Rheinoper vervolgt Tannhäuser concertant
De Deutsche Oper am Rhein zal de resterende voorstellingen van zijn controversiële productie van Tannhäuser concertant opvoeren. Dat maakte het operahuis vanmiddag bekend. De première van Burkhard C. Kosminski’s nazi-enscenering, afgelopen zaterdag, leidde tot heftige reacties.
Het regiedebuut van Kosminski is van korte duur. Meer dan één voorstelling zit er voor hem niet in. Hoewel het operahuis van tevoren wist dat het concept van de toneelregisseur tot controverse zou leiden, had het niet verwacht dat de opschudding zó groot zou zijn, schrijft het in een persbericht (lees ‘Düsseldorfer Tannhäuser creëert grote rel‘).
Het operahuis erkent dat “vooral de zeer realistisch opgevoerde executiescène bij talloze toeschouwers zowel psychisch als fysiek tot zo’n grote belasting leidde, dat deze bezoekers zich na afloop naar een arts moesten begeven”.
De Rheinoper is na het afwegen van alle argumenten tot de conclusie gekomen dat het deze extreme impact van de productie niet verantwoorden kan. “Een volledig ongewijzigd vervolg van deze productie is gezien deze achtergrond niet mogelijk”, aldus het bericht.
Het operahuis is in gesprek gegaan met Kosminski om te kijken of bepaalde scènes aangepast konden worden. Daar wilde de regisseur uit artistieke overwegingen echter niet van weten. Daarom heeft de directie besloten de overige vier voorstellingen concertant op te voeren.
De auteur
28Reacties
BRAVO!
Een nieuwe dag breekt aan!
Mochten jullie het gemist hebben: het is allemaal de schuld van …… juist, ja. De Joden:
“Jüdische Verbände & Nazis vereint im Kampf gegen diesen Tannhäuser!
Vereint im Kampf gegen die Kulturfreiheit in Deutschland.
Das ist nun ein wirklicher Skandal !!!”
http://www.deropernfreund.de/kontrapunkt.html
Voor de liefhebber van een doorwrocht, beargumenteerd artikel over dit hoogtepuntje van Regietrash: lees de bijdrage van Alexander Kissler op http://www.cicero.de/salon/theaterskandal-kein-hitler-mehr-auf-deutschen-buehnen/54378
Bedankt Olivier.
Maar waarom voert de directie van de Rheinoper deze regie van het toneel af? Voor de “zeer realistisch opgevoerde executiescène” (die de regisseur niet wilde aanpassen) en niet om de gehele holle nazi enscenering.
Dus het kan nog even gaan duren voordat talentloze regisseurs die zichzelf zien als ‘een kunstenaar met hele diepe inzichten’ voorgoed aan de kant worden gezet. Totdat de zalen leeg blijven…
@Leen: U heeft waarschijnlijk gelijk, ’t kan nog even aan duren voordat talentloze regisseurs aan de kant worden gezet maar toch, Laten we hoopvol blijven, ik weet wel één zwaluw maakt de zomer niet, maar misschien is hij toch wel de aankondiging van de lente!
“He piggybacked his ideas onto the work of a true genius…”
.erda: Er zijn inderdaad tekenen dat een nieuwe lente aanbreekt. De bagger van Düsseldorf heeft ervoor gezorgd dat diverse disciplines zich kritisch met het Regietheater bezighouden, en sterk beargumenteerde veroordelingen publiceren. Deze Amerikaanse professor schrijft als Little Murphy Dog op zijn blog:
“Consider the Dusseldorf Tannhauser. The debate is swirling in Europe over the question of Artistic Freedom of Expression. The debate here is pointless. Mr. Kosminski broke the first rule of creativity. He piggybacked his ideas onto the work of a true genius. Instead of creating a work of his own, even if based of Wagner, he simply plastered his embarrassing concepts onto something he obviously does not understand. Second, he falls into the trap created for all new Wagner productions that results from the evils of Wagner’s English daughter-in-law and the maniac who adopted the Bayreuth Festival as a propaganda tool. Finally, whether he meant to or not, he insulted the victims of that maniac, reinforced a stereotype of Germans as anti-Semitic, and did a severe disservice to the original genius who created an opera that attempts to distinguish between eros and comitas–selfish and unselfish love. I hate to think what he would do given a chance to stage Porgy and Bess at the Met.
