gezegd en geschreven worden. Voor nu wil ik volstaan met een paar korte opmerkingen.

Wieland en zijn jongere broer Wolfgang namen na de oorlog de leiding van de Bayreuther Festspiele over van hun moeder Winifred. Haar nauwe verbintenis met Hitler had Winifred Wagner geheel en al onmogelijk gemaakt. Dat haar twee zonen het ook uitstekend met de Führer konden vinden, en hem zelfs kort voor de capitulatie nog in Berlijn mochten bezoeken, werd tamelijk achteloos terzijde geschoven.

In 1951 beleefde de Festspiele een nieuwe start, waarbij Wieland de belangrijkste inbreng had op artistiek gebied en Wolfgang meer de zakelijk kant behartigde.

In de vijftien jaar tot zijn dood ensceneerde Wieland Wagner alle opera’s uit de Wagner-canon tenminste eenmaal, te beginnen met Parsifal en Der Ring des Nibelungen in 1951. In de navolgende jaren kwamen daar de overige werken bij.

In 1965 ging Wielands tweede Ring in première, die in 1966 werd hernomen. Op YouTube zijn diverse fragmenten uit 1966 te vinden, waarin Wieland voor deze Ring repeteert:

Das Rheingold:

Die Walküre (1):

Die Walküre (2):

Götterdämmerung:

Dit is de Ring waarvan later een live geluidsopname onder leiding van Karl Böhm is gemaakt. We beschikken dus uitsluitend over geluidsmateriaal. Voor beelden van Wielands laatste enscenering in Bayreuth zijn we aangewezen op foto’s.