De Metropolitan Opera opent het Live in HD- seizoen met een nieuwe productie van Bellini’s melodrama La Sonnambula uit 1831. Het werk werd nog in hetzelfde jaar gevolgd door Norma en beide opera’s kunnen niet verschillend genoeg zijn. Norma gaat over kwesties van leven en dood. La Sonnambula is daarentegen vooral een stervehikel voor coloratuursopraan en in mindere mate voor tenor., waarin alleen gevoelens worden gekwetst. Regisseur Rolando Villazón heeft dat goed opgepakt, maar toch niet kunnen nalaten een paar scherpe kantjes aan de handeling toe te voegen.

Ik zag de live uitzending uit de Met zoals gebruikelijk in mijn huisbioscoop Pathé Schouwburgplein Rotterdam. De zaal was redelijk gevuld, het publiek begint langzaam maar zeker de weg terug naar Opera Live in HD te vinden.

Calvinistisch dorp

De handeling speelt zich af in een Zwitsers bergdorp en zo te zien is dat zeer strikt Calvinistisch. Ik moest onwillekeurig denken aan de film ‘Breaking the waves’ uit 1996, ook zo’n dorp waarin niet gelachen mocht worden en iedereen elkaar in de gaten hield. Onze heldin Amina valt hier behoorlijk uit de toon met haar spontane gedrag dat bijna kinderlijk aandoet. Ze wordt dan ook bij voortduring gecorrigeerd door haar dorpsgenoten, zo vaak dat het voor de toeschouwer net zo hinderlijk wordt als voor het arme kind zelf.

Amina staat op het punt zich te verloven en wordt toegezongen dorp de dorpelingen. Haar aanstaande Elvino arriveert pas laat, moest nog even langs het graf van zijn moeder, en heeft gelukkig haar zegen gekregen. Elke keer als het erop lijkt dat de twee aanstaanden elkaar zullen kussen, trekt Elvino zich terug. Hij is net zo stijf en geremd als de rest van het dorp en weet zich met publieke affectie geen raad. De herbergierster Lisa deelt niet in de vreugde. Elvino heeft hun verloving verbroken om met Amina te kunnen trouwen en dat heeft haar flink verzuurd.

Cliché

Het toneelbeeld dat Johannes Leiacker ontwierp bestaat uit twee delen. Op de voorgrond een kale ruimte die aan de achterzijde wordt begrensd door een hoge wand met meerdere deuren. Het toneel is tegelijkertijd het dorpsplein en de herberg van Lisa. De deuren waardoor personages op en afgaan symboliseren het gesloten karakter van het dorpsleven: alleen het plein is een publieke ruimte. Op de achtergrond zien we een berglandschap waar zich een danseres ophoudt die zo’n beetje Amina’s wensdromen en angsten moet uitbeelden, een inmiddels nogal afgezaagd cliché. Tegen de wand staat een ladder die de verbinding vormt tussen het dorp en de buitenwereld. Je loopt er niet zo maar in en uit.

Plotseling is er achter die wand wat commotie en een heerschap duikt op dat voorzichtig langs de ladder naar omlaag klimt. Hij is gekleed in een lichtblauw kostuum, dit in tegenstelling tot het strenge zwart van de dorpelingen. Alleen Elvino is op deze bijzondere dag door kledingontwerpster Brigitte Reiffenstuel wat kleur gegund en Amina loopt natuurlijk rond in een witte jurk, onschuld en buitenbeen tegelijk. De vreemdeling is de zoon van de overleden graaf, maar wil zijn identiteit nog even geheim houden. Maar uit zijn manier van doen spreekt direct een standsverschil, hij zet gelijk het gehele gebeuren naar zijn hand en begint met Amina te flirten.

