Operarecensie

Renée Fleming sprankelt in Concertgebouw

Het optreden van Renée Fleming in het Concertgebouw duurde slechts kort, maar met het muzikale gedicht Knoxville: Summer of 1915 van Barber en ‘Daphnes Verwandlung’ uit Richard Strauss’ opera Daphne liet ze een onuitwisbare indruk achter. De begeleiding was in handen van het routineus spelende Royal Stockholm Philharmonic Orchestra.

Renée Fleming. (© Decca / Andrew Eccles)

Renée Fleming (1959), nog altijd even sprankelend in stem en expressie, was afgelopen maandag de topattractie tijdens één van de laatste Robeco SummerNights in het Concertgebouw. Minder beviel het Zweedse orkest onder leiding van Sakari Oramo. Weliswaar wist de dirigent het orkest telkens weer tot virtuoze hoogtes op te zwepen, maar dit had ongenuanceerd spel tot gevolg.

Eerst speelde het orkest de ouverture ‘Leonore’ van Ludwig van Beethoven. Het ‘Leonore-thema’, dat je er normaliter zo uit kunt plukken, klonk hier kleintjes op de achtergrond. Fluit en fagot speelden hun melodieën fraai, maar het geheel was tam en routineus.

Stersopraan Fleming heeft Barbers Knoxville: Summer of 1915 samen met Oramo en het Zweedse orkest opgenomen voor haar cd Distant Light. Het is een ontroerend, beeldend muziekwerk op tekst van James Agee. Daarin blikt Agee terug op een warme zomeravond die hij beleefde met zijn familie. Knoxville past met zijn bluesachtige elementen goed bij de warme stem van Fleming. Een enkele keer klonk ze niet geheel op sterkte, maar dat lag aan het orkest, dat in veel passages te luid speelde.

In haar toegift ‘Sure on this shining night’, ook van Barber, leek de dirigent het orkest te temperen in volume. Met prachtige natuurlijke expressie zong Fleming de liefdevolle woorden; donker van klankkleur, met een licht vibrato.

Na de pauze bracht Fleming de slotscène uit de pastorale tragedie-opera Daphne (1936-1937) van Richard Strauss. Hierin wordt de nymf Daphne omgetoverd in een laurierboom, zodat ze niet in de armen van god Apollo kan vallen. Waar ik al bang voor was, gebeurde: wederom overschreeuwde het orkest de sopraan, waardoor details verloren gingen.

Als toegift luisterden we naar ‘Morgen’ van Strauss, een lied van hoop en optimisme. Met een goed hoorbare harp en een haastig spelende eerste viool achter haar zong Fleming het fameuze lied met mooie, kwetsbare overtuiging.

Toen volgde nog de Derde symfonie in Es van Robert Schumann. Hoe bijzonder romantisch dit robuuste orkestwerk ook is, het had van mij niet gehoeven. In de versie van het Royal Stockholm Philharmonic Orchestra klonk het vooral sleets. Pas in het laatste deel werd het spannend.

Vorig artikel

Het IVC blijft zich vernieuwen

Volgend artikel

Marco Beasley opent seizoen 't Huis te Poort

De auteur

Rudolf Hunnik

Rudolf Hunnik

Rudolf Hunnik is cultuurjournalist, filmprogrammeur en trainer. Hij schrijft voor onder meer de Gooi- en Eemlander, HDC Media, Cultuurpers en Place de l’Opera.

13Reacties

  1. Leen Roetman
    31 augustus 2017 at 00:33

    BBC Proms had een veel mooiere omlijsting met opmaat Andrea Tarrodi Liguria en Nielsen symfonie no 2. Luister terug http://www.bbc.co.uk/programmes/b092k8sb#orb-footer

  2. Rudolph Duppen
    31 augustus 2017 at 09:35

    Inderdaad een sprankelend optreden van Renée Fleming: stijlvol, ingetogen en ontroerend. De jaren lijken nauwelijks vat op haar te hebben.Anders dan Rudolf Hunnik beoordeel ik het Royal Stockholm Philharmonic aanzienlijk gunstiger. De Ouverture Leonora nr.3 klonk wat dof en hard maar de rest van de avond werd er op hoog niveau gemusiceerd en was er van routineus spel geen sprake. Voor de briljante hoornisten zou menig orkest een moord doen. De Strauss en de Barber werden prachtig begeleid en de derde van Schumann werd met veel schwung gespeeld en dat gold ook voor de toegift: één van de Hongaarse dansen van Brahms.Gisterenavond werd het programma gedeeltelijk herhaald bij de Proms in The Royal Albert Hall. Renée Fleming zong dezelfde werken maar het orkest speelde Andrea Tarrodis Liguria en in plaats van de Schumann werd Nielsens tweede gespeeld. Het concert is nog te beluisteren de komende weken op de site van BBC Radio 3.

    Het lied “Morgen” van Richard Strauss en op tekst van John Henry Mackay, de tragische schrijver van o.a. de roman Der Puppenjunge moeten we misschien toch anders interpreteren dan we altijd gedaan hebben.

