In Heaven heet het nieuwe muziekalbum van mezzosopraan Olivia Vermeulen en pianist Jan Philip Schulze. Een speellijst vol contrasten die oproept tot verbinding. Van Brahms tot Bowie. Van Mahler tot Messiaen.

Vermeulen en Schulze kozen ‘hemelse aspecten’ als onderwerp voor In Heaven. Dit is hun derde liederenalbum na Dirty Minds (2020) en Hello Darkness (2022). Zo kun je een lied beluisteren over de sterren, naar de hemel kijken en op de wolken vliegen. Of loskomen van de aarde; voorbij de sterren naar de planeten. Of onder invloed raken door ‘Lost in Space’.

In de Kleine Zaal van het Concertgebouw in Amsterdam vond de cd-presentatie plaats met een liederenrecital. Vermeulen hield een kort toespraakje en bedankte ons bezoekers voor hun aanwezigheid. We hebben allemaal hetzelfde doel: mooie muziek beluisteren. Muziek verbindt, en dat is hard nodig, omdat veel mensen tegenwoordig tegenover elkaar staan. Vermeulen maakt dan een bruggetje naar het ‘hemelse thema’. Zijn wij, en alles om ons heen, niet op voorhand met elkaar verbonden? Dat is iets groters dan wat je kunt bevatten. We zijn een zandkorrel in het aardse bestaan in een onbegrijpelijk universum.

Hiermee lijkt het programma vaag en zweverig, maar dat is het zeker niet. Er zijn liederen, zowel modern als klassiek, die goed op elkaar aansluiten, hoewel je de hedendaagse klassieke stukken niet op repeat zou willen zetten. Vermeulen en Schulze werden bij enkele liederen en popsongs bijgestaan door vakkundig slagwerk van Bernd Oezsevim.

Juweel van een stem

Vol was de kleine zaal niet afgelopen dinsdag, terwijl de mezzosopraan genoeg bekendheid geniet, en bovendien een juweel van een stem heeft om zalen te vullen. Kenners waren er wel. Het fraaie aan dit concertprogramma was dat tekst de verbinding zocht in de muziek. Een modern stuk van George Crumb, ‘The Night in Silence’, met veel getokkel op de snaren in de piano, vloeide moeiteloos door in dezelfde toonsoort als het lied ‘Feldeinsamkeit’ van Johannes Brahms.
In het lied ‘Im Frühling’ van Hugo Wolf, dat vertelt dat de wolken haar vleugels worden, komt de overtuigingskracht van Vermeulen echt tot zijn recht. Haar expressie was puur. Sowieso kreeg elk lied bij haar een andere expressie. Een lied als ‘Ganymed’ van Franz Schubert, een liefdesode aan de lente, zong de mezzosopraan met zicht- en hoorbaar aanstekelijk plezier.

Modern

Het uitvoeren van moderne en hedendaagse muziek is voor musici een aantrekkelijke uitdaging.  Dat was ook te zien en te horen bij de drie musici. In het experimentele lied ‘Sur une étoile’ van Ana Sokolović echode Vermeulen de woorden. Klagend bijna, en dan weer frasen met versnelling. Apart. Even later klonk ‘Katchikatchi les étoiles’ van Olivier Messiaen. Hoe modern wil je het hebben! Schulze, die een begenadigd pianist is, timmerde flink op de piano waarbij de zangeres hem nauwgezet volgende.

Toen kwam een microfoon tevoorschijn en zong de mezzo David Bowie’s ‘Life on Mars’. Dit lied gaat over een meisje dat verlangt naar een andere werkelijkheid. Dit popnummer klonk beheerst, maar qua intensiteit niet heel spannend. Meteen daarna liet ze ‘Um Mitternacht’ van Gustav Mahler horen. Wat een overgang. Vermeulen bracht dit donkere lied niet gedragen, maar eerder als een noodkreet. Soms luid, soms smartelijk zacht.

Verrassend en boeiend was in In Heaven, een stuk uit Claude Viviers ‘Hymnen an die Nacht’. Een mystiek en dromerig muzikaal schouwspel. Een hoogtepunt. Hier klonken muziek en stem virtuoos en meeslepend.  Schulze gaf de mezzo hierin alle ruimte om expressief te schitteren.

Braaf

Je kunt concluderen dat het duo iets heeft met de jaren zestig en zeventig, de tijd van flower power, free spirit, drugs en rock-’n-roll. Met de song ‘The Ballad of Lucy Jordan’, over een verveelde huisvrouw, werd Marianne Faithfull met haar rauwe doorrookte stem wereldberoemd. Vermeulens versie – met Schulze op keyboard – was echter wat braaf en miste de rafelranden. Ook in de song ‘White Rabbit’, ooit uitgevoerd door de rockband Jefferson Airplane, was niet veel spanning te bespeuren. Het bracht – hoe mooi ook gezongen – mij niet naar hogere sferen.

Opeens vond de mezzosopraan dat ze ‘genoeg had gezongen’ en we mochten meezingen: la la la met een bekend Italiaans popnummer: ‘Una Notte a Napoli’. Een ritmisch en zwoel lied, waarin de vrouw in kwestie in Napels een engel zonder vleugels ontmoet. Hij kon weliswaar niet vliegen, maar bracht haar toch naar de hemel. Als toehoorder waande je je even in een gezellige buurtkroeg. Vermeulens Italiaanse uitspraak is overigens perfect. Het publiek hing aan haar lippen.

Ze sloten het concertprogramma af met ‘Abendlied’ van Robert Schumann. Een groot contrast na zo’n meezinger. Als toegift zong ze ‘Somewhere Over the Rainbow’ uit de filmmusical The Wizard of Oz. Ontroerend. De boodschap is duidelijk: we verlangen allemaal naar een betere wereld.

Verder kijken, luisteren en lezen

The Ballad of Lucy Jordan van de Cd In Heaven

In 2020 maakten Olivia Vermeulen en Jan Philip de Cd Dirty Minds waarover ze hier vertellen.

In 2019 zong Olivia met Jan Philip in de Spiegelzaal van het Concertgebouw.

Ook in 2021 was Rudolf Hunnik bij een recital van Olivia Vermeulen.