Buitenlands nieuwsNieuws

‘Het is gedaan met dikke zangers’

In de Engelse pers leefde dit weekend een al langer lopende discussie op: die over dikke en dunne zangers. The Guardian constateerde naar aanleiding van de Salzburger Festspiele dat slanke modellen de tonelen veroveren, terwijl stevig gebouwde diva’s het veld moeten ruimen.

Salzburg castte veel jeugdig schoon voor haar festival, zoals Miah Persson voor Così fan tutte (foto: Monika Rittershaus).
Salzburg castte veel jeugdig schoon voor haar festival, zoals Miah Persson voor Così fan tutte (foto: Monika Rittershaus).

Het feit dat de Salzburger Festspiele veel jonge, slanke, sexy zangeressen castte voor haar festival dit jaar, was aanleiding voor de Britse pers om te claimen dat het gedaan is met dikke zangers. Een cultuuromslag in operaland zou een feit zijn.

„Het is allemaal voorbij voor dikke zangeressen”, kopte The Guardian. De krant voerde tal van deskundigen op die min of meer bevestigden dat het uiterlijk de laatste paar jaren veel belangerijker is geworden op het operatoneel.

Sopraan Danielle de Niese was in dat artikel het duidelijkst in haar opinie: „We hadden deze frisse wind nodig”, zei ze. „We konden niet doorgaan om als olifanten op het toneel te staan.”

Elina Garanca, Marina Rebeka, Miah Persson, Anna Netrebko, Magdalena Kozena, Angela Gheorghiu: operahuizen kiezen steeds vaker voor mooi en aantrekkelijk.

Nieuw is de ontwikkeling niet. In 2004 werd sopraan Deborah Voigt al naar huis gestuurd tijdens de voorbereiding van een productie bij het Royal Opera House in Londen, omdat ze te dik zou zijn voor haar kostuum. En wat te denken de beroemde metamorfose die Maria Callas ooit doormaakte?

In Nederland heeft sopraan Wiebke Goetjes zich onlangs nog beklaagd over het feit dat ze door operahuizen geweigerd wordt, puur op grond van haar postuur.

In een reactie op de publiciteit stelt Michael White in een stuk in de Daily Telegraph dat het ingewikkelde materie is. Want er zijn voorbeelden van zangeressen die flink afvielen (Voigt bijvoorbeeld), maar daarmee wel aan stemschoonheid moesten inboeten. Konden ze dan niet beter dik blijven?

White houdt het erop dat het uiterlijk van een productie meetelt, of je het nu wilt of niet, of het nu rechtvaardig is of niet. „Deze dingen hebben hun eigen wetten. Waarschijnlijk zou dat niet zo moeten zijn, maar het is wel zo.”

Heeft u een mening over dik en dun op de planken? Moet iedere cast aan Hollywood-eisen voldoen of is het enkel de stem die telt? Reageer hieronder.

Vorig artikel

Spanga brengt Elektra als slappe komedie

Volgend artikel

Youtube-portret: Elīna Garanča

De auteur

Jordi Kooiman

Jordi Kooiman

Jordi Kooiman is journalist en muziekliefhebber. Hij richtte in januari 2009 Place de l'Opera op en leidt sindsdien het magazine.

87Reacties

  1. Neil van der Linden
    17 augustus 2009 at 12:03

    Danielle de Niese heeft gemakkelijk praten met haar ‘we’ in ,,We konden niet doorgaan om als olifanten op het toneel te staan.” Zij behoort tot de slanken onder ‘we’. Niet erg collegiaal.

  2. Basia Jaworski
    17 augustus 2009 at 13:43

    Daar ben ik het dus helemaal mee eens.
    En dan te bedenken dat de Niese niet eens in de buurt komt van de echte grote zangeressen (met of zonder omvang). Verdi, Puccini – daar kan ze alleen maar van dromen. Zelfs Donizetti zit (vooralsnog) niet binnen haar handbereik. Oude muziek plus een rolletje (of twee) in een Mozart opera.
    Maar het is ook waar dat het tegenwoordig echt niet meer kan, een olifant als Violetta of Mimi – het komt immers allemaal op de TV.
    Triest: tegenwoordig zouden zangers zoals Caballe, Sutherland, Pavarotti of zelfs Caruso geen schijn van kans hebben gehad.

  3. 17 augustus 2009 at 13:56

    Tja…als dikke zangeres worstel ik al tijden met deze anti-dikke-zangers (of in het algemeen anti-dik campagne).

    De smaken kunnen en mogen verschillen, de meningen ook. Maar wie bepaalt wat mooi is of lekker?

    Dik is lelijk, dik is ongezond, dik is vies, dik is lui…dat wordt on allemaal toegedicht. Ongetwijfeld zullen er best dikke mensen zijn die daaraan voldoen maar waarschijnlijk evenveel als dunne…

    Persoonlijk vind ik het helemaal niet interessant om voor alle rollen hetzelfde typje ‘barbie’ op de bühne te zien. Niet geloofwaardig en saai.

    Ik hoop dat men zich ook wél realiseert dat deze fragile barbiepopjes de grote zware dramatische partijen meestal niet zullen trekken.
    Ze brengen zelden een solide ‘dikke’ dramatische stem mee die het volhoudt om 5 uur over een Wagner orkest heen te zingen. En als de stembandjes het misschien nog wel zou kunnen, dan houdt het lichaam het niet vol en de één zonder de ander gaat niet… In mijn ogen is het een verschil tussen een Mercedes op de autobahn of een Fiat panda op de autobahn, de ene denkt bij 200 km p/u “ha fijn een bocht die nemen we nog even met 220” de ander gaat na een half uurtje 160 rijden schudden..Sprinters of lange afstandlopers/rijders.

    Ook deze rollen zullen desalniettemin binnenkort wel ingenomen worden door onze slanke zusters aangezien het zingen met microfoon ook steeds meer zijn intrede doet bij de operahuizen.
    Tja..en dán hoeft het voor mij niet meer..de ‘kunst&kunde’ is dan over.

    Ik ben in de gelukkige omstandigheid dat ik de afgelopen 15 jaar bij de internationale operahuizen alle mooie sopraanpartijen heb mogen zingen, en hoewel ik het heel jammer zou vinden als wij dikken nooit meer de bühne op mogen en het dus misschien ook wel voor mij een aflopende zaak wordt, ik heb het gelukkig gedaan en kunnen laten zien dat ik het goed kon/kan en dat ik toneelspeel met een energie waar geen dunne tegenop kan!

    Voor mijn jongere dikke collega’s vind ik het ontzettend jammer dat wij hun vaak prachtige stemmen niet meer mogen horen omdat ze er niet uitzien zoals de gevestigde orde vindt dat het moet…

    Bij sommige operahuizen wordt al aangegeven dat de audities “für dicke verboten” zijn. NB!Hoe begon het ook alweer in 1938???

    Het blijft een kortzichige veel gevaarlijkere rotcampagne dan men zich realiseert!

    Succes allemaal,
    Wiebke Göetjes

  4. Basia Jaworski
    17 augustus 2009 at 14:11

    Brava, Wiebke!
    Je hebt absoluut een punt (of meer). Weet je, dat ik al ergens heb gelezen dat Netrebko na de geboorte van haar zoon _te_ dik is geworden?

  5. Dorothy Hollander
    17 augustus 2009 at 14:30

    Ben het volstrekt eens met Basia Jaworski en Wiebke Goetjes,en ik prijs mezelf gelukkig dat ik vaak heb mogen genieten van Montserat Caballe en Deborah Voigt in prachtige opera’s ,op de buhne wel te verstaan!!!!

  6. 17 augustus 2009 at 23:38

    Netrebko te dik na geboorte zoon….net goed…(sorrie moest even..)

  7. Basia Jaworski
    18 augustus 2009 at 19:39

    Zij is misschien een paar pond aangekomen, maar zij is altijd nog heel erg slank. Vandaar dat het nu echt belachelijk begint te worden: zijn wij bezig om opera zangeressen met anorexia te kweken?
    Ik kan me best voorstellen dat de theaters problemen kunnen hebben met zangers zoals Alexandra Marc, Debbie Voight voor haar operatie en nog een paar (Pavarotti incluis) anderen, maar de kostuumafdeling kan de wonderen doen. Er is wel een voorwaarde: je moet kunnen acteren, en je moet je wel over de bühne kunnen bewegen.
    En het uiterlijk van de zangers heeft eigenlijk altijd een rol gespeeld: zo heeft Joseph Schmidt nooit een echte opera carrière gehad, hij was simpelweg veel te klein. En dan was het “Callas-metamorfose” en daarna, eind jaren zeventig, de eerste live voorstellingen uit de MET. Toen gingen heel wat zangeressen (o.a. Renata Scotto) op een strenge dieet.
    Het probleem is complex, maar we moeten ons realiseren waar het in de opera daadwerkelijk over gaat. Je kan opera maken zonder regisseur. Zonder belichter. Zonder kostuums. Zonder dirigent. En zelfs zonder het orkest. Maar je kan geen opera maken zonder zangers.

  8. 19 augustus 2009 at 00:57

    AMEN!

  9. yoanne
    8 september 2009 at 10:14

    En weer gaat de discussie over VROUWEN! Die moeten een perfect figuur hebben. Dik mag niet, dun ook niet. Op naar de dodelijk saaie middelmaat?

  10. Marianne Koopman
    15 september 2009 at 16:20

    Dag allemaal,

    hoe zit het eigenlijk met Dikke Zingende Mannen? Daar schijnt werkelijk niemand een probleem mee te hebben. Mijn innig geliefde Bryn Terfel is tegenwoordig ook stevig aan de maat. Voor mij is hij precies zoals ik hem hebben wil, omdat hij zo duidelijk lekker in dat vel zit. Maar officieel is hij te zwaar. Is er nog een anorexiaminnende regisseur die daar iets op wil zeggen?

    Denk even na: is dun persé gezonder? Neen! Is een dikke mens altijd in slechte gezondheid? NEEN! Critici: huiswerk maken allemaal. Komt ieder pondje door het mondje? Driewerf Neen!

    En wie bepaalt hier eigenlijk de norm? Ik ben zelf stevig aan de maat, maar word jonger en lichter geschat dan ik ben. Moet ik bij audities mijn BMI gaan vermelden? Zijn we vergeten, dat opera over mens en maatschappij gaat, en dat het publiek daarin dus eerder opgevoed dan gevolgd moet worden? Er zijn veel meer dikkere dan dunnere mensen!

    Er is nog een vreemde tendens merkbaar. Er zijn erg veel mannelijke opera-liefhebbers, die een beetje stevige, zingende vrouw eigenlijk wel heel erg lekker vinden om naar te kijken, en meer… Ze zullen er alleen niet zo snel voor uitkomen, want het is politiek niet correct.

    Dus wie vinden het niet kunnen? Minnaars van androgyne typetjes? De tijd van Twiggy is al een paar decennia voorbij, vooral toen duidelijk werd hoe ongezond dat hele dunne kan zijn.

    Dan nog iets: een superslanke zangeres blijft na een stevige zwangerschap/bevalling met een huidschort zitten. Niet weg te trimmen, die door striae geplaagde hangbuik. Omdat ze verder zo dun is, valt dat extra vel des te meer op. Verplicht snijden dan maar? Omdat het niet ethisch is? Of gewoon wegwerken met een tactisch aangepast en fraai kostuum?