To defend Mr. Kosminski’s effort on the grounds of freedom of artistic expression is ludicrous. Simply put, as a stage director, his job is to stage the production, not to try to create a new work. If he wanted to do that, he should have written his own play or opera. Then we would not be having this ludicrous, divisive, pointless discussion; and I would be defending him and his original work on the basis of my personal beliefs (and since I would know better than to go to see it). “The most stringent protection of free speech would not protect a man in falsely shouting fire in a theater and causing a panic.” Thus, freedom of speech has limits when such speech may interfere with another’s freedom or cause injury to that other.”
Geen speld tussen te krijgen.
Meneer de professor heeft kennelijk gemist dat citeren, verbouwen, parodieeren en bewerken in de kunst al vele decennia gemeengoed is. Dat leidt soms tot aardige resultaten. Over de opera in Dusseldorf kan ik niets zeggen want die heb ik – in tegenstelling tot de heer Keegel – niet gezien. “a stage director, his job is to stage the production, not to try to create a new work”. Dat is ‘een’ visie. Als meneer de professor dat als een dwingende functieomschrijving wil zien moet hij zijn eigen theater beginnen.
Tja, daar zegt u zo wat! Mag je van een regisseur verwachten dat hij/zij regisseert? Ik dacht altijd van wel, maar nu begrijp ik dat dat eigenlijk maar “een” visie van de vele is. Nu kijk ik toch ineens heel anders tegen de dagelijkse werkelijkheid aan. Mag ik van de bakker verwachten dat hij brood bakt, van de schilder dat hij schildert? Allemaal “dwingende functieomschrijvingen”!
Met Toon Hermans zeg ik: “Heerlijke onzin, mensen!” Little Murphy Dog beweert juist dat elke regisseur, bakker of schilder alle vrijheid heeft om een fijne opera in elkaar te knutselen. Maar laat Kosminski met zijn onfrisse tengels van Wagner afblijven.
(PS Er wordt in de voorafgaande post steeds gesproken over “meneer de professor”. Wie zegt eigenlijk dat er achter het pseudoniem “Little Murphy Dog” een man schuilgaat?)
Ik prijs de dag dat Little Murphy Dog zijn eigen theater begint, ik neem direct een abonnement!
@Leen: 🙂
@allen: maar even zonder dollen, er wordt van alles gezegd, geroepen en gemeend over deze Rheinoper Tannhäuser, maar kan je echt een oordeel vellen over iets wat je niet hebt gezien of is het gewoon een aanleiding om je eens lekker te laten gaan?
Ja hoor, dat kan heel goed, een oordeel hebben over iets wat je niet hebt gezien. Dankzij de moderne communicatiemiddelen kunnen we ons tot in detail op de hoogte stellen van wat er in de wereld gebeurt. Vroeger werd de Apartheid in Zuid-Afrika ook verdedigd met de dooddoener “je moet er geweest zijn om erover te kunnen oordelen. Dat argument klopte toen al niet.
Ik vermoed dat Bertolf geen krant leest want hij kan alle berichtgeving immers niet zelf verifiëren, laat staan er zich er een oordeel over vormen.
Geachte heer Keegel,
“Dankzij de moderne communicatiemiddelen” kunt u hooguit weten, dat er in Düsseldorf een controversiële enscenering van “Tannhäuser” op de planken is gezet, wat ANDEREN daarvan vinden en wat daarvan de gevolgen zijn. Als u de voorstelling niet gezien hebt kunt u van de inhoud daarvan, alle “moderne communicatiemiddelen” ten spijt, onmogelijk “in detail” op de hoogte zijn. De vergelijking met de apartheid in Zuid-Afrika gaat natuurlijk volledig mank maar past waarschijnlijk in wat u onder “zuiver discussiëren” verstaat? Wat mij in uw wijze van discussiëren in hoge mate stoort is, dat u de indruk wekt in opera-aangelegenheden het verstand in pacht te hebben. Uw optie om in Amsterdam, in opvolging van Pierre Audi, Riccardo Muti en diens echtgenote aan te stellen is bv. niets minder dan “luchtfietserij”.
MUTI BESTAAT ECHT!
De Nederlander laat zich geen knollen voor citroenen verkopen, dat blijkt maar weer. “Eerst zien, dan geloven”, en zo is het maar net! Al die kranten, radioprogramma’s, (Duitse) televisie-uitzendingen, recensies, blogs, posts… dâ binne dinge veur stadse mense, doar holden wie int deurp nie van nie!
