Sopraan Asmik Grigorian staat al enkele weken op de planken van het Gran Teatre del  Liceu in Barcelona als Rusalka. Tussen de voorstellingen door verving ze ook ‘nog even’ op 2 juli Lisa Davidsen die vanwege haar zwangerschap moest afzeggen, in een concert met Matthias Goerne. Op het programma stonden werken van Richard Strauss en Richard Wagner.

Al bij haar opkomst verwelkomde het Catalaanse publiek sopraan Asmik Grigorian met een overdonderde ovatie. Zij had met Rusalka de harten van de liefhebbers gestolen en een warmere ontvangst was bijna niet denkbaar. Grigorian beloonde het publiek met haar intense en gulle zang.

Vanaf de eerste maten van ’Frühling’, het eerste van de ‘Vier Letzte Lieder’ van Richard Strauss, vulde de in Litouwen geboren sopraan de zaal met een rijke, heldere, zilveren klank. Op de woorden van Hermann Hesse ‘Von deinen Bäumen und blauen Lüften’ straalde haar stem tot in de hoogste uithoeken van de zaal om met prachtig piano, de lang uitgesponnen frase ‘Von deinem Duft und Vogelsang’ te voorzien van een werkelijk sublieme poëtische schoonheid. In de zin ’Von Licht übergossen’ was de zang van Grigorian, samen met het voortreffelijk spelende Symfonische Orkest van het Liceu onder leiding van muzikaal directeur Josep Pons, letterlijk van licht overspoeld en stralend.

Het was het begin van een uitvoering van de liederen waar bij de zangeres, dirigent en orkest maar een doel hadden: samen de teksten en de muziek tot in het kleinste detail, betekenisvol en vol schoonheid te beleven en te delen met de zaal. Zelden heb ik musici zo op zien gaan in wat dirigent en solist aanreikten en visa versa.

Asmik Grigorian zocht visueel constant contact met orkestleden en de dirigent. De hoornsolo in September sloot naadloos aan bij de verstilde interpretatie van Grigorian van ‘Langsam tut er die großen müdgewordnen Augen zu.’ In het derde lied, ‘Beim Schlafengehen’ tijdens de prachtige vioolsolo van concertmeester Kai Gleusteen, voorafgaand aan misschien wel de mooiste frase in de hele cyclus, ‘Und die Seele unbewacht will in freien Flügen schweben,’ boog Grigorian zich richting de violist en inspireerden ze elkaar vervolgens tot iets magisch.

De gehele cyclus was een belevenis die ik niet snel zal vergeten. Woorden die met perfecte dictie de rijke orkestrale klanken overstegen in piano, forte en alle dynamsiche gradaties, allemaal letterlijk verstaanbaar, maar ook voorzien van een groot pallet aan kleuren en doorleving. De ‘actrice’ Grigorian, die we kennen van haar talrijke intense opera-uitvoeringen, liet in deze prachtige liederen horen hoe ze die theatrale kwaliteiten meenam naar de liedkunst, zonder ook maar een moment te overdrijven. ‘Ist dies etwa der Tod’ zong Grigorian zonder sentimentaliteit, maar met een soort diep doorleefde berusting. Na de laatste wegstervende klanken van ‘Im Abendrot’ verlangde ik naar stilte, maar de uitvoering was van zo een grote klasse dat het publiek niet anders kon dan uit te barsten in luide bravo’s.

Isolde

Het orkest speelde vervolgens het Voorspiel tot Tristan und Isolde van Richard Wagner waarbij Josep Pons het orkest aanspoorde tot prachtig spel. Ook hier was wederom de toewijding van orkest en dirigent fabelachtig om te zien en te horen.

Rustig de muziek belevend zat Grigorian op haar stoel om vervolgens op te staan voor ‘Isolde’s Liebestod’. De toch van nature lyrische sopraan wist haar stem, zonder ooit maar  te forceren, zo te gebruiken dat ook in deze fors georkestreerde operascène de tekst helder verklankt werd, inclusief een klein foutje toen ze ‘hört ihr’s nicht’ zong in plaats van ‘sieht’, maar dat is haar snel vergeven.

Ook in Isolde’s Liebestod’ had Grigorian het vermogen in een concert een theatrale sfeer op te roepen met minimale fysieke en vooral vocale middelen. Pons en Grigorian smolten samen in hun beleving van deze wonderschone muziek en in elke frase, hoe luid ook, was er ruimte voor de stem en voor de nuances die Grigorian te bieden had. Ze heeft al laten doorschemeren dat ze gehele rol aan het bestuderen is. Haar gebruik van vibrato is voorbeeldig. Rijk en regelmatig waar nodig en klein en subtiel in de piano passages. Haar ..‘ertrinken, versinken — unbewußt — höchste Lust!’ was de ware climax van een onvergetelijke eerste helft van dit concert.

Matthais Goerne

Het was na de pauze om meerde redenen lastig voor Matthias Goerne aan het voorafgegane te kunnen tippen. De stem van de inmiddels achtenvijftig-jarige Goerne is wat droog en miste wat volume in de twee Wagnerscènes die hij bracht.

De ontroerende monoloog van Koning Marke uit Tristan und Isolde,‘ Thatest du’s wirklich?’ is wat aan de lage kant voor de bas-bariton en hij moest alle zeilen bijzetten om over het orkest te klinken. Wat Goerne wel meeneemt is een ontroerende benadering van de rol. Hij is in staat het diepe verdriet van de koning over te brengen en zijn tekstbegrip en -gebruik zijn nog steeds voorbeeldig. Met dirigent Josep Pons en het orkest was wederom de samenwerking met de vocale solist voortreffelijk. Soms leek het erop of ze samen dansten op de muziek en dat was geweldig om te zien en leverde muzikaal een meer dan goede uitvoering op.

Na Koning Marke was het de beurt aan Wotan. De afscheidscène uit Die Walküre van zijn geliefde dochter Brünnhilde, ‘Leb wohl, du kühnes, herliches Kind,’ begint met korte en stevige orkestrale introductie waaruit Wotan zijn eerste frase moet zingen. Daar, en op andere forse plekken in de scene, schoot Goerne helaas te kort en verdronk zijn stem in het orkest. In de minder luide passages kwam de ervaring van Goerne in de rol beter tot zijn recht en liet hij met grote regelmaat zijn enorme klasse horen. Hij kon zijn stem gebruiken voor pure expressie en dramatiek en dan vergeef ik hem zijn vocale tekortkomingen.

Met name voor zijn Wotan werd Goerne dan ook met een gulle ovatie beloond. Dirigent Pons liet terecht het werkelijk prachtige orkest van het Liceu, of zoals het voluit het L’Orquestra Simfònica del Gran Teatre del Liceu en enkele orkestrale solisten, zoals de hoornist, de basklarinettist en de hele groep contrabassisten delen in de ovaties. Al met al was het een bijzondere, op alle fronten warme avond in Barcelona.

Op 7 juli hoop ik te gaan genieten van Rusalka met Asmik Grigorian in de titelrol en Piotr Beczała als haar prins en zal ik daar ook verslag van doen.

Verder lezen, kijken en luisteren

Al in 2018 maakte peter Franken een portret van Asmik Grigorian.

Asmik Grigorian zingt I’m Abendrot.’

Matthias Goerne zingt’ Leb’ wohl..’