    Get real: iemand doet het goed op het podium als hij goed in zijn/haar vel zit, zelfbewust overkomt, blij is met het eigen lijf. Dan maakt het niet uit hoe dat lijf er verder uitziet. Een regisseur die zijn vak verstaat kan ook stevige mensen aan de gang krijgen. Sleutelwoord: je vak verstaan!

    Voorbeeld: openingsscène Die Gezeichneten van Schreker bij DNO, een paar jaar geleden. Grote dikke naakte kwetsbare man; zo verschrikkelijk mooi zingend en spelend…De schoonheid van het onvolmaakte!

    Perfectie is saai. Blind de vage ethische norm van de dag volgen, ook.

  11. 17 september 2009 at 21:00

    Halleluja!

  12. Tizi
    7 oktober 2009 at 17:10

    Voor mij is de stem het belangrijkst. Uiterlijk is wel belangrijk, maar meer de uitstraling, niet de vorm of het gewicht. En dat heeft niks te maken met maten, een voller persoon kan veel meer podiumpersoonlijkheid hebben dan een dun iemand.

    Maar ik zie nog een tendens die me niet bevalt. Het lijkt wel alsof iemand ook geen “eigen” geluid meer mag hebben, dat alle stem mooi en rond moeten klinken en liefst een beetje donker van kleur. Er is een nivellering aan het ontstaan. Het moet niet alleen in het plaatje slank passen, maar ook een bepaalde sound. Erg jammer!

    Overigens kan ik me bijna niet voorstellen dat Pavarotti of Caballe onontdekt zouden zijn gebleven, kun je het je voorstellen? Een wereld zonder die prachtige stemmen?

    Daarom pleit ik voor de unieke stem in een uniek persoon!

  13. 9 oktober 2009 at 19:56

    Helemaal mee eens Tizi!

    Ik vrees dat het allemaal meer is van de ontwikkeling die zich overal voordoet. We moeten allemaal op elkaar lijken in alles, hoe we eruit zien, hoe we klinken, hoe we ruiken, wat we eten, wat we vinden.
    Ik noem het de verMcDonaldsing van de maatschappij.

    Ik word heel verdrietig en opstandig als ik eraan denk waar we naar toe gaan, allemaal klonen van een soort ideaal, alles gelijk getrokken naar een grote gemene deler in het midden. De “scherpe” kantjes overal vanaf. Eng gewoon!

    Groet,
    Wiebke

  14. Jos
    22 oktober 2009 at 22:48

    Opera is entertainment, dat zeker. In die zin het oog wil dus ook wat. Licht, decor, kostuums; maar betekent dat ook dat dit ten koste moet gaan voor waar het op plaats een om gaat? De stem en het daarbij acteren.

    Ik sluit me dan ook volledig bij Tizi aan. Een stem en het acteertalent hangt niet samen met het postuur van iemand.

    Het mooi gekapte, gepolijste en geplamuurde gezichtje van bijvoorbeeld een Anna Netrebko ziet er altijd spectaculair uit. De zang die ze daarentegen bij tijd en wijle produceert is daadwerkelijk tenenkrommend. Zij zou nog veel kunnen leren van de ‘dikkerdjes’ uit het verleden.

  15. Fransje
    3 januari 2010 at 18:37

    Ik kan me in veel vinden van jullie discussie, maar ik ben wel een voorstander van type-casting. Een dikke Violetta of Mimì van middelbare leeftijd, vind ik niet geloofwaardig en het raakt me veel minder dan een mooie jonge vrouw in die rollen.

    Je hoeft ook niet dik te zijn om stamina te hebben, dat is een misvatting.

  16. Laura
    4 januari 2010 at 00:09

    Tja, al dat gezeur over gewicht. Wat ik nou echt belangrijk vind is dat een zangeres het karakter weet neer te zetten en de toeschouwer in het wel en wee van dat karakter weet mee te sleuren. Wat mij betreft kan ook een dikkere dame prima sterven aan TBC – zolang ze me maar met haar stem en spel weet mee te voeren. Dat geldt ook voor dunnere zangeressen.

    Ik heb ook een abonnement op het tijdschrift Luister opgezegd omdat ik het té oppervlakkig vond worden. Een interview met Danielle de Niese begon met een lofprijzing op haar uiterlijk, terwijl een artikel over Caruso een paar pagina’s verder begon met ‘hij was zeker moeders mooiste niet, maar hij kon toch goed zingen’. Dan is er naar mijn mening toch echt het één en ander behoorlijk scheef gegroeid…

  17. 6 januari 2010 at 02:30

    Helemaal met Laura eens.

    Ik kan Fransje ook wel begrijpen, zou zelf niet zo snel auditeren als aan de tbc lijdende vrouw, maar ik vind niet dat je als dikkere vrouw meteen niet meer mooi kunt zijn. Er zijn genoeg mooie dikke vrouwen!

    Ook als er al een mini tenor is geengageerd ben ik blij dat ik daar als grote vrouw niet naast hoef te staan, want je voelt je dan ook niet fijn…

    Ik hou ook wel van typecasting, maar wil gewoon niet aan:
    dik=lelijk
    dik=oud
    dik=kan niet geloofwaardig liefhebben…
    dun=mooi
    dun=jong

  18. 6 januari 2010 at 02:34

    En in tegenstelling tot wat Fransje zegt, ik denk wel dat een bepaalde gevuldheid stamina geeft, en ik zie/hoor ook bij mensen die veel afvallen dat de “romigheid” van hun stem af gaat.

    Ik geloof wel dat er dunne mensen zijn die het “zware vak” kunnen zingen, ze zijn meestal tanig sterk en klinken ook zo. Terwijl de dikkere (en ik heb het hier niet over dikke mensen die niet meer kunnen bewegen, die leiden onder de last van het gewicht)het – lijkt wel – meer op hun gemak aankunnen.
    Vergelijking met autorijden.
    Een renault twingo op de autobahn kan ook best 170, maar die houdt dat niet zoals een mercedes een uurtje of 10 achter elkaar vol…

  19. 6 januari 2010 at 02:35

    sorrie…..leiden = lijden!!!

  20. Basia Jaworski
    8 januari 2010 at 14:18

    Soprano Daniela Dessi quits opera after Zeffirelli calls her fat

    http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/stage/opera/article6980050.ece

  21. 19 januari 2010 at 23:04

    Leve Dikke zangeressen !

    Het is alleen lastig dat mensen je niet ‘serieus’ nemen als je zwaarder bent dan gemiddeld.
    Nu, ik blijf er voor gaan ! 🙂

  22. Jochem
    24 januari 2010 at 17:01

    Een interessante discussie. Zelf ben ik enkele malen in de gelukkige omstandigheid geweest een opera te mogen regisseren. Van Verdi’s Ballo tot Thomas’ Hamlet.

    Als ik naar mijn eigen werkwijze hieromtrent kijk, dan werk ik als volgt: op de eerste plaats komt ‘mijn regieconcept’: welk verhaal wil ik het publiek vertellen? Bijvoorbeeld: in ‘mijn’ Un ballo in maschera was Renato de centrale figuur. Hij ondergaat gedurende de opera een ware karakterverandering, hij zet ‘het verhaal’ in werking. Is hij eerst nog een angsthaas die zijn Koning beschermt, hij verandert in een rancuneuze moordmachine die het op diezelfde Koning gemunt heeft.

    Me het bovenstaande realiserende ga ik dus op zoek naar ‘mijn ideale Renato’. De bariton die op meest indrukwekkende en overtuigende wijze die persoonsverandering kan laten zien ‘is mijn man’. De overige solisten moeten voor mij passen in dat plaatje. Die moeten kunnen spelen én zingen in dat plaatje, daarmee uit de voeten kunnen. En ja, dan komt als vanzelf typecasting om de hoek kijken. Maar dat is dan vooral gericht op ‘de persoonlijkheid’ die ik wil neerzetten.

    Amelia is in mijn ogen een rijpe vrouw, simpelweg omdat ze zich constant terdege bewust is van de gevaren die ze loopt. De angst zit voortdurend in haar stem en in haar acteren. Moet dat dan per sé een slanke vrouw zijn? Nee, dat hoeft niet.

    Maar, ook dat hangt dus weer af van hoe je de Koning in dit geval vormgeeft. Is het een wat oudere diplomaat? Is het een frivole jongeman die het niet zo nauw neemt met het een en ander? Aangezien ik persoonlijk houd van historische authenticiteit, ga ik op onderzoek uit.

    Deze Zweedse Koning Gustav III was bijvoorbeeld bi-sexueel van aard. Al dan niet bewust en/of al dan niet verborgen, geeft Verdi in zijn opera daar ook aanknopingspunten voor: als je je bewust bent van de bi-sexuele geaardheid van Gustav III, plaats je als vanzelf (ik tenminste) de wijze waarop de Koning omgaat met zijn page Oscar in een andere context. Zie ik ‘een Luciano Pavarotti’ in mijn regieconcept de rol van bi-sexuele Koning spelen? Nee, maar dat heeft niets met zijn omvang te maken, maar met zijn beperkte acteerkwaliteiten. Was Bryn Terfel een tenor geweest, dan zou hij met gemak dat personage kunnen spelen: Een bi-sexuele, berekenende Koning, die er van houdt om risico’s te nemen (wellicht om het saaie leven aan het hof te ontvluchten?). In dat opzicht heeft de Koning ook wel iets weg van een Don Giovanni.

    Echter: een dergelijke persoonlijkheid is in mijn ogen dus iemand die, misschien eerder vanuit zijn machtspositie, dan vanuit zijn uiterlijke kenmerken, elke persoon het bed in krijgt. Bovendien geeft de bi-sexuele geaardheid een extra aanknopingspunt om de samenzweerders nóg meer reden te geven deze Koning uit de weg te ruimen. En uiteindelijk is Renato slechts het instrument voor de samenzweerders om de Koning te vermoorden. Hij vermoordt hem niet vanwege zijn mogelijke wanbeleid en/of sexueel al dan niet verdorven escapades, maar heel simpel: omdat hij ervan overtuigd is dat de Koning het met de vrouw van Renato (Amelia dus) heeft gedaan.

    En in dát opzicht is Renato een soort van Rigoletto, die in dit geval niet zijn dochter Gilda voor de boze buitenwereld beschermt, maar zijn kwetsbare vrouw Amelia niet wil blootstellen aan de intriges van het Zweedse hof, omdat hij (Renato dus) als geen ander weet hoe verdorven het er aan het hof aan toe gaat, maar daar, om eigen lijfbehoud, niets mee doet. Sterker nog: hij beschermt zijn Koning te allen tijde, totdat die zich vergrijpt aan Amelia (althans: dat is de grens die Renato kennelijk hanteert).

    Een ander geval is Oscar. Dat is telkens het personage dat de handeling ‘verlicht’. Vanuit zijn jonge onschuld? Of is hij een soort Rigoletto-achtige nar die zich alles kan permitteren, omdat het een van de liefjes van de Koning is? Je kan een Oscar inderdaad als een jong, naïef en onschuldig mannetje neerzetten. Maar dus ook als een berekenende homosexueel, die precies weet waar de grenzen liggen en ook stelselmatig die grenzen opzoekt. Misschien valt de Koning juist daarom ook wel op hem, omdat de Koning iets van zichzelf in Oscar herkent? Namelijk: dat constante opzoeken van gevaren en grenzen.

    Al deze karakterschetsen diep ik volledig uit, om tot een sluitend verhaal te komen, waar ik het publiek in meekrijg. De zangers die ‘mijn verhaal’ het beste kunnen vertellen, die ‘krijgen’ de rol. En alsof het een soort van automatisme is: als vanzelf krijg je dan een droomcast die perfect met elkaar kan samenwerken. Omdat ze allemaal in hetzelfde regieconcept geloven.