De bas Alexander Vinogradov straalde een minzame ironie uit die me deed denken aan Roger Moore en dat sloot perfect aan bij zijn optreden. Niettemin lukt het hem later niet zijn autoriteit te doen gelden als hij met een boek komt aanzetten waarin het verschijnsel somnambulie wordt uitgelegd. Men kent hem inmiddels als de graaf, maar Elvino en Lisa hebben Amina allebei in zijn kamer gezien, Lisa zelfs samen met graaf Rodolfo, en dat ze sliep gaat er bij hen niet in. Pas als Amina later daadwerkelijk slaapwandelend over een bergkam in beeld komt is iedereen overtuigd, maar voor het zover is zijn er vele verwijten geuit en tranen geplengd. En zo hoort het ook in een melodrama.

Prachtige zang

De wat verlegen ogende tenor Xabier Anduaga bleek zeer goed opgewassen tegen de vocale eisen die zijn rol van hem eiste, soms grenzend aan het onmogelijke. Hij heeft een prettige stem die mooi vol blijft klinken als hij de stratosfeer bestijgt. Zijn emoties zijn relatief eenvoudig: verliefd, maar dat niet goed kunnen uiten met al die ogen op zich gericht, jaloers op de flirtende graaf en eigenlijk op alles dat dichter bij Amina kan komen dan hijzelf, met inbegrip van de wind die haar haren streelt. Dan natuurlijk boos omdat hij bedrogen is en toch niet in staat een hekel aan zijn meisje hebben. Het ging Anduaga allemaal goed af, maar zijn zang was toch echt het belangrijkste.

Zijn eerdere verloofde Lisa werd vertolkt door Sydney Mancasola die het spits mocht afbijten met haar klaagzang voordat Amina ten tonele verschijnt. Het is geen erg dankbare rol, maar ze maakte er iets moois van. Zo ook de eerdergenoemde Vinogradov, die Rodolfo zong met welluidende basstem.

Alle ogen waren natuurlijk gericht op de diva van de avond, Nadine Sierra. Bij haar opkomst was direct duidelijk dat ze in alle opzichten uit de toon viel in het dorp. Ze was dan wel het dorpslieverdje maar meer in de trant van ‘moet nog wat meer gekneed worden, ze is nog teveel een speels jong meisje.’ Omdat ze van de dorpelingen alleen maar verwijtende blikken kreeg elke keer als ze blij glimlachte of zomaar een gebaar maakte, ging ze maar met de aanwezige kinderen een spelletje doen, al zingend natuurlijk. Op een gegeven moment liepen die keurig op een rijtje achter haar aan: ‘The sound of music meets the Amish community’.

In 2005 had ik het genoegen om Sumi Jo in deze rol te mogen beluisteren. Het betrof een gastoptreden van de Munt die met orkest en zangers tijdens de lopende reeks een uitstapje naar Amsterdam maakte. Sierra zong haar Amina op een wijze die overeenkwam met mijn herinnering aan Jo, met natuurlijk klinkende perfectie. Uiteraard gooide ze er zo nu en dan wel een hoge E uit, maar dat doet me niet zoveel. Het was vooral het scala aan emoties dat ze in haar vertolking wist te leggen met als hoogtepunt de slaapwandelscène als de apotheose nabij is: zeldzaam ontroerend en bijna een reden om deze opera nooit meer te gaan zien, gewoon om die herinnering intact te houden.

Bellini’s orkestratie biedt de zangers in dit belcantofestijn alle vrijheid en ruimte om te schitteren. De zang hangt als het ware hoog boven de muziek die onopvallend ondersteuning biedt vanuit de bak. Dirigent Riccardo Frizza pakte het op waar Bellini was gebleven, uitstekende bijdrage van het orkest van The Met. De Calvinisten op het toneel dubbelden als koor: ook goed verzorgd en ingestudeerd door de vorig jaar tot koor dirigent benoemde Tilman Michael.

Het was en geweldige avond. Over drie weken La bohème in de productie van Franco Zeffirelli.

Verder kijken, luisteren en lezen

Fragment uit ‘Ah! non credea’ ..met Nadine Sierra.

Fragment ‘A non giunge ‘met Nadine Sierra.

Fragment uit het duet ‘Prendi, l’anel ti dono’ met Nadine Sierra en Xabier Anduaga.

In 2022 was Peter Franken ook laaiend enthousiast over Nadine Sierra in Lucia di Lammermoor .