CD-recensiesFeatured

Cd-zomer: Cherubini’s eerste hit

Iedere zomer eindigt de Place de l’Opera-redactie het operaseizoen met een berg onbesproken cd’s. In de serie ‘Cd-zomer’ plukken we iedere donderdag een genegeerde titel uit de stapel. In aflevering 6: Cherubini’s volstrekt onbekende ‘comédie héroïque’ Lodoïska.

De cd in één zin

Le Cercle de l’Harmonie, Les Éléments en een nagenoeg volledig Franse cast spelen en zingen onder leiding van Jérémie Rhorer de opera Lodoïska van Luigi Cherubini, live opgenomen in Venetië en Rome in oktober 2010. (Naïve AM 209)

Hebben we inderdaad wat gemist?

LodoïskaAbsoluut. Luigi Cherubini zit in een te schaduwrijke hoek van het operarepertoire en alle pogingen om hem daar uit te halen, verdienen mijns inziens lof. Het is toch bizar dat iemand waar componisten als Beethoven, Schumann, Wagner en Brahms de hoogste waardering voor hadden vandaag de dag zo’n inferieure positie inneemt ten opzichte van precies diezelfde componisten?

Los daarvan: Lodoïska is een vermakelijke opera. De benaming ‘comédie héroïque’ slaat de spijker op de kop. Het stuk vertelt hoe de Poolse graaf Floreski zijn geliefde Lodoïska probeert te redden uit het kasteel van de tiran Dourlinski. Met hulp van de nobele Tartaren-leider Titzikan slaagt hij in zijn missie. En de liefde overwint… Het had een Disney-sprookje kunnen zijn.

Vijf plussen en minnen

+ Lodoïska was een belangrijk werk in de ontwikkeling van de Franse opera. Cherubini nam het populaire genre van de opéra-comique, tot dan toe vooral ‘makkelijk’ entertainment, en voegde er meer drama en betere, inventievere muziek aan toe. Dat vleugje ‘héroïque’ tilde de ‘comédie’ naar een hoger plan en bezorgde Cherubini zijn eerste grote succes. Alleen al vanwege die historische waarde is het boeiend om deze zeldzame opname te beluisteren.

+ Cherubini’s partituur verveelt geen moment. Zijn muziek is vlot, toegankelijk en origineel. Er zijn (onder meer) vernuftige aria’s, vlugge ensemblestukken en luisterrijke koorscènes. Mij bevalt in het bijzonder de orkestratie, die heel de opera door op eenvoudige maar trefzekere wijze de tekst en de actie ondersteunt.

+ Dit is de eerste complete opname van Lodoïska op periode-instrumenten. Een goede keuze? Ik vind van wel. Le Cercle de l’Harmonie speelt onder Jérémie Rhorer met veel pit en vuur. Hun rappe, transparante begeleiding zweept de scènes voort. Voor ademhalen is doorgaans geen tijd. Neem het formidabele kwartet ‘Non, non perdez cette espérance’ uit de tweede akte. Wat een race!

+ De cast kan een grote pluim krijgen. Tenor Sébastien Guèze (Floreski) is een perfecte lyrische held, elegant en met jeugdige bravoure gezongen. Philippe Do’s tenor is een slag lichter, maar dat past wel bij de wat komische rol van Titzikan (een niet-barbaarse Tartaar, iets waar iedereen zich zeer over verwondert). Armando Noguero zingt een grappige Varbel (het Leporello-achtige hulpje van Floreski), Pierre-Yves Pruvot is een uitstekende slechterik en Nathalie Manfrino (Lodoïska) laat haar forse, dramatische stem allerminst ondersneeuwen tussen al die mannenstemmen.

+ Het cd-boek van deze uitgave ziet er niet alleen fraai uit (hardcover), maar staat ook boordevol interessante achtergrondverhalen over Cherubini, Lodoïska en de opéra-comique in het algemeen (in het Frans en Engels). Bovendien bevat het het volledige libretto (Frans, Engels en Italiaans). Zo breng je een onbekend werk onder de aandacht!

Zomertip

Cherubini werd weliswaar in Florence geboren, maar bracht het grootste deel van zijn componerende jaren door in Parijs. Daarmee staat hij midden in een illuster rijtje buitenlandse componisten die het Franse muziekleven mede vormgaven: Lully, Gluck, Meyerbeer, Offenbach…

Reden genoeg om een bezoek aan Parijs te brengen, een bloemetje te leggen bij het graf van Cherubini (let op: vier meter verderop ligt Chopin) en het beluisteren van deze opname af te wisselen met het opsnuiven van de rijke Parijse muziekhistorie.