    Wat mij betreft heeft het dus niets te maken met de omvang van zangers. De ‘dikke’ soubrette die een dijk van een achttiende eeuwse relnicht kan neerzetten, is mijn Oscar. Ook als die zou moeten concurreren met superslanke jonge muzikale den, die op muzikaal niveau op gelijke hoogte staat met ‘de dikke soubrette’, maar die niet in staat is om die homosexuele Oscar neer te zetten.

    Het gaat mij in de regie om het totaalplaatje. Het totaal moet kloppen. Er moeten geen vreemde eenden in de bijt zitten. Je moet het publiek meekrijgen in je rol. Bij mij gaat het altijd om geloofwaardigheid. En in dat opzicht snap ik deels de kritiek van mensen dat je geen dikke Violetta moet hebben. Dat had Verdi zelf na de première van Traviata ook in de gaten. Waarom werd dat een fiasco? Juist ja, omdat het publiek zich niet kon identificeren met de dikke sopraan, die de rol van verleidelijke en kwetsbare Parijse courtisane speelde.

    Ik ben benieuwd naar eventuele reacties.

  23. Basia Jaworski
    24 januari 2010 at 18:57

    Interesssant …
    Met heel erg veel plezier gelezen

    Maar: volgens mij was de _echte_ koning Gustaf niet bi- maar homoseksueel.
    Niets daarvan in de 0pera van Verdi. Gustavo/Riccardo houdt oprecht van Amelia. Vandaar ook dat hij zichzelf aan de liefde (en aan de vriendschap
    met Rene/Renato) opoffert – ze worden teruggestuurd naar Engeland, de liefde wordt niet geconsumeerd.
    Nergens in de score van Verdi ontwaar ik homoseksuele Oscar. Hij is welverwaard, dat wel, maar zijn iet alepubers zo? Het is een jongetje, een Cherubino, die zijn seksuele gevoelens ziet ontluiken.

    Ik heb al heel wat Ballo’s in mijn leven gezien. De allerergste was een productie in Amsterdam, een jaar of 12, 13 geleden. Daarin was de koning verliefd niet op Amelia (en niet eens op Oscar!), maar op … Renato.

    Ik ben best nieuwsgierig naar jouw enscenering: waar en wanneer?

    En nog eens over La Traviata: ik denk ook dat een slanke Violetta te prefereren is (Daniela Dessi _is_ slank!), maar een goede zangeres/actrice weet ook alles uit de rol te halen en haar geloofwaardig te maken.
    Een van mijn geliefde Mimi’s (live) was Montserrat Caballe, niet wat je noemt een “model”. Ze kwam op, knipperde even met haar ogen en ja … de betovering begon. Zij was heel erg geloofwaardig.
    Heb je ooit La Traviata met Scotto gezien, uit Japan 1977? Zij was toen (nog, zij is daarna op dieet gegaan, met een “Callas resultaat”) niet echt een slanke den, maar wat een karakter tekening! Wat een interpretatie!
    Wie doet het haar na?

    http://www.youtube.com/watch?v=FdW98XVXGQE&feature=related

    http://www.youtube.com/watch?v=rg_Vdx0Akig

  24. 25 januari 2010 at 03:23

    Het klinkt Jochem alsof je een regisseur naar mijn hart bent!

    Hoe kun je aan de zangers bij een auditie opmaken of zij een team zullen vormen voor je regieconcept?
    Hoe weet je of de dikke soubrette de relnicht kan zijn als ze een gewone soubrette aria voorzingt? Blijf je dan niet – net als veel anderen – toch steken in de vooroordelen over dikke zangers? (willen/kunnen niet bewegen, alleen maar zingen etc.)

    Vaak zou ik willen dat de regisseur tijdens de auditie een spelopdracht zou geven zodat je als – wel of niet dikke – zanger kunt laten zien dat je flexibel bent en een regieconcept kunt uitdragen.

    Hoe kijk jij door de dingen heen bij een auditie van max.10 minuten?

    Groet,
    Wiebke

  25. J. v.d. Bee
    25 januari 2010 at 11:59

    Ik heb het met interesse gelezen. Waar ik echter benieuwd naar ben – omdat ik dat stuk helemaal mis in het verhaal – is het vocaal casten van zangers. Het gaat hier kennelijk alleen (nog) maar om uiterlijkheden. Het adequaat kunnen bezetten van een opera als Ballo moet vocaal gezien toch geen sinecure zijn. De laatste bezetting bij DNO was m.i. niet heel gelukkig, zeker wat betreft Riccardo. Het lijkt mij onvermijdelijk dat er compromissen moeten worden gesloten. Ik ben benieuwd op welke gronden de keuzes dan gemaakt worden. Heb ik het mis dat de vocale kwaliteiten van zangers dan tegenwoordig vaak niet meer bepalend zijn ?

  26. Jochem
    31 januari 2010 at 15:15

    Vanzelfsprekend reageer ik op de bovenstaande reacties. Welnu:

    Met bisexueel bedoel ik in elk geval dat Gustavo (laat ik ‘m zo maar noemen, omdat we dan weten dat ik het over de Zweedse koning heb) iemand is die zowel van mannen, als ook van vrouwen houdt. Dat de liefde voor Amelia oprecht is, daar twijfel ik niet aan. Aan zijn oprechte liefde voor Renato twijfel ik evenmin. Beide liefdes hoeven wat mij betreft niet geconsumeerd te worden, om sprake te laten zijn van liefde. ‘Houden van kent vele vormen’, zei mij ooit iemand. En dat geldt zeker voor een opera als Un ballo. De liefde tussen Renato en Gustavo is, voor mij in elk geval, van het soort als de oprechte liefde c.q. bloedbroederschap tussen Nadir en Zurga (Parelvissers) en tussen Don Carlos, de Marquis de Posa (Don Carlos) en tussen Hamlet en Marcellus (Hamlet). Dat type liefde heeft niets met homosexuele gevoelens te maken, maar wel met een gevoel van twee mannen die intens van elkaar houden, zonder dat er sprake zou moeten zijn van sexuele verlangens ten opzichte van elkaar.

    Maar om niet al te ver af te dwalen: Dat nergens in de score van de Ballo een directe verwijzing is te vinden naar een homosexuele relatie tussen Oscar en Gustavo lijkt me vrij logisch. Maar dat wil niet zeggen dat die er niet is. Dat is louter suggestief en het is ook een interpretatie van mij. Het is iets dat kán passen bij een persoon als Gustavo. Dat Oscar louter een onschuldig jong jongetje is, dat bestrijd ik wel. Want hoe onschuldig hij misschien ook kán zijn, als het echt gaat om een ‘kindachtig kind’, dan is het welopgevoed en zal het zéker niet een rechter tegen zich in het harnas jagen. Oscar doet dat wel. Willens en wetens zelfs. Juist die scene, in de eerste scene van de opera, geeft mij juist reden om aan te nemen dat Oscar méér is dan slechts een ‘onschuldig kind’. Dat Oscar de rechter ‘in het ootje neemt’, is een typische ‘Rigoletto-actie’, zoals ook de nar in de gelijknamige opera graaf Monterone voor schut zet. Het plagerige/uitdagende van Oscar, zie je tevens weer in de laatste scene van de opera, tijdens het bal, wanneer hij Renato knettergek maakt, door hem uit te dagen, terwijl Renato hem uithoort over het verblijf van de koning. Wat je verder in de opera voortdurend ziet is dat Oscar, de lichte toets is, telkens als er ‘zwaar weer op komst is’, is daar Oscar, die met zijn zogenoemde ‘onschuld’ de spanning wegneemt. Dat is beslist geen toeval, daar was Verdi toen al veel te veel een doorgewinterd en ervaren componist voor. De partituur geeft verder zeer veel muzikale aanwijzingen voor de ondeugd van Oscar, beluister zijn passages maar.

    Over ‘mijn’ enscenering: die speelde niet in Boston, noch in Zweden. Ik ben voor mijn concept teruggegaan naar het oude Rome. Omdat Verdi de handeling van Stockholm verplaatste naar Boston, vond ik het plausibel en in de lijn van de componist liggen om hetzelfde te doen: naar Rome dus. Naar de tijd van keizer Domitianus. Ter info: dat is de keizer die het Colosseum verder voltooide en uitbreidde (met tal van ‘beestachtige’ valluiken – Domitianus was een keizer die hield van theater en het theatrale).

    Het opvallende is dat deze keizer 1-op-1 te plaatsen is in de ballo, zonder afbreuk te doen aan het verhaal of wat dan ook. Domitianus hield van theater en hield wel van ‘een geintje’. Zoals Gustavo in feite ‘voor de grap’ in een verkleedpartijtje waarzegster Ulrica opzoekt. Domitianus was iemand die ook naar waarzegsters/orakels luisterde. Sterker nog: Ulrica voorspelt de moord op Gustavo; er is een orakel geweest dat de moord op Domitianus voorspelde. Het galgenveld uit de Zweedse ballo, is direct naar het oude Rome te plaatsen, namelijk: naar het kruisigingsveld. Sterker nog, dat is zelfs nog wat waarschijnlijker dan een galgenveld. Het kruid waar Amelia naar moet zoeken van Ulrica is doorgaans niet op een galgenveld te vinden, omdat daar de lijken werden opgeruimd, zeker in de achttiende eeuw. Op een kruisigingsveld liet men de lijken wegrotten. Het kruid waar Amelia naar zoekt, groeit vooral op plekken waar lijken hebben gelegen.

    Het complot tegen koning Gustavo, is in ‘mijn’ Romeinse versie het complot van senator Nerva en zijn trawanten, die daadwerkelijk een complot smeedden tegen Domitianus. Na de moord op Domitianus is het inderdaad Nerva die tot keizer van Rome wordt gelauwerd. En Renato, is niet, zoals in de Zweedse versie, de secretaris van Gustavo, maar zijn lijfwacht: het hoofd van de Praetoriaanse garde. En wonderwel: het hoofd van de Praetorianen is de enige die in de nabijheid van de keizer een wapen mag dragen. Oftewel: hij is noodzakelijk om Domitianus uit de weg te ruimen.

    De muziek van Verdi past zó goed bij die Romeinse sfeer. Vrolijk soms, ingetogen, zwaar dramatisch hier en daar, uitermate melodieus en ga zo maar door. Een romeinse ballo hád een ballo van Verdi zelf kunnen zijn.

    En dan kom ik eigenlijk vanzelf op het volgende punt. De casting van zangers in combinatie met het regieconcept. Mijn ervaring is dat veel ‘operaregisseurs’ afkomstig zijn uit de toneelwereld en/of uit de filmwereld. Toneel en film vragen een heel andere benadering dan opera. Een Romeinse ballo kan ik alleen maar maken als het volledige concept volledig logisch in elkaar steekt. En daar zie ik erg vaak regisseurs de mist in gaan: zij hebben een idee/een beeld, werken dat (deels) uit en gaandeweg het regieproces verliezen ze de controle over hun eigen concept, simpelweg vaak omdat het betreffende concept geen steek houdt. Dan gaat het concept/de dramaturgie tegenspreken en zich soms zelfs tegen de regisseur keren. Wat ik dan in elk geval vaak zie, is dat regisseurs een ‘uitweg’ zoeken in de richting van abstractie. En dan kun je er als toeschouwer geen touw meer aan vast knopen. De regisseur zelf ook niet. Doe het maar abstract, dan lijkt het intelligent en doordacht over te komen, dat gevoel zo’n beetje. En veel toeschouwers hebben te weinig kaas gegeten van opera, dat ze het voor zoete koek aannemen. Soms heb ik zelfs het idee dat ‘het publiek’ pas in opstand komt als ze een Nabucco zien, waar het slavenkoor uit gecoupeerd is. Wat men niet kent, mist men ook niet.

