Na Le nozze di Figaro en Die Zauberflöte is Così fan tutte de meest uitgevoerde opera op de Salzburger Festspiele. Weinig andere opera’s waren ooit zo geliefd bij het Salzburgse publiek. Reden te meer voor Arthaus om een historische uitvoering van deze populaire productie opnieuw op dvd uit te brengen.

Voor Riccardo Muti, die in 1971 een sensationeel debuut maakte in Salzburg, was deze Così fan tutte in 1982 zijn eerste Mozart-opera op het festival. De versie die Arthaus Musik op dvd heeft gezet, is een televisieopname hiervan uit 1983.

De productie werd destijds door zowel publiek als pers geprezen om zijn esthetische kwaliteit. Muti werd bejubeld om zijn benadering van de muziek en ook het team van internationale topsolisten, regisseur Michael Hampe en set- en kostuumontwerper Mauro Pagano ontvingen niets dan lof.

Zoals librettist Da Ponte het volgens historische bronnen ook voor ogen had, speelt het verhaal zich in deze productie in Napels af en niet in Wenen. Hampe en Pagano vertellen het verhaal precies en met veel oog voor detail en esthetiek. Hun klassiek mediterraanse toneelbeeld is elegant, tijdloos en naar mijn mening soms iets te symmetrisch, maar bijna twintig jaar na dato verveelt het nog steeds niet. Je waant je als toeschouwer ook echt in het Italië van tweehonderd jaar geleden.

Hoewel alle solisten een andere achtergrond hebben, vormen hun temperament en stemmen een samenhangend geheel. Zeker Ann Murray (Dorabella) en Margaret Marshall (Fiordiligi) klinken prachtig bij elkaar in hun duetten.

Een nog jonge Kathleen Battle steelt de show als Despina. Niet alleen is haar stem fantastisch, ook zet zij een komisch en pittig personage neer dat bijzonder amusant is om naar te kijken. Jammer alleen dat de diftongen (tweeklanken) hier en daar door haar Italiaans schijnen, wat ook bij Margaret Marshall het geval is. Bij beide sopranen is regelmatig een accent hoorbaar. Je mag het mierenziften noemen, maar ik vind zoiets onnodig slordig, zeker op dit niveau.

James Morris (Guglielmo) heeft een prachtige bas, maar is, in tegenstelling tot in zijn recitatieven, in de meeste van zijn aria’s onverstaanbaar. Gelukkig is dit veel minder het geval bij zijn collega’s Fransisco Araiza (Ferrando) en Sesto Bruscantini, die helemaal op zijn plaats lijkt in de rol van Don Alfonso.

Tegenwoordig wordt deze uitvoering van Così fan tutte, met name op muzikaal vlak, door velen gezien als een typische jaren zeventig en tachtig Mozart. Het orkest en de zang klinken vrij romantisch, niet zoals men tegenwoordig veronderstelt dat de muziek in de tijd van Mozart werd uitgevoerd. De uitvoering is weinig gearticuleerd en de hele muzikale aanpak is stilistisch gezien hetzelfde.

Maar welke aanpak de voorkeur geniet, is in de eerste plaats natuurlijk een kwestie van smaak. Al met al is deze Così fan tutte een heerlijke productie om naar te kijken, zeker wanneer je hem beschouwt als een historisch waardevol document.