Operarecensie

Silbersee geeft topuitvoering love fail

Voor de tweede maal was love fail van de Amerikaanse componist David Lang in Nederland te zien. Waar de uitvoering van Anonymous4 twee jaar geleden wat statisch was, maakte Silbersee er een complete, indrukwekkende theaterervaring van. Vocaal en visueel muziektheater op hoog niveau.

Publiciteitsbeeld van #tristanisolde. (© Ángel Marcos, La chute nº 16, 2000, c/o Pictoright Amsterdam 2016)
Publiciteitsbeeld van #tristanisolde. (© Ángel Marcos, La chute nº 16, 2000, c/o Pictoright Amsterdam 2016)

Twee jaar geleden werd de liederencyclus love fail van de Amerikaanse componist David Lang voor het eerst in Nederland uitgevoerd. Die ‘oerversie’ werd gezongen door het Amerikaanse ensemble van vier zangeressen voor wie Lang het werk componeerde: Anonymous4. Het opdrachtwerk was de muziek voor hun afscheidstournee, die het einde markeerde van dertig jaar over de wereld reizen met voornamelijk muziek uit de middeleeuwen.

David Lang heeft verstand van oude muziek en zocht naar een balans tussen oud en nieuw. Twee jaar geleden zei hij over love fail: “Het zijn moderne mensen die materiaal zingen dat soms al duizend jaar oud is. Ik wilde iets maken wat universeel was en wat heen en weer zou gaan tussen oud en nieuw.”

Hoe mooi het ook klonk toen Anonymous4 in mei 2015 Operadagen Rotterdam aandeed, het was een tikje saai. De vier zangeressen, ervaren in hun concertpraktijk die weinig enscenering bevatte, zaten op het podium, achter hun speciaal ontworpen lessenaars. Er was enige aankleding en er was beeldprojectie, maar verder beperkte het optreden zich tot een vooral auditieve ervaring.

Bij regisseur Isabel Schröder was het heel anders. Muzikaal was de versie door vier zangeressen van Silbersee van vergelijkbaar niveau als dat van de beroemde muzikale zusters uit de VS, maar door de subtiele enscenering viel er meer te beleven voor het publiek. De uitvoering van het ruim een uur durende werk sloot zoals hij begon: de vier zangeres, losjes gegroepeerd rond een grote grenen tafel, gekleed in pijen met capuchons, bijna in het donker. Alleen de vier lege glazen op de vloer waren het bewijs van het verhaal dat ze in het uur ervoor hadden verteld.

In die glazen had het liefdeselixer gezeten dat ook in de middeleeuwse Tristan-vertelling een essentiële rol speelt. Op dat verhaal, aangevuld met moderne teksten, baseerde de componist zich. In de versie van Silbersee waren er vier Isoldes, die elkaar afwisselden en die alle vier een glas met het elixer aanboden aan Tristan, tekstloos gespeeld door mimespeler Gerindo Kartadinata.

Alle zang, door Natascha Young, Michaela Riener, Elsbeth Gerritsen en Fanny Alofs, ging uit het hoofd, met hier en daar een lichte versterking. Ingenieus waren de korte ademstootjes waarmee de vier hun liederen de juiste inzet gaven. Alleen een xylofoon, een trom en wat geluid op band waren de aankleding in de messcherpe, bijna hemelse klanken die vibratoloos en verbluffend trefzeker uit de kelen van de vier kwamen. In de prachtige zang in verstaanbaar Engels waren de fragmentarische teksten die David Lang bij zijn muziek uitkoos goed te volgen.

Bij deze vorm van muziektheater is álles belangrijk: het licht, waarvoor ontwerper Gé Wegman geraffineerd gebruikmaakte van de mogelijkheden in de wanden van het Muziekgebouw aan ’t IJ, het geluidsontwerp van Wouter Snoei en het basale, effectieve decor. Dat bestond uit twee stoelen en een tafel die geheimen bevatte.

Wat mogen we blij zijn met Silbersee – het vroegere VocaalLAB – dat naast de grote opera- en muziektheatergezelschappen een eigen, op vocale muziek gericht aanbod heeft. Deze nieuwe productie love fail, die het uitstekend zou doen op de festivals in Europa, maar vooralsnog alleen op 22 april in Zwolle te zien is, vormt daarvan een klinkend en beeldend bewijs.

Het werk love fail staat in de uitvoering door Anonymous4 online. Meer informatie vindt u op de website van Silbersee.

Vorig artikel

Opera in de media: week 14

Volgend artikel

Groots afscheid van Rudolf Jansen

De auteur

François van den Anker

François van den Anker

François van den Anker is muziekjournalist. Hij doet verslag van de wereld van opera en lied met interviews, reportages en podcasts.