    Een regisseur die met toneelwetten en/of filmwetten een opera regisseert, komt met een totaal ander scenebeeld en theatraal verhaal op de proppen, dan wanneer je een regisseur hebt met een gedegen muzikale achtergrond. Enkele maanden geleden zag ik in het Muziektheater de reprise van L’Elisir d’Amore door DNO. Hij komt dit seizoen nog eens terug, en wie in de gelegenheid is: ga kijken! En neem dan even het onderstaande mee in het achterhoofd, dan zul je stijl achterover slaan van verbazing (dat overkwam mij tenminste):

    Adina zit in een doorzichtige badkuip en de bubbels suggereren dat er echt water in het bad zit. Dat deze Adina met de kleren aan in bad zit, dat kan ik nog enigszins goedpraten. Dat het in een nette jurk is, vind ik al wat moeilijker uit te leggen. Dat ze op hoge hakken in dat bad ligt en ook in dat bad gaat staan…..Dat kan ik dramaturgisch gezien niet uitleggen. Wil ik ook niet uitleggen, is in mijn ogen ondoordacht en onlogisch. Ik wil nog wel een stapje verder gaan: als je zonodig deze opera een hedendaagse glans denkt te moeten geven, waar op zich niks mis mee is, doe het dan ook felrealistisch: dan ligt die Adina poedelnaakt in dat bad. Klaar. Als je dat als regisseur niet durft, of je zangeres durft dat niet, vanwege gene, schrap dan dat bad maar gewoon, heeft geen enkele toegevoegde waarde. Volgende punt in die opera: let op de belichting. De lichtontwerper zal er ongetwijfeld lang mee bezig zijn geweest en veel werk mee hebben gehad, maar een opera waarbij je twee uur lang ziet dat er met volgspots gewerkt wordt, kweekt bij mij een gevoel van gemakzucht. Bovendien lijdt het mij als toeschouwer enorm af, dat gevolgspot de hele tijd. Daarnaast zijn de ’totaaltjes’ erg lang qua belichting en dat ga je uiteindelijk ook nog voelen aan je ogen. Tot slot in muzikaal opzicht: ik baalde er stevig van dat in de schitterende koorpartijen gecoupeerd werd. Nou heb ik niks tegen coupures, maar dan moeten ze muzikaal en theatraal verantwoord zijn. Een muzikale operaregisseur weet wat een Rossini-crescendo is en die weet ook hoe Donizetti zich dat eigen heeft gemaakt en hoe later Verdi daarmee is omgegaan. In deze Elisir worden de Rossini-crescendo’s de nek omgedraaid, waardoor het muzikaal én theatraal geen steek meer houdt (de functie van ‘het koor’ wordt naar mijn idee nog veel te veel onderschat, zowel muzikaal als theatraal).

    Niettemin, het is een aangename productie die zeker veel hoogtepunten kent, maar waarin toch ook regelmatig de plank wordt misgeslagen. En dan is het voor mij een goede productie, het predikaat geniaal krijgt ‘ie van mij zeker niet, daarvoor schort het teveel aan de afwerking.

    Goed, tot zover deze uitwijding, nu dan écht over de casting van zangers. Opera is in mijn beleving totaaltheater. Waarin muziek, zang, dans, literatuur, kostuumontwerp, lichtontwerp, grime-ontwerp, decorontwerp/architectuur samenkomen. Een ‘bijeenkomst van alle soorten kunstvormen’ om het zo maar te noemen. ‘De zanger’ is voor mij ‘een onderdeel van het geheel’. Ikzelf zie ‘de regisseur’ als een soort van kok die allerlei ingrediënten tot zijn beschikking heeft (ontwerpers, zangers, dansers, musici, technici). Door al die ingrediënten te voorzien van ‘zijn eigen saus’ is hij in staat een uniek en smaakvol gerecht tevoorschijn te toveren. De ingrediënten zoekt de kok zelf uit, zodat hij er ook zeker van is dat het eindproduct goed zal smaken. Ik dicht iedere medewerker dus ook een eigen verantwoordelijkheid toe. Ik vertrouw erop dat de mensen waarmee ik werk mij begrijpen en meekomen in mijn visie.

    In een casting uit zich dat als volgt: ik houd geen audities van tien minuten, waarbij je mag komen voorzingen en je over een paar weken wel een mail krijgt over de uitslag, nee, zo werk ik niet. Ik neem tijd voor de zangers. Het enige wat ik ‘eis’ is dat de dirigent erbij zit en er een goede pianist aanwezig is, die eveneens in staat is om de zangers aan te voelen en contact kan/durft te maken. Ik wil een vertrouwde sfeer scheppen. Eerst vraag ik de zanger of die de dingen wil zingen die zijn ingestudeerd en ik vraag om nog wat ‘eigen vertrouwd’ werk voor te dragen. Soms weet ik voor mijn gevoel al dat de persoon in kwestie het niet gaat worden, maar ondanks dat ga ik aan de slag met spelopdrachten en voer ik een gesprek over het concept. Dat concept kennen ze doorgaans al, als ze gaan auditeren, want dat stuur ik toe. Ik stuur ze ook toe wat ik van ze verwacht in die productie. Als ze bij voorbaat al weten iets niet te willen of te kunnen, mogen ze dat aangeven. Soms zeggen zangers al af voor audities, maar vaker ook zijn ze bereid een drempel over te gaan. Waarbij ze soms een overwinning boeken op zichzelf en een stukje sterker in hun schoenen staan (ja, net als opera is ook de operapraktijk verweven van psychologie).

    Als na het zanggedeelte blijkt dat een zanger de rol muzikaal aankan én kleur weet te geven, volgen dus de spelopdrachten. Meestal in samenwerking met mezelf, maar soms ook met acteurs of voorwerpen. En dan gaan we praten. Over: hoe zie je je karakter voor je, hoe verhoud je je tot het een en ander. Waar liggen je grenzen in deze rol en in je eigen persoonlijkheid. In hoeverre heb je ‘het lef’ om over je eigen grenzen heen te kijken en/of zou je ze durven te verleggen? Alles ‘in belang van het stuk’. Alles staat ten dienste van ‘het concept’/’de opera’. Audities kunnen bij mij wel eens een uur duren, simpelweg omdat ‘de klik’ ontstaat. En dan wil ik meer, dan ga ik positief ‘zuigen’.

    Uiteindelijk houd je dan een select groepje zangers over, waarmee je de opera kunt maken. Mensen die echt een indruk achterlaten, die vergeet je niet. Qua stem niet en ook niet waartoe ze in staat zijn. Juist als je de tijd neemt voor audities, is het gemakkelijk om een perfect ensemble na te streven. Al komen er zes Amelia’s langs, die ene, die speciale, die vergeet je niet. Die achtervolgt je nog jaren…

  27. Rhea
    22 augustus 2010 at 19:28

    Over Amelia gesproken; op 9 oktober as., op Nederland 2 om 20:15 uur, kunt u kijken naar hoogtepunten uit Un Ballo in Maschera. Er treden twee Amelia’s op; een dunne en een dikke. Wellicht aardig om te bekijken in het kader van dit onderwerp?!

  28. Spen1992
    28 oktober 2010 at 16:01

    Ik vind het een schande! Wat maakt het nou uit hoe dik iemand is, uiteindelijk gaat het om het zingen. Ik ben pas 18 en ga sinds begin dit jaar naar opera’s, maar het lijkt alsof het ”vroeger”, voor mijn tijd, beter was. Tegenwoordig moet alles mordern zijn. Laatst ging ik naar Lucia di Lammermoor. De figuranten liepen met een laptop rond om het podium. De bruidsjurk van Lucia was zwart, zonder bloed. Ik vind dat erg jammer want ik zie liever de 18e/19e eeuwse sfeer. En nou gaan ze ook al op het gewicht letten. Ik luister bijvoorbeeld liever naar een dikke, onaantrekkelijke, lelijke vrouw dat TOTAAL geen lust voor het oog is maar een perfecte stem heeft, dan naar een ontzettende knappe vrouw, waar je uren naar kan kijken maar dat net niet zo goed zingt als de ”dikke” vrouw.

  29. Operaliefhebster
    29 oktober 2010 at 18:48

    Ben het helemaal en 100% met je eens Spen1992!!!
    Ik vind die moderne stijl ook altijd armoedig overkomen. ‘T is net of ze mooie kostuums en bijpassende decors gewoon niet kunnen betalen.

  30. Jochem
    1 november 2010 at 23:32

    Opera is totaaltheater. Wie stelt dat het alleen om de zang gaat, begrijpt het genre naar mijn mening onvoldoende. In een opera staat het verhaal dat verteld wordt centraal. Dat verhaal wordt verteld aan de hand van zang, dans, muziek, literatuur, kostuumontwerp, decorontwerp, lichtontwerp, grime-ontwerp en ga zo maar door. Alle denkbare kunstvormen komen in opera voorbij, dat is juist de kracht van opera. Zang is ‘slechts’ een onderdeel. Wel een essentieel onderdeel, maar niet minder essentieel als de muziek. En niet minder essentieel dan de kostumering en het decorum. Het gaat om de totaalcombinatie. Die totaalcombinatie komt het beste tot zijn recht als het regie-concept van de regisseur klopt. Klopt met alle facetten die in een opera voorbijkomen. De totaalcombinatie dient geloofwaardig te zijn. Natuurlijk kan een zanger in staat zijn om, hoe dik hij of zij ook is, zijn publiek te bekoren en te ontroeren. Maar: dan bekoort en ontroert de zanger. Niet de opera als totaalcombinatie, waarvan de zanger ‘slechts’ een onderdeel is. Een dikke sopraan, daar hóeft niets mis mee te zijn. Dat kan geloofwaardig zijn. Dat hangt van het concept af. En niet van de omvang van de zanger/zangeres.

  31. Willem Heijkoop
    31 maart 2011 at 16:14

    Voor bepaalde operarollen komen te dikke sopranen of tenoren
    niet geloofwaardig over.
    Jammer dat de prachtige en geweldige zangeres (ook goede actrice)
    Anna Netrebko de dikke kant dreigt op te gaan. Zij moet zeker op haar figuur gaan letten. Zie ook mijn opmerking bij:
    Anna wil graag Wagner gaan zingen.

    Willem Hoijkoop.

    Komt Anna ooit naar Nederland?

  32. Basia Jaworski
    31 maart 2011 at 16:40

    Beste Willem H. – houdt u eigenlijk van de opera (en de stemmen?), of kijkt u het liefst naar een catwalk met “zingende” “Twiggy’s”?
    Ik geef toe: Violetta of Mimi zijn niet _echt_ geloofwaardig als ze dik (en dan bedoel ik dik, en niet een beetje mollig) zijn. Toch…
    Ooit heb ik La Boheme met Caballe gezien (daar kan Anna tien keer in)en het was meer dan geloofwaardig! Wat zij met haar stem, met haar lichaamstaal en acteren deed … Nou, daar kunnen heel veel slanke zangeressen (inclusief Callas!) niet aan tippen!

