Vandaag bereikte ons het zeer verdrietige nieuws dat gisteren, 14 oktober, de in Nederland wonende Amerikaanse sopraan Roberta Alexander onverwacht is overleden. Deze zomer moest Roberta om gezondheidsredenen haar voorstellingen van Louise in Aix-en Provence afzeggen, maar de laatste weken scheen ze goed hersteld te zijn. Roberta is 76 jaar geworden.

Robert Alexander was een begrip in de (inter)nationale operawereld. Weinig zangeres waren zo geliefd als Roberta, bij fans en collega’s en bij een ieder die met haar in aanraking is gekomen.

Van de VS naar Nederland

Roberta werd als dochter van twee muzikale ouders geboren op 3 maart 1949 in Virgina en ze kwam na haar eerste studiejaren in de VS (aan de Central State University in Wilberforce (Ohio) en de Universiteit van Michigan in Ann Arbor) en in Londen in 1972 naar Nederland om haar opleiding te voltooien aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Ze vestigde zich daarna permanent in Nederland.

Haar professionele debuut maakte Roberta in 1975 bij de toenmalige Nederlandse Opera Stichting in La cambiale de matrimonio van Rossini. Het zou de eerste van 26 producties bij de Nederlandse/Nationale Opera worden.

Naast rollen in de tijd dat Roberta Alexander deel uit maakte van de Studio van de Opera stichting, zong ze in Orpheus in de onderwereld van Offenbach, De speler van Prokofiev, de wereldpremière van Der Kaiser von Atlantis, L’amour des trois oranges van Prokofiev, in 1976 als Jiná zínka (bosnimf) in Rusalka (naast Teresa Stratas in de titelrol), als 5^de Magd in Elektra (met collega en vriendin Annett Andriesen* als 3^de Magd), als Karolka in Jenufa, Transformations (van Conrad Susa), Bess in Houdini van Peter Schat, als Micäela in Carmen in 1979, Pamina in Die Zauberflöte, Marzeline in Fidelio in 1981, Vitellia in La clemenza di Tito, Fiordiligi in Così fan tutte, Sibyl Vane in ‘Dorian Gray’ van Hans Kox, Violetta in La Traviata en Donna Elvira in Don Giovanni in 1984. Haar laatste rol bij inmiddels tot De Nationale omgedoopte Opera was in 2017 toen zij Curra in La forza del destino zong, een rol die ze ook nog herhaalde in Covent Garden.

Wereldwijd succes

Haar warme lyrische sopraanstem en grote acteertalent brachten Roberta naar alle belangrijke operahuizen en concertzalen van de wereld. Haar Metropolitan Opera House debuut maakte ze op 3 november 1983 als Zerlina in Don Giovanni. In totaal zong ze in New York 85 voorstellingen in acht verschillende opera’s: Pory and Bess, Jenufa, La clemenza di Tito, Les contes d’Hoffmann, La Bohème, Le nozze di Figaro en de laatste productie, Elektra in de regie van Patrick Chéreau in 2016, waarvoor zij bij het slotapplaus een ovatie ontving als erkenning voor al haar rollen aan de Met.

In 1984 debuteerde Robert Alexander als Mimí in La Bohème in het Royal Opera House in Londen en de titelrol van Jenufa was ook haar debuutrol in Glyndebourne in 1989. Deze legendarische serie voorstellingen is gelukkig vastgelegd op Dvd.

Orkesten en digenten

Roberta Alexander zong in alle grote concertzalen met de meest beroemde orkesten en dirigent waaronder de Wiener Philharmoniker, de London Philharmonic, het Koninklijk Concertgebouworkest waarmee ze al in 1979 haar debuut maakte, het Philadelphia Orchestra, het Cleveland Orchestra, het Boston Symphony Orchestra en het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks.

Ze werkte met dirigenten als Bernard Haitink (onder meer een legendarische opname van Mahler 4 en Mahler 2 met het Concertgebouworkest), Vladimir Ashkenazy, Colin Davis, Nikolaus Harnoncourt in Händel (Cleoptra in Giulio Cesare) en Mozart (een prachtige opname van Don Giovanni), Zubin Mehta (Gershwin) Carlo Maria Giulini (Bach mis in B mineur), Leonard Slatkin (hoogtepunten uit Porgy& Bess met Simon Estes als Porgy), Seiji Ozawa, André Previn(Beethoven 9) en Simon Rattle.

