Het Festival Oude Muziek Utrecht 2025 is op 29 augustus officieel van start gegaan met een optreden door het Ensemble Hemiolia onder leiding van Emmanuel Resche-Caserta in Tivoli Vredenburg. Heerlijk feestelijke concerti grossi,  triosonaten en een sinfonia van Arcangelo Corelli werden aangevuld met mooie, egale en stralende zang van sopraan Marie Perbost in de Cantate ‘Qual armonia guerriera, van Alessandro Melani. Samen met de enthousiaste en enthousiasmerende musici met enkele studenten van het Amsterdams Conservatroium en extra noemenswaardig solotrompettist Olivier Mourault, waanden de aanwezigen zich even in Rome rond 1670 en konden we met een vrolijk gemoed het festival tegemoet konden treden. Place de l’Opera zal enkele van enkele opera’s en daaraan verwante concerten verslag doen.

La Tempête

De titel ‘Sibylle(s)’ deed denken dat het Franse gezelschap La Tempête een onbekende barokopera aan het licht zou brengen in het Festival Oude Muziek. Maar het theatraal spektakel dat zich zaterdag 30 augustus afspeelde in de Utrechtse Stadsschouwburg, betrof een fantasie over de mythologische profetes Sibylle, ontstaan uit het brein van Tempête-leider Simon-Pierre Bestion.

Op basis van een groot aantal fragmenten uit middeleeuwse en barokke composities van Spaanse en Italiaanse afkomst ontspon zich een ritueel van zang, dans en gesproken teksten. Interessant dat het ensemble voor het belangrijkste deel bestond uit hedendaagse instrumenten zoals klarinet en accordeon naast barokgitaar en viola da gamba. De vraag van het festivalthema ‘Museumkunst?’ werd in dit theaterspel over mythologische waarzegsters met een krachtig ‘neen’ ingevuld.

Levensvragen

Wat is het lot van de mensheid, welke angsten dwalen rond over de toekomst? Levensvragen die al werden gesteld in de Griekse oudheid. Altijd waren het vrouwen die als priesteressen de toekomst konden voorspellen. De eerste was een priesteres van de god Apollo; zij vond vele navolgsters, tot twaalf toe. Ze kregen vooral muzikaal vorm in Spaanse liederen van onder anderen Christóbal de Morales. Met fragmenten uit het iconische noodlotslotsverhaal L’Orfeo van Monteverdi, had Simon-Pierre Bestion een mooie oude-muziek show samengesteld.

Een rituele inleiding met keramieken bakken en schalen opende de show: de musici dansten in het rond aangevuurd door een acteur die een paardenkop kreeg opgezet; het zag er spannend uit.

Daarna volgde een cyclus van drie verhalen. De eerste over Orfeo, maar een beetje anders dan wij gewend zijn. Hier kondigde de Messagiera niet de dood van Eurydice aan, maar die van Orfeo. Hij was tijdens een spel met zijn vrienden gebeten door een slang. Erg duidelijk werd mij de omzetting niet.

Sibylle/Norne

Het tweede verhaal betrof ‘Clara’ zoals de geprojecteerde titel op het achterdoek aan gaf. Aan dat verhaal kon ik geen touw vastknopen. Het derde verhaal bleek gebaseerd op het bijbelse verhaal over de moord van Kaïn op Abel. Een noodlotsverhaal dat aanleiding gaf tot een heftig, gestyleerd gevecht, spannend om te zien. In de scène verscheen ook een soort Sibylle, omwonden door touwachtige draden. Zij deed mij denken aan een Norne uit Wagners  ‘Götterdämmerung’, waar drie Nornen de draden van het noodlot spinnen.

Spannend om naar te kijken en te luisteren (vooral naar het fenomenale spel van slagwerker (en tenor) Guy-Loup Boisneau), maar de bedoeling ontging mij. Zoals de show was begonnen, eindigde die ook: met rituele dansen, op een achterdoek voorzien van filosofische teksten over leven en noodlot. Een overbodige toevoeging. De Sibylle(s) bleven een raadsel verpkat in mooie muziek uitgevoerd door een prachtig ensemble dat even goed zong en danste als vaardig instrumenten  bespeelde.

Hypnos

La Tempête heeft nog een tweede show in petto: dinsdag 2 september om 17 uur wordt in de Jacobikerk een show gebouwd rond het thema ‘Hypnos’, in de Griekse mythologie de god van de slaap. Hypnos is de zoon van de godin van de nacht; zijn tweelingbroer is Thanatos, de god van de dood. De show begint dan ook met het introïtus ‘Requiem’ in een eigentijdse compositie, gevolgd door een interessante mengeling van oude en nieuwe muziek.

Verder kijken, luisteren en lezen

Video fragmenten uit Sibylle(es)

Via deze links is een groot aantal concerten in een live stream te volgen.

Olga de Kort over La Tempête in Monteverdi ’s Maria Vespers in 2023