  3. Maarten-Jan Dongelmans
    31 augustus 2017 at 10:49

    @Rudolph: kun je die laatste alinea misschien even uitleggen?

  4. Leen Roetman
    31 augustus 2017 at 11:44
  5. Stefan Caprasse
    31 augustus 2017 at 13:35

    Ik zie haar op 4 oktober in de Brusselse BOZAR. Maar dan in een liederen-met-piano programma…
    @Leen: Heb je nu de Aïda van Salzburg gezien ? En zo ja, wat vond je er van ?

  6. Rudolph Duppen
    31 augustus 2017 at 17:11

    @Maarten-Jan: Het ideaalbeeld geschetst in het gedicht en zo melancholisch verklankt door Richard Strauss is voor de dichter niet weggelegd.Anders dan Rudolf Hunnik hierboven vind ik het geen gedicht van hoop en optimisme.

    Tijdens een causerie vorig jaar in de pauze van één aan Richard Strauss gewijde Prom (interval talk) bespraken een Engelse germanist en een Richard Strauss expert, beiden meen ik me te herinneren van de universiteit van Oxford de homoseksuele sub tekst van “Morgen”. Het voert hier te ver om in te gaan op het leven van John Henry Mackay maar als men een samenvatting van het leven van de dichter leest, zou men zo’n interpretatie kunnen billijken.

  7. Paul
    31 augustus 2017 at 18:57

    Stefan, ik heb de Aida in Salzburg gezien. Helaas een uitvoering zonder Netrebko. De Wiener, het koor en Muti waren Prima. Zangers niet speciaal. Regie saai.

  8. Maarten-Jan Dongelmans
    31 augustus 2017 at 23:03

    @Rudolph, dank voor de info; het intrigeert me. Ik ga eens verder lezen. Maar eerst even kijken in welk deel van de prachtig uitgevoerde complete liederenverzameling van Strauss op Hyperion het bewuste Morgen zit.

  9. Rudolph Duppen
    1 september 2017 at 10:55

    Een aantal Engelse kranten gaf 5***** voor dit concert. Het Parool en NRC/Handelsblad gaven 4****. In mei, 2018 zal Eva-Maria Westbroek Barbers
    “Knoxville Summer of 1915” uitvoeren en “Do not utter a word” uit Vanessa en “Give me my robe” uit “Antony and Cleopatra” met het KCO o.l.v. Gustavo Gimeno.

    @Stefan: wat een mooi programma in Bozar:

    Renée Fleming sopraan – Hartmut Höll piano

    PROGRAMMA
    Werken van Johannes Brahms
    Werken van Jules Massenet
    Werken van Gabriel Fauré
    Werken van Camille Saint-Saëns
    Werken van Oscar Straus
    Werken van Joseph Canteloube
    Werken van Egon Kornauth
    Werken van Richard Strauss

    DATUM
    Woe 4 okt 2017 20:00 → 22:00
    PLAATS
    Henry Le Boeufzaal
    Ravensteinstraat 23
    1000 BRUSSEL

    TARIEVEN
    Normaal tarief : € 96 – 68 – 50 – 24

  10. Stefan Caprasse
    1 september 2017 at 13:11

    Ziet er inderdaad heel verscheiden uit…

  11. Paul
    1 september 2017 at 18:33

    Ik hoop niet dat ik verwijten krijg dat ik afwijk van het onderwerp maar Stefan en anderen: hier een link van de Aida uit Salzburg.

    https://www.youtube.com/watch?v=UeA5GZ-reIM

  12. Stefan Caprasse
    6 oktober 2017 at 11:31

    Ben dus in BOZAR naar bovenvermeld recital van Renée Fleming geweest.
    De stem is nog altijd (heel) mooi, de hoogte nog steeds stralend.
    De manierismes zijn er ook nog steeds, wat vooral opviel in de Brahms-liederen. Het franse repertoire (Massenet-Thaïs, Faure, Saint-Saens) zingt ze natuurlijker, maar hier viel wel haar nogal…exotisch frans op, wat ook nogal grappig bleek uit haar sympatiek bedoelde commentaren tussendoor…
    Ze sloot het eerste deel zwierig af met een wals-aria “je t’aime quand meme” van Oscar Strauss.
    In het tweede deel bracht ze heel mooi de ‘Chants d’Auvergne’ van Canteloube en de voor mij (en waarschijnlijk iedereen) onbekende liederen van Egon Kornauth. Volgde dan natuurlijk haar ‘cup of tea’, de uittreksels uit ‘Ariadne auf Naxos’ waarin ze zich duidelijk als een vis in het water voelde.
    Ze sloot dan af met drie bisnummers:
    Een heel gemaniereerde en heel langzame “O mio babino caro”,
    een verassend mooi gebrachte “Summertime” en (misschien HET hoogtepunt van de avond) een enorm ingetogen “Ave Maria” van Schubert, dat ze opdroeg aan de slachtoffers van de schietpartij in Las Vegas. De zaal was plots muisstil…

  13. Rudolph Duppen
    6 oktober 2017 at 20:41

    @ Stefan Caprasse. Hartelijk dank voor je recensie. Kennelijk zeer de moeite waard. We waren er graag bij geweest.