Falstaff geeft De Munt vliegende start
Na de seizoensopeningen in Amsterdam en Luik met traditionele kaskrakers, was het afgelopen zondag de beurt aan De Munt in Brussel om het theater voor het nieuwe seizoen te openen. In de Munt werd er met extra spanning uitgekeken naar de nieuwe scepter die er gezwaaid wordt. Gezien haar achtergrond, lijkt het erop dat Christina Scheppelman een conservatievere inborst heeft dan haar drie voorgangers (Mortier, Foccroulle en De Caluwe). Maar het is nog te vroeg om nu al conclusies te trekken, want de seizoensopener Falstaff van Verdi, die deze maand op de planken staat, was reeds een lang vastliggende coproductie, die in 2019 in Madrid voor het eerst te zien was. Tevens met frequent geëngageerde zangers, was de casting ook nog overduidelijk het werk van de voorgaande intendant, Peter de Caluwe, die na 18 succesvolle jaren afscheid heeft genomen afgelopen zomer.
Falstaff beleefde op zondag 21 september een uiterst succesvolle première. Hoewel de productie in de capabele handen lag van de succesvolle en ervaren Fransman Laurent Pelly, was het succes voornamelijk te danken aan de excellerende dirigent Alain Altinoglu. Niet verwonderlijk aangezien de chef-dirigent van de Munt de zwanenzang van de Italiaanse grootmeester beschouwt als één van de top 5 opera’s van het totale operarepertoire. Muzikaal was deze Falstaff tot in de puntjes verzorgd. Het Symfonie Orkest van de Munt speelde met een hoge mate van accuratesse, de hondsmoeilijke ensembles waren allemaal perfect uitgevoerd en het koor van de Munt (ingestudeerd door Emmanuel Trenque) bezorgde weer een topprestatie ondanks de relatief kleine bijdrage.
Verdi wist in 1893 vriend en vijand te verrassen door zijn operacanon af te sluiten met een komische opera. Dat het hem nu wel lukte een geslaagde komische opera te vervaardigen (na een mislukte poging in 1840 met Un giorno di regno) kwam voor een groot deel ook door de librettist, Arrigo Boito, met wie hij een geslaagde bewerking van Simon Boccanegra had gemaakt en met wie hij ook zijn zwaar beladen, maar geniaal gecomponeerde Otello schreef, zijn voorlaatste opera. Boito baseerde de opera op The Merry Wives of Windsor van Shakespeare, waarin hij eveneens passages uit Henry IV verwerkte.
Geen gentleman
Sir John Falstaff is een wat oudere gentleman die in zijn weldadige leven een behoorlijke lichaamsomvang heeft opgebouwd. In het programmaboek kunnen we lezen dat zijn ronde buik een parabel is voor de wereldbol. Een wereld waarin iedereen “zot” is, zoals aan het einde bezongen wordt in de afsluitende fuga. Deze gentleman probeert Alice Ford en Meg Page voor zich te winnen. De zelfstandige vrouwen, die elkaar op de hoogte brengen van de avances van Falstaff, nemen echter de Sir in de maling zonder dat hij dat eigenlijk door heeft, tot ver in de laatste scène van de opera. Deze vrouwen hier met handtasjes gewapend, steken ook een stokje voor het plan van manlief Ford, die zijn dochter Nanetta aan de oudere dr. Cajus heeft beloofd. De dames hebben daar hoogte van gekregen en spelen het voor mekaar dat Nanetta trouwt met haar ware geliefde, Fenton.
In deze productie wordt Falstaff echter niet neergezet als een Engelse gentleman. Hier is Falstaff, met lang vlassig haar, vooral een dronkaard die zijn dagen slijt in zijn stamkroeg. Door deze wat platte, eendimensionale karakterschets van de hoofdpersonage komt het bij mij minder geloofwaardig over dat hij serieus zijn geluk probeert te beproeven bij de twee dames van het dorp dan hoe het eigenlijk bedoeld is. Maar door toedoen van het erg subtiele geraffineerde spel van Sir Simon Keenlyside is deze Falstaff toch net iets meer dan een dikke dronkaard.
Wat mij opviel was de kneuterigheid van het interieur van de Fords (decor van Barbara de Limburg met een wirwar van trappen) en de daarbij passende kostumering van Pelly zelf komende uit de jaren ’50. Echter de kroegscènes leken mij meer uit de jaren ’80 te komen. Was deze gentleman dan uit een andere tijd gekropen? Verder viel er weinig op te merken op de effectieve regie die het libretto en de handeling respecteerde zoals de twee grootmeesters het werk hadden geschapen. Er werd in de hoek van De Muntschouwburg waar ik zat regelmatig breeduit gelachen.
Goede zangers
Naast de effectieve regie van Pelly en de fantastische begeleiding van Altinoglu, had de Munt een keur aan goede zangers vast weten te leggen. Het liefdespaar Fenton en Nannetta was luxueus bezet met de in Oekraïne geboren tenor Bogdan Volkov en de Italiaanse Benedetta Torre. Volkov (genomineerd voor de International Opera Awards) heeft een prachtige lyrische tenor die eerder furore maakte in Tsaar Saltan en Eugen Onegin in Brussel. Torre, heeft een krachtige jeugdige lyrische sopraan die meer maakte van Nannetta, de jongste van de vier vrouwen in de opera, dan ik meestal hoor. De verrassing van de middag.
Het dameskwartet bestond verder uit de wat oubollig acterende, maar glorieus klinkende Alice Ford van Sally Matthews, de goed zingende Daniela Barcellona in de geestige rol van Mrs Quickly en de voor mij onbekende Marvic Monreal, die met haar ronde donkergekleurde mezzosopraan gestalte gaf aan Meg. De laatste liet zeker de indruk achter dat zij op den duur ook de rol van Mrs. Quickly zingen zal. Haar donkere timbre past eerlijk gezegd de rol ook beter dan Barcellona. Maar goed, de laatste heeft de ervaring mee, wat ook acterend zeer tot uiting kwam.
Bij de mannen viel verder de altijd betrouwbaar zingende, maar wat saai acterende, Lionel Lhote op. Lhote debuteerde als Ford, maar heeft de rol van Falstaff al gezongen. Gebruikelijker is dat een bariton die de rol van Falstaff ambieert, eerst Ford heeft gezongen, zoals ook Keenlyside die nu juist debuteerde als de Engelse heer. Keenlyside zette een fantastisch debuut neer. Hij wist de Engelse humor in het stuk naar voren te laten komen door zijn subtiele mimiek. Hoewel hij inmiddels ook niet meer tot de jongere zangersgeneratie hoort, klonk zijn zang fris en fruitig, bronstig en krachtig. Een mooie toevoeging aan zijn al omvangrijke carrière.
Scheppelman kan met dank aan haar voorganger dus terugkijken op een geslaagde opening van haar eerste seizoen. Maar het publiek moet nog even geduld hebben eerdat ze kunnen leren wat zij in haar mars heeft. De eerste productie waar Scheppelman mogelijk haar stempel op heeft weten te drukken is de Benvenuto Cellini (première op 28 januari 2026), in de regie van Thaddeus Strassberger, die tevens verantwoordelijk was voor de wat rommelige regie van de recente Faust in Luik. *
Falstaff is nog te zien tm 9 oktober in De Munt in Brussel. Alle voorstellingen beginnen om 20.00 uur met uitzondering van de matinee op 28 september, die om 15.00 uur begint.
Verder kijken, luisteren en lezen
Video trailer Falstaff De Munt.
Portrait van Laurent Pelly van zijn werk in De Munt.
De auteur