Alle gekheid op een stokje, dit gaat niet over “details”, dit gaat over een regie waarvan alle belangrijke ins en outs alom bekend zijn. Treurig dat dat nog uitgelegd moet worden anno 2013. We kenden ook “de details” in Zuid-Afrika niet, noch waren we er ooit geweest, maar dat je “er geweest moest zijn om erover te kunnen oordelen” wordt nu toch algemeen als onzin bestempeld. Jammer, dat de vergelijking niet begrepen wordt, ik had deze juist als handreiking bedoeld om de materie wat doorzichtiger te maken.
Dan de “luchtfietserij”. Luchtfietsen betekent fantaseren. Nu is het niet zo dat ik fantaseer dat Muti intendant is, maar ik doe een voorstel voor Audi’s opvolging: 2035 is dichterbij dan u denkt! Ik meen dat Muti als intendant een goed idee is, en voor dat idee stip ik ook nog kort enkele argumenten aan. Trouwens, het is dat ik Muti in levenden lijve heb zien dirigeren, dus voor de twijfelaars: ik weet zeker dat hij bestaat! Tot in detail….
Ik ben een paar weken op vakantie geweest, vandaar dat ik mij wat laat meld in deze discussie.
Aanvankelijk zou ik komend weekend naar Düsseldorf gaan voor Tannhäuser. Dat gaat niet door, ik reis geen 500 km voor een concertante opera die ik al door en door ken.
De ophef over de productie heeft me verrast om verschillende redenen.
Enerzijds denk ik dat het operapubliek zo langzamerhand wel genoeg heeft van Nazi’s op het toneel. In Duitsland is het in mijn beleving een tijdlang een vorm van zelfkastijding geweest waarvoor zelfs Duitse Regietheater coryfeën inmiddels bedanken. Nu zijn kennelijk de Polen aan de beurt.
Intendant Meyer moet anderzijds toch wel geweten hebben waar hij aan begon toen hij Kominski aantrok voor deze klus. Maar kennelijk is het zo dat er een contract wordt afgesloten met de regisseur zonder dat het regieconcept tevoren in contouren bekend is en de grenzen van de artistieke vrijheid van de regisseur zijn vastgelegd.
Meyer heeft geprobeerd een paar scènes te laten aanpassen maar Kominski heeft dat gewigerd onder verwijzing naar zijn contract.
Ik vind dat een merkwaardige gang van zaken.
Stel dat in het regieconcept een scène voorkomt waarin een figurant live sex heeft met een geit en deze vervolgens doodschiet, ik noem maar wat. Valt dat dan ook binnen de grenzen van de artistieke vrijheid van de regisseur, omdat in zijn contract kennelijk geen enkele beperking is opgenomen? Uiteraard chargeer ik hier, maar figuranten die zich moeten uitkleden om vervolgens (zogenaamd) vergast te worden is een scène die al aardig in de buurt komt van de door mij geschetste absurditeit.
Van hier is het een kleine stap naar Pierre Audi.
Ik heb die man nog nooit op iets onbetamelijks kunnen betrappen. Het ergste verwijt dat je hem kunt maken is dat zijn regie wat voorspelbaar en daardoor wat saai is geworden. Het nieuwtje is er wel af na 25 jaar. Zelf ziet hij zich bij DNO primair als artistiek leider die pas inspringt als regisseur in geval er niemand anders beschikbaar is. Guillaume Tell zou aanvankelijk ook door een ander worden gedaan.
Ik ben van mening dat DNO zo langzamerhand toe is aan een nieuwe leider, domweg omdat het na zo lange tijd goed is als er een nieuwe artistieke start wordt gemaakt. Maar niet omdat we het met Audi ‘slecht’ hebben gehad, ik moet nog zien dat zijn eventuele opvolger het beter doet.