  33. 31 maart 2011 at 17:29

    Ach Basia, maak je niet druk, deze meneer is wat beperkt in zijn hoofd…

  34. Joseph
    4 april 2011 at 18:20

    Ik zag verleden jaar een prachtige opvoering van Carmen door de Roemeense staats opera. Kostuums, decor, alles perfect. Alleen de rol van Carmen werd gespeeld door een vrij jonge, magere en
    bleekjes over komende zangeres. Dat personage viel tegen.
    Een Carmen moet toch uitstraling hebben vind ik, een vrouw met pit, een sensuele mooie heks, uitdagend en brutaal, ja toch?
    Het uiterlijk kan wel degelijk belangrijk zijn in opera.

  35. corinne romijn
    14 mei 2011 at 13:44

    Beste Mensen,

    Ik heb dit met interesse de diverse reacties gelezen en vind die van jochem het meest interessant.
    Hij gaat voor de casting zoals die behoort te zijn en diept alles vantevoren heel goed uit. Daar houd ik van. De hele palaber over wel of niet dik zijn gaat bij mij het ene oor in en het andere uit, Vind dit absoluut niet relevant en heb ook de indruk dat de dikkere zangeressen onder ons denken dat dit een blog is om hun frustratie over te dik zijn te uiten en tegelijkertijd de dunnen uit te maken voor barbie-popjes , wat een onzin, niet iedere zangeres die gewoon slank is heeft de maten van barbie en met uithoudingsvermogen heeft het ook niets te maken, een slanke zangeres kan ook die 220 km op de autobahn aan mits in goede lichaams – en zangconditie uiteraard maar dat geldt overal, altijd en voor iedere zanger.

  36. martin
    14 mei 2011 at 15:41

    @Corinne Hopelijk is het geen belediging maar ik moest even in mijn geheugen graven bij de naam. Toen bedacht ik: oh ja, de engel in stewardessuniform die een paar maanden geleden uit de hemel kwam vallen. 🙂

    Ik vind het interessant dat er geregeld ‘professionals’ op deze site reageren. Het biedt meer inzicht in wat er allemaal komt kijken bij een succesvolle zangcarrière. Wij ‘liefhebbers’ zijn soms misschien geneigd te snel klaar te staan met ons oordeel.

    Wat betreft dikke zangers: zolang het niet extreem is, lijkt het me van ondergeschikt belang. Natuurlijk speelt het uiterlijk wel een rol, opera is tenslotte ook een visuele kunstvorm. Maar er kan zoveel gedaan worden met pruiken, make-up en goed op maat gesneden kostuums om iemand er op de gewenste manier uit te laten zien. Bovendien blijft opera illusie en per definitie ongeloofwaardig (op een positieve manier), alleen al vanwege het feit dat mensen in werkelijkheid niet voortdurend zingend door het leven gaan… Fotografisch realisme zoals in de film is dus nergens voor nodig.

    Dat voorstellingen steeds vaker worden opgenomen voor tv en dvd speelt vast een grote rol bij de toegenomen aandacht voor het uiterlijke aspect. Wat er vanuit de zaal prima uitziet, kan in close-up weleens tegenvallen. Ik merk persoonlijk dat ik een beetje ‘geconditioneerd’ word door dvd’s en dat ik in het theater steeds vaker naar m’n toneelkijkertje grijp om als het ware zelf een close-up te maken. Eigenlijk niet goed want zo mis ik het totaalconcept van de regisseur.

  37. Mieja
    22 mei 2011 at 23:37

    @Willem Heykoop,dit slaat echt als een tang op een varken
    .
    Dik of dun mooi of lelijk ..als je geen inlevings vermogen hebt
    ongeacht hoe dan ook ! Kappen er mee..
    Maar deze mensen hebben duidelijk een goed inlevings vermogen.
    En daar zit ook nog eens een porty warmte in…zij weten waar het over gaat.En U met uw oordeel ….tsja! wie ben ik daar over te oordelen.
    Ik wil aanraden niet meer over het uiterlijk te oordelen , Bah !!
    Slaat nergens op ! Engaat nergens over !

    Grt Mieja

  38. peter trompetter
    22 maart 2012 at 07:18

    Ik herinner me dat ik jaren geleden in de stadsschouwburg van Amsterdam ‘Lucia di Lammermoor’ zag. De rollen van de ‘geliefden’ werden vervuld door ‘een dikke zanger en al even dikke zangeres’ van ergens tegen de 50 jaar. Nu betreffen deze rollen personen van ergens 18 tot 25 jaar. En op die leeftijd zijn mensen meestal nog niet echt dik. De leeftijd van de zangers kwam al niet overeen met de leeftijden van de personages in de opera. Maar als hun omvang dat nog eens zo duidelijk bevestigt, wordt het letterlijk belachelijk. Op enig moment kwam Edgardo als een dik paard met een sprongetje op het toneel naar zijn al even dikke Lucia. Ik kreeg echt de slappe lach, en moest veel moeite doen daaruit te komen…..
    De enige die ik die leeftijd ooit heb zien ‘overstijgen’ was Joan Sutherland in haar schitterende MET uitvoering. Als ’60-jarige’ werd ze 18 en waanzinnig!
    Later stoorde me dit soort uitvoeringen steeds meer. Zeker ook doordat tegenwoordig ik (men) meer uitvoeringen zie op Video of TV, met dus veel opnamen in close up, wat uiteraard niet het geval is als je in een operazaal zit. Dan zit je uiteraard verder weg van het toneel.
    Zeker komt dit ook, omdat vroeger de opera’s toch meestal veel ‘statischer’ werden uitgevoerd. Meer ‘concert’ dan ‘actief spel’.
    Des te meer de voorstelling een ‘levend spel’ wordt, des te meer zal het publiek ook een zekere ‘betrouwbaarheid’ verwachten in de herkenbaarheid van de personages.
    Ook is het m.i. zeker zo dat we nu zó gewend zijn aan ‘films’, waar alles veel levendiger kan zijn dan op het toneel, dat er toch een verschuiving komt in de verwachtingen van de kwaliteit van theatervoorstellingen.
    Ik bemerk ook dat vaak opera’s winnen aan kwaliteit, door ze niet in het theater, maar ‘op locatie’, of in een studio op te nemen. De diepte van het verhaal kan dan meer en eventueel speelser, ‘grootser’, etc. worden gesuggereerd. De regisseur heeft veel meer mogelijkheden.
    Zelfs kan daarbij ‘play back’ helpen met een dubbelcast. Dikke oudere, maar goede zangers die jonge rollen zingen, en jonge, goede toneelspelers die de rol spelen.
    Als ik praat over dit verschijnsel met vakmensen uit de muziekwereld, merk ik dat ze me vaak wat verwonderd aankijken. De meesten hebben zich dit soort vragen nooit echt gesteld en kijken eigenlijk vooral naar de kwaliteit van de zang. Daar komt nu kennelijk – en gelukkig vind ik – verandering in.

  39. kersten
    22 maart 2012 at 10:56

    Zolang er geen betere Siegfried voorhanden is dan Ben Heppner
    stel ik me graag tevreden met deze kolos. Alles liever dan terug
    naar de tijd -de jaren zestig en zeventig- toen de Duitse tv-zenders
    niet anders dan playback-opera`s uitzonden. `n Regelrechte gruwel!
    De naam van de producent ervan is me even ontschoten maar is het beruchte synoniem geworden voor dat vermaledijde systeem.

  40. Basia Jaworski
    22 maart 2012 at 11:17

    @Kersten – bedoel je Petr Weigl? Hij heeft ook menige opera “verfilmd” (o.a. zeer “gecastreerde” Onjegin) met allemaal bloedmooie Tsjechische acteurs. Walgelijk.
    @Peter – opera gaat over zangers, punt, uit. En de muziek natuurlijk. Je kan opera maken zonder het orkest. Je kan opera maken zonder de dirigent. Je kan opera maken zonder de regisseur. Maar je kan geen opera maken zonder de zangers. Stemmen (en muziek) – daar gaat het in opera over. Niet over Madonna die Desdemona doet of Angelina Jolie die aan TBC sterft (zo te zien is zij inderdaad stervende, maar dan aan anorexia) en niet over Leonardo di Caprio als Rodolfo.
    Ik heb ooit Montserrat Caballe gezien als MImi, en – geloof mij, zij was zo wat de beste Mimi on mijn leven! Met haar stem kon ze werkelijk _alles_ aannemelijk maken.
    Dat is een.
    Twee: wie zegt dat dikke mensen niet verliefd kunnen worden? Wie zegt dat je niet verliefd kan worden op een dik iemand? Dat is een pure discriminatie!
    Enne – heb je ooit een achttienjarige horen zingen? Moet Butterfly daadwerkelijk 15 zijn? Meisjes van die leeftijd hebben nog geen
    stem.

    Ik las net over de voorstelling van Anna Bolena in Florence. Het orkest staakte, de helft van het koor staakte, maar de voorstelling ging door. Met de 61-jarige !!!!!!_ Mariella Devia in de hoofdrol:

    http://www.youtube.com/watch?v=zevAZWCwrv0

    http://www.youtube.com/watch?v=GJCzf0h6a4g&feature=youtube_gdata

  41. kersten
    22 maart 2012 at 11:21

    Tip voor Peter Trompetter: op zoek naar de naam van die producent
    -ongetwijfeld onbewust in mijn geheugen weggedrukt!- vond ik na het intikken van `duitse playback-opera`s ` diverse playback-opera DVD`s.

  42. Basia Jaworski
    22 maart 2012 at 11:53

    @Kersten – bedoel je Petr Weigl? Hij heeft ook menige opera “verfilmd” (o.a. zeer “gecastreerde” Onjegin) met allemaal bloedmooie Tsjechische acteurs. Walgelijk.
    @Peter – opera gaat over zangers, punt, uit. En de muziek natuurlijk. Je kan opera maken zonder het orkest. Je kan opera maken zonder de dirigent. Je kan opera maken zonder de regisseur. Maar je kan geen opera maken zonder de zangers. Stemmen (en muziek) – daar gaat het in opera over. Niet over Madonna die Desdemona doet of Angelina Jolie die aan TBC sterft (zo te zien is zij inderdaad stervende, maar dan aan anorexia) en niet over Leonardo di Caprio als Rodolfo.
    Ik heb ooit Montserrat Caballe gezien als MImi, en – geloof mij, zij was zo wat de beste Mimi on mijn leven! Met haar stem kon ze werkelijk _alles_ aannemelijk maken.
    Dat is een.
    Twee: wie zegt dat dikke mensen niet verliefd kunnen worden? Wie zegt dat je niet verliefd kan worden op een dik iemand? Dat is een pure discriminatie!
    Enne – heb je ooit een achttienjarige horen zingen? Moet Butterfly daadwerkelijk 15 zijn? Meisjes van die leeftijd hebben nog geen
    stem.

    Ik las net over de voorstelling van Anna Bolena in Florenceop 18 maart j.l. Het orkest staakte, de helft van het koor staakte, maar de voorstelling ging door. Met de 61-jarige !!!!!!_ Mariella Devia in de hoofdrol:

    Ik kan helaas youtube fragmenten niet plaatsen, maar die kunt ook zelf opzoeken.

  43. kersten
    22 maart 2012 at 12:10

    De Gezochte was: Kurt Wilhelm.

  44. Basia Jaworski
    22 maart 2012 at 12:55

    Die ken ik niet eens, moet je nagaan!
    En ik dacht dat er niets ergers bestond dan Petr Weigl!