Lied

Roberta Alexander was ook een bevlogen liedzangeres. Zij werkte jarenlang samen met de pianiste Tan Crone, met wie ze ook veel opnamen maakte van liederen van onder anderen Charles Ives, Samuel Barber, Leonard Bernstein en Richard Strauss.

Het hoesontwerp van haar album met Strauss liederen was bij het verschijnen in 1985, en nog steeds, voor mij de allermooiste klassieke platenhoes ooit! Vanzelfsprekend waren de uitvoeringen van de liederen samen met Tan Crone even prachtig.

Aan een live opname uit 1982 van de Vier letzte Lieder van Strauss met het Nationaal Jeugdorkest onder leiding van Adam Gatehouse bewaar ik ook grote persoonlijke warme herinneringen. Haar opname van liederen van Hendrik Andriessen met dirigent David Porcelijn kreeg in 1992 een Edison. In november 2020 werd de Edison Klassiek Oeuvreprijs aan Roberta Alexander toegekend.

In 2021 stond Roberta Alexander nog als Schauspieldirektorin in Der Schauspieldirektor van Mozart met het Orkest van de Achttiende Eeuw onder leiding van Kenneth Montgomery.

Lesgeven

Naast haar actieve loopbaan als zangeres vond Roberta tijd voor het lesgeven. Niet alleen als docent aan het Conservatorium van Amsterdam, Codarts in Rotterdam, maar ook in masterclasses over de hele wereld. Roberta had een sterkte verbintenis met de IVC in ’s Hertogenbosch waar ze verschillende malen jurylid was.

Delen

Roberta Alexander was vrouw vol energie en toewijding aan het vak, een enorm gevoel voor humor en warmte voor vrienden en collega’s. Velen van hen zullen in de komende dagen hun verhalen willen delen.

Mijn persoonlijke dank gaat voor altijd uit naar haar medewerking aan een klein benefietconcert voor de Schorer Stichting dat was opgedragen aan mijn vriend, bariton Maarten Flipse, die aan de gevolgen van HIV/AIDS was overleden. Vrienden en collega’s van Maarten zongen daar belangeloos en de vertolking van Aaron Coplands lied ‘Heart, we will forget him’ door Roberta, staat voor altijd in mijn hart gegriefd.  Met mij zullen ontelbare vrienden, familieleden en dierbaren over de hele wereld Roberta nooit vergeten.

Ons aller medeleven gaat uit in eerste plaats uit naar de echtgenoot van Roberta, Siebe Riedstra en naar alle familie en vrienden.

*Annet Andriesen over Roberta Alexander.

Ik ben geschokt door het plotseling overlijden van collega en vooral vriendin Roberta Alexander. Zij was een groot zangeres met een prachtige stem. Een persoonlijkheid die naast haar fabelachtige techniek altijd van de tekst uitging. Ik was onder de indruk van haar unieke vertolkingen, waarbij zeker haar Jenufa in GLyndebourne en haar 2^e Mahler hoogtepunten waren. Ik leerde haar kennen in 1975, waar wij in de legendarische Elektra in de regie van Harry Kupfer bij de maagden zongen. Zij de 5^e en ik de 3^e. Enkele jaren geleden reisden wij naar Milaan om haar te zien in de Elektra productie van Chéreau.

Vanaf het moment dat ik de leiding kreeg over de IVC in den Bosch was zij mijn artistieke bondgenoot. Wij wisselden veel ideeën uit. Zij was in bijna alle voorselecties in de jury. Vaak ook in de jury van het Concours. Daarnaast reisde zij met IVC naar New York, Riga, Barcelona, Lodz, Luxembourg en China. Naast de jurytaken gaf zij vaak masterclasses. Zij raakte vaak ontroerd door prestaties van jonge zangers, die alles al in zich hadden.

Edwin en ik hebben een aantal keren met haar en Siebe gereisd en zagen elkaar regelmatig. We verliezen een begenadigde zangeres van wereldformaat, een vrouw die kon relativeren met een groot gevoel voor humor, hartelijkheid voor jonge zangers, maar bovenal een trouwe vriendin.

Wij leven mee met Siebe en de familie.

15.10.2025

Een kleine ode aan Roberta Alexander

Eternal life van Olive Dungan, door Roberta Alexander en Brian Masuda.

Roberta Alexander in Les contes d’Hoffmann met Neil Shicoff.

Roberta Alexander en Tan Crone voeren Samuel Barber’s Solitary Hotel uit.

François van den Anker maakte een mooi portret van Robert Alexander naar aanleiding van de Oeuvre Edison in 2020.