Slotnoot

Het cd-boek vermeldt een paar eerdere, helaas mislukte, pogingen om Lodoïska opnieuw op de kaart te zetten: in Milaan (1950), Rome (1961) en Montpellier (1989). Het is te hopen dat deze opname er wél in slaagt om Lodoïska terug te brengen op de operatonelen. Al gebiedt de eerlijkheid me te zeggen dat ik die kans niet heel hoog inschat. Bekendheid gaat doorgaans boven kwaliteit in de programmering van operabazen. Liever een gegarandeerde volle zaal bij de 1003e Don Giovanni dan gegarandeerde marketingproblemen bij de eerste Lodoïska

Vorig artikel

Netrebko te groot voor Münchner Onjegin

Volgend artikel

München brengt Don Carlo op topniveau

De auteur

Jordi Kooiman

Jordi Kooiman

Jordi Kooiman is journalist en muziekliefhebber. Hij richtte in januari 2009 Place de l'Opera op en leidt sindsdien het magazine.

12Reacties

  1. CorDick van Langelaar
    30 juli 2015 at 22:22

    leuke en interessante weetjes. ben benieuwd naar deze CD

  2. Maarten-Jan Dongelmans
    31 juli 2015 at 10:26

    Ik heb deze opera met Muti in de kast staan maar nog niet beluisterd. Zodra ik weer thuis ben, komt ie meteen aan de beurt. De ouverture ken ik wel, die staat op die prachtige Cherubini cd van The Academy (vroeger EMI). Hierop vinden we ook Der Wassertraeger (ik kom op mijn vakantie adres
    even niet op de Franse titel of was dit Les deux journees?)

  3. stefan caprasse
    31 juli 2015 at 10:28

    De laatste zin van de slotnoot klopt natuurlijk nog merendeels. Al merk ik toch de laatste tijd een zekere kentering en worden er toch geregelder onbekendere werken opgevoerd…

  4. Maarten-Jan Dongelmans
    31 juli 2015 at 10:51

    Dat laatste zal zeker met de invloed van de cd te maken hebben. Sinds 1980 hebben de producenten gedurende enige decennia met regelmaat hun nek uitgestoken als het gaat om repertoire vernieuwing. Helaas ligt de cd industrie al weer enige tijd op zijn gat …

  5. Maarten-Jan Dongelmans
    31 juli 2015 at 10:56

    Repertoire vernieuwing vooral in de zin van repertoire verbreding dan. Mozart wordt bijvoorbeeld druk omringd door tijdgenoten als Cimarosa, Paisiello, Salieri en Dittersdorf, Gretry enz.

  6. Shmulik Lipniski
    31 juli 2015 at 11:22

    Ik heb ook de cd met Muti in de kast. Al alng niet beluisterd.
    En helemaal eens met de laatste zin, inderdaad mille e tre

  7. stefan caprasse
    31 juli 2015 at 12:42

    Ook het franse repertoire wordt blijkbaar toch uitgebreid: Meyerbeer wordt terug meer gespeeld, Halevy (La Juive!), Harold (Zampa en Le Pré aux clercqs in de Opéra Comique), de onbekendere werken van Saint-Saens (Les Barbares), Lalo (Fiesque, La Jacquerie) Le Cid van Massenet, Le roi Arthus van Chausson, ‘Le marchand de Venice’ van Hahn (in Saint-Etienne blijkbaar). Blijkbaar speelt een organisatie als het ‘Palazetto Bru Zane’ hier een baanbrekende rol. En OK, het blijft dan meestal wel bij één uitvoering(enreeks), maar het is toch al dat…

  8. Maarten-Jan Dongelmans
    31 juli 2015 at 14:20

    Die uitbreiding is een broodnodige verrijking en tegelijkertijd voor opera liefhebbers een regelrechte aansporing tot avontuur! Operahuizen dienen dit aspect niet uit het oog te verliezen tijdens het programmeren.

  9. stefan caprasse
    3 augustus 2015 at 11:46

    Inderdaad! Moge ze dat dan ook doen!

  10. Maarten-Jan Dongelmans
    3 augustus 2015 at 17:47

    We blijven hoop houden …

  11. stefan caprasse
    4 augustus 2015 at 09:12

    Il est permis d’attendre, il est doux d’espérer…

  12. Maarten-Jan Dongelmans
    4 augustus 2015 at 12:15

    But the operahouses have to make up their minds, don’t they?