    Overigens: er zijn wel een paar -goede_ operafilms in de studio gemaakt. Zoals Salome of Elektra. Maar men werkte met echte zangeressen en niet met babydolls die hun rollen mimden.

  45. peter trompetter
    22 maart 2012 at 20:35

    Nee, opera – en zo wie zo theater – gaat in de allereerste plaats over het publiek. En die heeft nu eenmaal ‘smaak’. En die smaak verandert zich, ontwikkelt zich.
    Kunstenaars kunnen het leuk vinden of niet – en zich onbegrepen, of ongeliefd vinden, maar als de smaak van het publiek verandert, heeft de producent dit te volgen. Uiteraard creatief, actief en communicatief. Maar uiteindelijk bepaalt het publiek wat het wil zien!
    Natuurlijk gaat bij een zanger die smaak in 1e instantie over de kwaliteit van die zang. Maar voor theater en video geldt zeker ook het vóórkomen van de kunstenaar.
    Playback is voor mij daarin niet iets denigrerends. Het hangt – zoals bij alle opnamen – gewoon af van de kwaliteit van de productie.
    Verder prefereer ik video opnamen vanuit een studio of op locatie. Niet alleen vanwege de ruimere mogelijkheden voor de regie, maar ook, omdat zingen voor een ‘film’, met de microfoon vlakbij, heel wat anders is dan zingen met microfoon, maar in feite voor een zaal vol publiek. Dat vraagt immers duidelijk een ander stemgebruik.
    Ook bemerk ik bij mezelf dat ik vele oude opnamen die ik heb, toch langzamerhand ‘passé’ vindt. Ik geniet meer van ‘jonge opnamen’. Het voelt vaak veel frisser. Uiteraard een volledig subjectieve ervaring! Maar – zoals we weten – een objectieve smaak bestaat niet.

  46. kersten
    22 maart 2012 at 21:19

    @ peter trompetter: u besluit met`een objectieve smaak bestaat niet`. In het begin heet het: het publiek heeft `smaak`. Dus het
    collectief van al die individuele, subjectieve smaken zou ineens
    objectief zijn?

  47. 22 maart 2012 at 22:51

    Meneer Trompetter: Ik ga hier niet eens meer op in…

  48. Victor Baarn
    23 maart 2012 at 08:34

    Oudere opnamen passe vinden, nee, daar heb ik gelukkig geen last van. Integendeel. Deze week via eBay nog de legendarische Norma uit 1955 aan de scala met Callas besteld. Ik kijk vaak met verbijstering naar live-opnamen van vroeger hoe ze zo’n cast bij elkaar kregen. Een Walkure uit de Metropolitan opera met Jon Vickers, Birgit Nilson, Leonie Rysanek, Christa Ludwig, Karl Ridderbusch en Thomas Stewart. Kom daar vandaag de dag maar eens om.

    De tijd dat opera’s in de studio werden opgenomen is voorbij. Het is veel te duur en de film- en geluidopnamen zijn zo goed tegenwoordig dat je een dimensie mist op een studio-opname. Dus tegenwoordig moeten we het hebben van live-registraties die op dvd worden uitgebracht. Dan vind ik het wel begrijpelijk dat ze graag een slanke Violetta hebben met een bijpassende Alfredo. Vooral tenoren en sopranen zijn hier de dupe van omdat ze in opera’s geacht worden jonge, aantrekkelijk mensen te spelen. Een bariton of bas zal daar veel minder snel op afgerekend worden omdat ze toch vaak een ouder personage moeten uitbeelden. De omvang van Matti Salminen past uitstekend bij de karakters die hij uitbeeldt. Dus logisch is het wel dat het gedaan is met de dikke tenoren en sopranen. Net zo goed als dat er meer acteertalent verwacht wordt, vroeg zag je vanaf het balkon geen mimiek, alleen of de tenor z’n arm omhoog of omlaag deed (om die reden heb ik de dvd van Il Trovatore met Del Monaco en Bastianini weg gedaan, niet om aan te zien dat acteren). Tegenwoordig met al die TV-uitzendingen moet je meer in huis hebben dan bij een hoge noot je arm omhoog heffen.
    Aan de andere kant; hoeveel producties worden nu daadwerkelijk uitgebracht op dvd? En wie zit er nou in de zaal met een verrekijker? In de zaal gaat het om zang. Daarnaast was Sutherland nou niet bepaald dik, maar ik vind het afschuwelijk om haar te ZIEN zingen op dvd. Datzelfde heb ik ook met Deutekom, ben een groot fan en verzamel al haar opnamen, maar haar ZIEN zingen vind ik geen plezier.

  49. louise
    24 maart 2012 at 00:42

    Ik denk niet dat je kunt zeggen jong of oud, slank of dik. Een tijdje terug zag ik Fidelio (Harnoncourt). Ik was blij verrast toen ik bij Gott welch Dunkel hier, niet de gebruikelijke, van honger uitgemergelde, dikke tenor zag liggen, maar de verrukkelijke verschijning van Jonas Kaufman.
    http://www.youtube.com/watch?v=ukZe8vm_20I

    Aan de andere kant zag ik op Mezzo een opera van Strauss, ik weet echter niet meer welke, waarin allemaal niet al te aantrekkelijke, al wat oudere zangers en zangeressen speelden. In eerste instantie dacht ik, bah wat een oude mensen. Echter men zong en acteerde zo goed, dat ik dat na 10 minuten al niet meer zag.
    Volgens mij gaat het om de vocale kwaliteiten, maar nog meer om uitstraling en de illusie.
    Daarbij vind ik, opera hoeft geen musical te zijn en moet er ook niet mee willen concurreren.

  50. peter trompetter
    4 april 2012 at 20:23

    Natuurlijk zijn er in het verleden grote opnamen geweest. Juist Callas stond erom bekend dat ze de opera verrijkte met niet alleen zang, maar ook dynamisch acteertalent.
    (Ze verrijkte zich en haar publiek trouwens ook met een vermageringskuur….)
    En denk aan de prachtige zwart-wit film Tosca met Franco Corelli en Renate Capnist.
    Maar toch verandert dat niets aan het feit dat – naast het theater – er steeds meer gekeken wordt naar video met zijn close ups, en dat er een verschuiving plaats vind van statisch naar meer dynamisch spel. En dat laatste vraagt naast een prachtige stem, ook steeds meer goed toneelspel en een geloofwaardige invulling van het gespeelde personages.
    Zeker ga ik regelmatig naar het theater. Maar video opnamen zie ik vele malen meer. En ik denk dat dit voor vele operaliefhebbers geldt.

  51. Angelika
    27 december 2013 at 13:13

    Een leek:
    Dikke mensen kunnen er prachtig uitzien, net als dunne mensen. Er zijn oude mensen die er ondanks hun leeftijd prachtig kunnen uitzien en jonge mensen die er helemaal niet zo mooi uitzien. Leeftijd en omvang zijn maar betrekkelijk voor de schoonheid van iemand vind ik.

    Ik denk dat de smaak van het publiek ook maar betrekkelijk is. Zoveel smaken zoveel mensen lijkt mij. De uitstraling en de zangkwaliteit en het acteertalent van iemand lijkt mij het belangrijkste.

    Ik weet niet of de omvang van iemand veel te maken heeft met de kwaliteit van iemands zangvermogen. Ik moet wel zeggen dat mijn verwachtingen van een dikker iemand doorgaans hoger gespannen zijn.

    Ik zou het wel heel jammer vinden als zo’n prachtige zangeres of zanger door haar of zijn overgewicht gezondheidsklachten krijgt.

    Dan hoop ik alleen maar dat

  52. Angelika
    27 december 2013 at 13:14

    het niet zover komt !

  53. 17 juli 2014 at 23:36

    “De uitstraling en de zangkwaliteit en het acteertalent van iemand lijkt mij het belangrijkste”. Inderdaad!

    Ook dikke mensen kunnen een geweldige uitstraling hebben, geweldig zingen en fantastisch acteren. Dat heeft niks met dik of dun te maken.

    Zaak is het wel goed te casten. Een aan tuberculose lijdend personage is niet écht geloofwaardig als daar een dikke zanger(es) staat, gezien één van de symptomen van die ziekte is : afvallen.
    Echter bij iemand als Tosca is het totaal irrelevant. Tosca is een zangeres (en in vroegere tijden waren die juist dikker), niet persé een dunne zangeres, dat staat nergens in de muziek of libretto. Daarbij kunnen dikke mensen ook liefde/haat/jaloezie/verdriet etc. voelen én uitdrukken. Geen noodzaak dus dat dit door een dunne zangeres móet…. Tegelijkertijd vind ik het ongeloofwaardig als er een sterke ‘held’ moet staan of ‘heldin’ als dit door een fragiel type wordt gezongen…

    Groet,
    Wiebke

  54. Pieter K. de Haan
    18 juli 2014 at 00:34

    Geachte mevrouw Goëtjes, u vond het blijkbaar na een halfjaar tijd geworden om de discussie over “te dikke zangers” weer eens aan te zwengelen. Dat doet u uitgesproken zwak. Als u het “ongeloofwaardig” vindt, dat een sterke “held” of “heldin” wordt uitgebeeld door een “fragiel type”, mag ik het dan alstublieft even ongeloofwaardig vinden als een kennelijk fysiek aantrekkelijke vrouw als Tosca wordt uitgebeeld door een “dikke Bertha”?

  55. 18 juli 2014 at 19:33

    Niet elke dikke zangeres is een dikke Bertha meneer de Haan…
    (zonder nu Bertha te willen beledigen, ik begrijp wat hij wil zeggen)….
    Er zijn écht hele knappe goed bewegende dikke mensen meneer de Haan.
    Zoals ik…bv.

    Gelukkig heb ik met heeeeeeeeel veeeeeeel succes Tosca al een keer of 30 mogen zingen in Duitsland. Zelfs Butterfly heb ik gezongen en gespeeld, als was daar wel een ‘leukerd’ die het nodig vond mij een olifanten Schmetterling te noemen… Gelukkig was het maar 1 gek.

  56. kersten
    18 juli 2014 at 20:55

    Ik vind komkommer best verfrissend.

  57. Pieter K. de Haan
    19 juli 2014 at 10:30

    Beste heer Kersten, mevrouw Goëtjes blijkbaar ook.

    Geachte mevrouw Goëtjes, ik heb u erop gewezen, dat u met twee maten meet. U gaat daaraan voorbij. Dat u van uw kwaliteiten, blijkbaar ook uw fysieke, overtuigd bent , was me al langer duidelijk. Afgaande op uw c.v. heeft uw carrière zich voor een belangrijk deel afgespeeld in Duitse provincietheaters. Ik heb daar weleens wat over gelezen in operabladen als “Opernwelt”, maar daar staat me niet veel meer van bij. Ik heb u nooit (live) gehoord en/of gezien, ook niet na uw terugkomst in Nederland. Dat u met “heeeeeeeeel veeeeeeel” succes Tosca hebt gedaan moet ik daarom maar van u aannemen. Wat volgens u voor Violetta mag gelden, mag dat m.i. ook wel voor het 15-jarige kindvrouwtje Cio-Cio-San. Die “leukerd” was met zijn “olifanten Schmetterling” m.i. nog niet zo “gek”. Hier nog wat koren op uw molen: http://www.spectator.co.uk/life/long-life/9218931/it-is-time-that-opera-singers-stopped-rejoicing-in-their-fatness-and-joined-with-the-rest-of-mankind-in-the-great-battle-against-obesity/.

  58. 19 juli 2014 at 11:08

    Göetjes graag. Niet Goëtjes!