Geachte heer Keegel,
Laatst vroeg ik iemand naar zijn mening over een bepaalde operavoorstelling en na zijn uiterst negatieve verhaal daarover vroeg ik hem of hij die wel gezien had. Antwoord: nee, maar ik heb wel de recensies gelezen. In Duitsland is, zoals u door alle “moderne communicatiemiddelen” niet kan zijn ontgaan, een discussie ontbrand tussen voor- en tegenstanders van het tot concertant reduceren van de Tannhäuser-productie in Düsseldorf. Een van de argumenten van tegenstanders is, dat zij de gelegenheid hadden willen krijgen om zich ZELF een oordeel over die productie te vormen en niet alleen te hoeven afgaan op de meningen van anderen. Uw vergelijking met de situatie in Zuid-Afrika wordt daarom niet begrepen omdat die mank gaat. Dat Muti bestaat lijdt geen twijfel. Ook ik heb hem zien dirigeren, niet alleen via TV maar ook live. Wat ik met “luchtfietserij” bedoel heeft – “treurig dat dat nog uitgelegd moet worden anno 2013” – niets te maken met het al of niet bestaan van Muti maar alles met uw idee om hem in Amsterdam Audi te laten opvolgen. Wat het jaar 2035 er toe doet ontgaat me, maar ik vind dat inderdaad tamelijk ver weg.
Beste allemaal: via via bereikte mij het gerucht (het is vooralsnog een gerucht)dat Dusseldorf heeft besloten om de Tannhauser nog eenmalig scenisch uit te voeren en zo een ieder die het wilt een mogelijkheid te geven om zich zelf een oordeel over die productie te vormen.
Een zeer interessant en goed geschreven artikel, met een zeer kort videofilmpje, waarin de bezoekers naar hun mening wordt gevraagd:
http://www.rp-online.de/region-duesseldorf/duesseldorf/nachrichten/kultur/die-lehren-aus-dem-tannhaeuser-skandal-1.3394165
Wat ik zelf begrepen heb is dat het besluit werd genomen nadat tientallen toeschouwers medische hulp moest worden aangeboden wegens verschillende klachten, waaronder een heuse hartaanval.
Het staat ook in de officiele persverklaring van van de Deutsche Oper am Rhein.
Mevrouw Loesje,
Voor het Tannhäuser-schandaal in Düsseldorf is, behalve de regisseur, natuurlijk ook de intendant verantwoordelijk. Het moge zo zijn, dat u de operaregisseur Pierre Audi nog nooit op iets onbetamelijks hebt kunnen betrappen, hij was, als artistiek leider van DNO, wél verantwoordelijk voor het aantrekken van regisseurs als Jossi Wieler en Sergio Morabito (Da Ponte-trilogie), Olivier Py (Roméo et Juliette), Christof Loy (Les vêpres Siciliennes) en – last but not least – Peter Konwitschny (Salomé).
Meneer de Haan,
Daar heeft u wel een punt.
Zij het dat ik de kwalificatie ‘onbetamelijk’ in dit verband zou willen reserveren voor de Salome van K.
Die andere regisseurs leverden voornamelijk vervelend werk af.
Mevrouw Loesje,
Vond u het optreden van de hond aan het begin van en de executie d.m.v. nekschoten verderop in “Roméo et Juliette” niet meer dan “vervelend”?
Wat een triomf moet dit voor Kosminski zijn. Hij krijgt maximale aandacht en discussies.
Meneer de Haan,
Helemaal vergeten, die productie heeft sowieso op mij geen beklijvende indruk gemaakt.
Dat kruipen door gebroken glas in Vêpres schiet me nu ook te binnen, nee dan blijft het dynamische duo Morabit en Wieler over, maar die vond ik dan ook behoorlijk ervelend met hun beddenpaleis.
Ferruccio Furlanetto: Es ist besser, sich von gewissen Menschen fernzuhalten…(“The cancellation of the recent Dusseldorf Tannhäuser as a sign of things to come.”)
@LEEN: Op 8 mei schreef je “een nieuwe dag breekt aan”. Daar kon je wel eens gelijk in hebben. Nu heeft Ferruccio Furlanetto zich ook al in die richting uitgesproken. http://kurier.at/kultur/buehne/ferruccio-furlanetto-hoechste-zeit-dass-sich-das-publikum-wehrt/13.938.933
En nu maar hopen dat ik tussen een publiek dat massaal een voorstelling weghoont, er een afwijkende mening op mag nahouden en niet verplicht wordt mee te honen…
Afgelopen zaterdag zag in de Oper Frankfurt (opera Company of the year 2013)een fenomenale Fanciulla del West (met Eva-Maria Westbroek)in een ‘filmische’enscenring van Christoph Loy. Om nu heel Duitsland als een no-go opera area te zien, zoals Furlanetto doet, getuigt van wel erg veel wantrouwen. Er gebeuren ook hele mooie dingen in Duitsland!~
Bayreuth wordt ook wakker http://www.wdr3.de/kulturnachrichten/kulturnachrichten2814.html