    Vele vele zangers wensen dat ze in de duitse – door u zo fijn denigrerend bedoeld – “provinciehuizen” mógen spelen.
    Gelukkig behoor ik tot die 1% van de mensen die afstudeert die daar heel veel heeft gezongen en nog zingt ja, afgewisseld met A huizen zoals Stuttgart. Binnenkort zing ik Elektra in Elektra, en ik ben de eerste nederlandse zangeres die deze rol zingt, evenals ik de eerste was na Brouwensteijn die Tosca zong, Fidelio, Aida, Elisabeth/Tannhäuser, Senta. En na Deutekom de eerste Turandot en Abigaille.

    Dat u weinig heeft meegekregen van mijn carrière en mij nooit live heeft meegemaakt, is toch écht uw gemis en zegt niks over het wel of niet hebben van mijn succes. Als u mij uw emailadres geeft, dan zal ik u alle recensies die u gemist heeft mailen.

    U bent verder nergens te vinden op “Pieter K.de Haan”, dus of u liegt hier over uw naam en bent te laf om uw eigen naam te gebruiken, of u heeft in uw leven nog nooit iets noemenswaardigs voortgebracht. Want tegenwoordig staan alle onbenullige bezigheden van mensen online.

    Ja, ik meet met 2 maten, althans ik bedien me van de maten waarmee ook ik gemeten wordt, dus ik doe alleen maar hetzelfde terug…
    Van mij mag overigens eigenlijk ieder figuur alle rollen zingen, maar dat geldt dan ook voor dikke zangers.
    Als ik zeg dat ik een “held/heldin” zie als een stevig iemand en dat stevige voor mij in de grootte van het lichaam tot uiting komt, en dus niet in een fragiel, iemand bent u op uw pik getrapt…als u zegt dat Tosca geen stevig of dik iemand mag zijn volgens u omdat dikke/stevige mensen per definitie onappetijtelijk zijn, dan is dat normaal.. Wie meet hier met 2 maten?

  59. 19 juli 2014 at 11:16

    O, ik denk dat ik me toch vergis, ik ben nl. de 2e nederlandse Elektra.
    Joke Kramer, ook al zo’n duitse provinciehuiszangeres in uw ogen, en waar u waarschijnlijk nog nooit van gehoord heeft terwijl ze jaren lang hoofdrollen zong over de grens, zong de rol in de 90er jaren in Kassel.
    Bravo Joke!

  60. Pieter K. de Haan
    19 juli 2014 at 13:44

    Geachte mevrouw Göetjes (bij mij kan dat er nog wel af), allereerst mijn welgemeende excuses voor de foutieve spelling van uw naam. Wat foutieve spellingen betreft staan we daarmee wel zo ongeveer quitte. Mijn “provincietheaters” – niet “provinciehuizen” (als u mij citeert, doe het dan goed) – was bedoeld om aan te geven, dat u niet in de allergrootste huizen, zoals in Berlijn, München, Hamburg e.d. kind aan huis was/bent, ter positionering dus, en was niet denigrerend bedoeld. Waar u Elektra gaat doen vermeldt u overigens niet. Dat ik weinig heb meegekregen van uw carrière noemt u in alle bescheidenheid een “gemis”. Ik kan dat niet beoordelen. Als u vaststelt, dat ik niet op internet te vinden ben slaan bij u kennelijk alle stoppen door. Alhoewel dat er voor de onderhavige discussie niets toe doet, kan ik u mededelen, dat ik bij de Burgerlijke Stand sta ingeschreven als Pieter Korstiaan de Haan, in de wandeling in Nederland Piet en door mijn buitenlandse (opera)vrienden Pieter genoemd, en – i.t.t. vele anderen op deze site – lieg ik dus niet over mijn naam en ben ik ook niet te laf om die te gebruiken. Ik ben nu 72 jaar en heb tot mijn 63e gepraktiseerd als chirurg in een provincieziekenhuis. Of ik daarmee “iets noemenswaardigs” heb neergezet laat ik aan uw beoordeling over. Dat mijn “onbenullige bezigheden” niet on line staan vindt wellicht zijn oorzaak in het feit, dat artsen, i.t.t. bv. operazangers, werden en worden geacht geen reclame voor zichzelf te maken. Ik ben, anders dan u misschien denkt, geen slankheidsapostel, al was het maar omdat mijn eigen habitus dat ongeloofwaardig zou maken. De enige van ons tweeën, die met 2 maten meet bent u: voor vrouwen ligt de zaak voor u kennelijk anders dan voor mannen. Van mij mogen alle dikke zangers en zangeressen alle rollen zingen, die zij aankunnen, zolang zij dat in concertvorm of op CD doen. Als ze de Bühne opgaan en/of op een DVD/BD terechtkomen zal ook hun habitus gewicht in de schaal leggen. Er is dan immers sprake van theater. Anders dan u veronderstelt, heb ik wel degelijk van Joke Kramer gehoord: zij is jarenlang verbonden geweest en misschien nog wel verbonden aan het Staatstheater Kassel. Ik zou geëindigd zijn met “Brava Joke”.

  61. kersten
    19 juli 2014 at 16:49

    (serieus tussendoortje, sorry)
    Puttend uit mijn geheugen – dus houdt u mij ten goede – heb ik in ieder geval één maal (tv? dvd?) het genoegen gehad te mogen genieten van de zangkunstige en acteursprestaties van mevrouw Göetjes en wel in haar rol van Rheintochter en die waren bepaald indrukwekkend.

  62. Pieter K. de Haan
    19 juli 2014 at 17:52

    Beste heer Kersten, ik geloof u op uw woord, maar hoe zag het eruit?

  63. Olivier Keegel
    19 juli 2014 at 18:46

    Meneer De Haan, u zou op een regenachtige zondagmiddag het Spelregelboekje nog eens rustig moeten doorlezen. Kibbelen doen wij met operaliefhebbers onderling, niet met de uitvoerende artiesten, en al helemaal niet als deze een staat van dienst hebben als Wiebke Göetjes.

    Verder kan het ook geen kwaad de hoofdpunten uit het hoofdstuk “Charmant Formuleren” nog een keer vluchtig door te nemen. “Hoe zag het eruit” is geen sympathieke formulering. En u ziet dat ik het vreselijke woord “respect” nog even op zak houd.

  64. Remko
    19 juli 2014 at 19:42

    Marijke van der Lugt was ook een uitstekende Nederlandse Elektra. Zelfs op CD te beluisteren:

    http://www.orfeo-international.de/pages/cd_c661041b.html

  65. Pieter K. de Haan
    19 juli 2014 at 20:18

    Meneer Keegel, het is u blijkbaar ontgaan, dat het de uitvoerende artieste Wiebke Göetjes is geweest, die een discussie, die al 3½ jaar niet meer gevoerd werd, heeft getracht op onnavolgbare wijze nieuw leven in te blazen. Als operaliefhebbers als ik niet met uitvoerende artiesten als mevrouw Göetjes in discussie mogen gaan moeten die zich niet in discussies mengen, laat staan een operaliefhebber als ik zonder enige grond van leugen en bedrog betichten. Over “respect” gesproken! Voor alle duidelijkheid nogmaals: het is mevrouw Göetjes die de discussie opnieuw heeft gezocht, niet ik. Met het door u ten tonele gevoerde spelregelboekje, van eigen makelij vrees ik, zwaait u kennelijk uitsluitend wanneer het u uitkomt. Ik heb u tenminste niet al te frequent kunnen betrappen op een “sympathieke formulering” over uitvoerende kunstenaars, om over respect voor hun prestaties maar te zwijgen.

  66. 19 juli 2014 at 21:25

    Dank heren.
    Kersten, het was Walküre in Stuttgart!
    En heer de Haan, zo zag het er uit:

    https://www.youtube.com/watch?v=tNTlwkd_6wI

  67. 19 juli 2014 at 21:27

    Ja, excuus voor het vergeten van Marijke van der Lugt…

    Joke Kramer is net voordat ik geëngageerd werd bij Staatstheater Kassel met pensioen gegaan.

  68. 19 juli 2014 at 21:31

    Eerlijk gezegd heb ik eerst heeeel hartelijk gelachen toen ze in Kassel op hun knieën lagen of ik mdm Butterfly wilde zingen….nadat ze me hadden geëngageerd voor Elisabeth/Tannhäuser… Ik zou zelf niet op het idee Butterfly gekomen zijn.

    “ik, klein en japans??” hahaahahah… zo realistisch ben ik ook nog wel.

    Desalniettemin heb ik het gedaan, en het was geweldig om die prachtige partij te mogen zingen én spelen. Niemand, behalve die ene ‘leukerd’, had last van mijn figuur, men zei er van te genieten dat mijn stem de partij en het orkest gewoon aankon en mooi bleef…

  69. Pieter K. de Haan
    20 juli 2014 at 23:51

    Mevrouw Göetjes, als ik geweten had, dat het niet om de Rheintöchter maar om de Walküren ging, had ik mijn vraag helemaal niet gesteld. Als reactie op mijn, overigens niet aan u gestelde, vraag hebt u mij een link naar een videoclip van de door u bedoelde uitvoering op YouTube doen toekomen. Welnu, ik vond het er niet uitzien, maar – ik zeg het er maar expliciet bij – dat had niets met u te maken. Op mijn laatste, aan u gerichte commentaar hebt u tot nu toe slechts gereageerd met een nadere mededeling over Joke Kramer. Gelet op uw uiterst denigrerende, om niet te zeggen beledigende, uitlatingen aan mijn adres neem ik daar geen genoegen mee. Ik verwacht meer.

  70. Operix
    21 juli 2014 at 13:22

    Obelix: ‘Kom zelf maar eens kijken, Asterix – volgens mij maken ze nog steeds ruzie.’

    Asterix: ‘Warempel, je hebt gelijk. Net als die senatoren in Rome.’

    Obelix: ‘Rare jongens, die Batavieren.’

    Panoramix: ‘Quod erat demonstrandum !’

  71. 21 juli 2014 at 13:52

    Beste heer de Haan,

    Het is niet mijn bedoeling om U te beledigen.
    In deze tijd is het niet raar dat je vraagtekens zet bij iemand’s bezigheden en naam als die nergens terug te vinden zijn.
    Voor uw beroep heb ik alleen maar respekt.

    “Dat mijn “onbenullige bezigheden” niet on line staan vindt wellicht zijn oorzaak in het feit, dat artsen, i.t.t. bv. operazangers, werden en worden geacht geen reclame voor zichzelf te maken”
    Even ter toelichting, wij zangers zijn in de regel niet degenen die voor onszelf reclame maken, de meeste reclame of antireclame wordt door de media en andere mensen verspreid…

    Wat mij geloof ik vooral stoort is het feit dat U wilt uitmaken wat aantrekkelijk/mooi is en dat vind ik iets wat ieder voor zich mag uitmaken. Ik begrijp best dat een dik iemand zoals ik niet écht voor een prototype ‘klein en japans’ kan doorgaan, en ook dat het niet écht geloofwaardig is wanneer ik moet spelen dat ik dood ga aan de tbc terwijl je daar mager van wordt. Wat mij stoort is dat het bij partijen waarbij de lichaamsomvang er niet toe doet ook wordt gehanteerd en dat mensen zoals U dan uitmaken wat aantrekkelijk IS.
    Dat U het zelf niet aantrekkelijk vindt, dat mag, dat U Uw mening als stelling wilt opdringen, dat mág niet.

    Guess, dat het gaat hier om les 1 in de psychologie.
    In discussies zeggen “ik vind, ik ervaar” is OK in discussies zeggen “het is” als stelligheid is fout.

    U vindt dik niet aantrekkelijk als Tosca (of iets anders), ik wel…, ik vind dat dit aan hele andere dingen ligt dan alleen aan het gewicht. Het gaat om hoe iemand zich beweegt, hoe hij/zij zijn/haar figuur ‘draag’, om de uitstraling en de stem, het totaal pakket. Als dat doet vergeten dat je maar de hele tijd maar over dat gewicht wilt blijven zeuren, dan is er niks aan de hand.
    Ik ken X-tig zangers/essen die volgens de gewichtsmaatstaven goedgekeurd worden, die geen uitstraling hebben en geen uitzonderlijke stem, die toch op die plekken staan. Dat schiet ook niet op.

    Ik vind fragiel bv. niet de kracht uitdrukken die ik zoek in een ‘held’, U wel…
    Niks aan de hand.. als we maar niet met stelligheid gelijk willen hebben met “het is”…..

  72. Operix
    21 juli 2014 at 16:38

    Beste Mevrouw Göetjes,

    Bijna zou ik zeggen: ik leef met U mee, voorzover uw argumenten zo’n ondersteuning überhaupt nodig zouden hebben. Hoe vaak heb ik in de wereld van de kunst(-geschiedenis) niet van die bijna versteende, zelfbenoemde autoriteiten ontmoet, die er genoegen in scheppen om, met een pijnlijk nauwkeurig formulerende klokstem als die van minister Opstelten, hun correcties vanaf de pauselijke kansel aan het domme volkje uit te delen.

    Dat de heer ter Laan over jaren ervaring beschikt en weet waarover hij spreekt is hier al vaak gebleken. Dat hij zelfs een autoriteit mag heten, ja. Maar dan wel een die verliefd is op het uitdelen van een tikje, en op het hebben van het laatste woord. En dat is juist het probleem van zoiets als smaak: je kunt er (gelukkig, bijna) nooit gelijk in hebben. Ik ben zo vrij U beslist eerder als ‘volslank’ dan als ‘dik’ te beschouwen en wens U verder veel succes met uw terechte wens om vooral het personage van de opera recht te doen, en niet alleen de uiterlijke vorm. Wat dacht U overigens van Caballé?

  73. Pieter K. de Haan
    21 juli 2014 at 20:09

    Geachte mevrouw Göetjes, dank voor uw reactie.

    U stelt, dat het in deze tijd niet raar IS dat je vraagtekens zet bij iemands bezigheden en naam als die nergens terug te vinden zijn. Welnu ik VIND dat wél raar. Er zijn bossen hardwerkende mensen in ordentelijke beroepen, waarvan op internet niets te vinden is en dat niet vanwege hun “onbenullige bezigheden” of omdat ze niet “iets noemenswaardigs” hebben neergezet, omdat zij te laf zijn om hun werkelijke naam te gebruiken of daarover liegen, voor wat dat laatste betreft, zoals bv. ene Operix, op wiens reactie ik separaat zal ingaan.

    Uw website zal toch wel niet geheel buiten u om tot stand zijn gekomen. Dat er door de media, goed of slecht, over u wordt bericht is inherent aan uw optreden in het publieke domein.

    Ik tart u ook maar één plaats aan te wijzen waar ik heb gesteld, dat iets IS i.p.v. dat ik iets VIND. Uw verwijzing naar les 1 in de psychologie slaat daarom nergens op.

    Dat uw appreciatie van (te) dikke zangers en zangeressen in ge-ensceneerde operaproducties ruimer is dan de mijne was mij al enige tijd duidelijk, maar – om ook maar eens wat psychologie in de strijd te gooien – daaraan zal uw eigen habitus, die u zelf, niet ik, in de discussie hebt betrokken, niet vreemd zijn.

    Voor alle duidelijkheid, ik VIND een onderdeurtje als bv. Manrico, althans op scène, evenmin te pruimen als een slagschip als bv. Violetta.

    Ik heb respect voor iedereen die met zijn of haar capaciteiten iets weet neer te zetten, dus ook, en niet in de laatste plaats, voor operazangers en -zangeressen, dik of dun, omdat ik weet hoe hard zij daarvoor (hebben) moeten werken en hoe onzeker hun bestaan vaak is, maar dat betekent voor mij niet, dat dan ook maar alles moet kunnen.

  74. Pieter K. de Haan
    21 juli 2014 at 20:59

    Waarde Operix, ik kan, vanwege uw schuilnaam, uiteraard niet nagaan of u mij persoonlijk kent. Ik ben weliswaar 72, heb desalniettemin niet het gevoel “bijna versteend” te zijn en heb gelukkig geleerd mij nauwkeurig uit te drukken. Dat laatste wordt, zo heb ik menigmaal ervaren, m.n. door diegenen, die dat zelf niet kunnen en het alleen al daarom ook niet belangrijk vinden, nogal eens als “pijnlijk” ervaren. Ik beschik over een redelijk volumineuze en doordringende stem. Uw vergelijking met die van minister Opstelten gaat mank: ik spreek aanzienlijk minder bekakt. Aangezien ik allesbehalve de paus ben kan ik niet “ex cathedra” spreken.

    Ik heet overigens niet “ter Laan” maar “De Haan”. Ik ben een operaliefhebber met een jarenlange ervaring maar zou mijzelf geen autoriteit durven noemen. Ik pleeg uitsluitend commentaar te leveren als daar m.i. aanleiding toe is. Uiteraard hoeft niet iedereen het daarmee eens te zijn. Voor wat betreft “het hebben van het laatste woord”: ik heb bij mijn weten nog nooit een discussie tot gesloten verklaard.

    Ik vind Montserrat Caballé een fantastische zangeres, die het echter gewaagd heeft in de Scala, in een periode waarin zij bepaald niet meer als “volslank” te boek kon staan, Salome te doen (met “de dans der 7 sluiers” gelukkig wel door een ballerina) en is toen uitgefloten. Kunt u het zich voorstellen? Ik wél.

  75. 21 juli 2014 at 21:01

    We houden er mee op, althans ik. Wij worden het niet eens. Dat geeft verder niet.

    Dank voor de bijval Operix..

  76. Operix
    21 juli 2014 at 21:24

    Panoramix: ‘Kom jongens, we gaan terug naar ons Gallische dorp. Het was leuk om weer even rond te kijken, maar hier wordt geen mens vrolijk van. Het doet me denken aan een symposium in Tubantia, toen druide Calvinix zich aan de Bataven probeerde op te dringen door zich enorm op te blazen tegenover de Gotische druide Lutherix. Aan het einde van de dag moesten ze allebei worden weggedragen en iedereen riep dat ze gewonnen hadden. Snap jij het, dan snap ik het…’ (zucht)

    Obelix: ‘Calvinix – Kun je dat eten?’

    Asterix, lachend: ‘Ja hoor, Obelix. Maar je houdt er wel maagklachten aan over. Gelukkig is er thuis weer everzwijn.’

  77. 22 juli 2014 at 13:48

    Ben wel benieuwd wie er hier schrijft onder de schuilnaam Operix…
    Ik maakt uit de naam op een opera én Asterix&Obelix fan…

  78. Pieter K. de Haan
    22 juli 2014 at 15:42

    Geachte mevrouw Göetjes, met uw voornemen om ermee te stoppen kan ik me geheel verenigen. Iedere verdere discussie met u lijkt mij zinloos. Dat tussen ons een verschil van mening rest VIND ook ik niet erg. Dat ik nu nog niet weet wiens naam verkeerd gespeld was, daar kan ik wel mee leven. Moeilijker heb ik het ermee, dat u mij, in een poging om uw gelijk halen, zonder enige grond hebt getracht weg te zetten als leugenaar, lafaard en nitwit. Succes met uw poging om de ware identiteit van Opernix te achterhalen.

    Waarde Opernix, doe ze in uw Gallische dorp vooral de groeten van “ter Laan” en eet smakelijk, al is het niet bepaald het seizoen voor everzwijn, meer – zoals ene Kersten al aanstipte – voor komkommer.

  79. Operix
    22 juli 2014 at 16:18

    Obelix: ‘Wie is hier DIK !?’

    Asterix: ‘Rustig nou, Obelix. Je weet nu toch wel dat die Batavieren het prachtig vinden om bij iedere lettergreep op hun strepen te gaan staan. Dat moesten ze nou eenmaal van hun druide Calvinix.’

    Panoramix: ‘Kom kinderen, over een uurtje zijn we in het land van de Belgen, daar is het tenminste gezellig.’

    Obelix: ‘Heerlijk. Ik ruik hun frietjes al. Mjam!’

  80. Pieter K. de Haan
    23 juli 2014 at 12:29

    Bij herlezing van mijn laatste commentaar zag ik, dat in de 5e regel, tussen “gelijk” en “halen” het woordje “te” ontbreekt. Dit is mogelijk het gevolg van een suboptimaal gezichtsvermogen, waardoor mij bij controle bv. ook weleens ontgaat, dat ik een trema boven de verkeerde letter heb geplaatst. Excuses daarvoor.

  81. 23 juli 2014 at 22:05

    🙂

  82. Operix
    24 juli 2014 at 11:20

    (……)

  83. Operix
    24 juli 2014 at 15:27

    Vlamix: ‘En ‘m paaist dat da plezant ies?’

    Panoramix: ”tis te zeggen, nie voor U en mij, hè. Maar Ge hoort ‘m van boven af lachen. Hij zal dus wel content wezen.’

    Wallix: ‘A mon avis, c’est pas rigolo. Si vous me demandez, c’est un de ces types gonflés qui s’imposent, et qui aiment bien de se voir imprimé.’

    Obelix: ‘(Burps) Wat zegt die Waal?’

    Asterix: ‘Of ge nog een everzwijn lust, denk ik.’

  84. Operix
    24 juli 2014 at 18:53

    Panoramix: ‘Nee, nee, Asterix. Het gaat over wat de Belgen ‘een dikke nek’ plegen te noemen. Sommige operaregisseurs hebben daar ook wel eens last van.’

    Obelix: ‘Over mij kan het in elk geval niet gaan. Ik ben gewoon wat stevig gebouwd, dat is alles.’

  85. Operix
    24 juli 2014 at 19:25

    Wallix: ‘Allez, bon voyage. et à la prochaine. Et pour ce qui est de ce monsieur ter Laan, évitons-le. Quant à moi, je m’en fiche.

    Vlamix: ‘Helemaal mee eens. Het was goed van U weer eens te zien. Doe mijn groeten aan uw stamhoofd. En geef ze van katoen, die Bataven – eh pardon, Romeinen.’

    Asterix: ‘Afgesproken. Kom, dat was het dan wel. Tot ziens, vrienden.’

  86. Veys hilde
    23 september 2016 at 09:25

    Lekker dik en met een mooie en goed geplaatste stem, met ogen open of dicht en genieten van soms hemelse klanken, dat moet het zijn.
    Al genoeg idiote shows en “zangers” die zeggers zijn maar niet zingen en hooguit schreeuwen.

    Dat dik en dunverhaal is seksistisch en erger dan het meest extreme racisme, ronduit agressief en een schending van de privacy van een persoon.

    Dun is zeker geen synoniem van schoonheid of gezondheid.

    Weg met die nonsens en verdorven vervlakking !!! Please release us and let us enjoy Beautiful voices in all their variety. Geschreven op vrijdag 23 september 2016.

  87. 23 september 2016 at 14:27

    Thank you Veys hilde…