Leeftijd is een gegeven waar je weinig tegen in kunt brengen. Ook zangers worden ouder en hun stemmen veranderen mee. Vroeg of laat moeten ze toegeven dat de leeftijd zijn tol begint te eisen van de stem. De afnemende sterkte, veranderend timbre en het kleiner wordende diapason zijn slechts enkele van de vele nieuwe uitdagingen die een zanger op leeftijd staan te wachten. Maar gelukkig zijn er ook dingen waar de tijd geen invloed op heeft, en dat is precies wat de drie 70+ zangeressen van ‘Coming of age’ heel duidelijk laten zien én horen. In een uur tijd voeren de sopraan Elena Vink (begin 70), mezzosopraan Lucia Meeuwsen (halverwege 70) en alt Hebe Dijkstra (80 plus) een openhartig gesprek met elkaar en met publiek over de betekenis en plaats van het zingen in hun leven, vanaf hun eerste muzikale herinneringen tot de dag van vandaag. Eigenlijk is een uur veel te kort want de tijd – net als in het leven – vliegt zo voorbij en dit prachtige trio heeft nog zo veel meer te vertellen.

Onaantastbaar meesterschap

De kwestie van leeftijd komt in ‘Coming of age’ zeker voor. Hoe oud ‘echt oud’ is en wanneer je als een zangeres moet stoppen, dat zijn de vragen waar allesbehalve luchtig over wordt gedaan. Maar dat is gelukkig niet het enige wat de zangeressen samen met de regisseur Cora Burggraaf en dramaturge Ira Judkovskaja bezighoudt en daar draait de voorstelling eigenlijk helemaal niet om.

Het verstrijken van de tijd kan de bijzonderheden van een stem wellicht aantasten, het meesterschap verdwijnt echter niet. Waar de tijd ook geen grip op heeft is het plezier van het zingen. Aan het begin van de voorstelling wensen de zangeressen elkaar ‘veel plezier’. En plezier hebben ze wel, ze genieten volop van het zingen en vertellen, van het contact met het publiek en de samenwerking met Andrea Vasi die naast een uitstekende pianiste ook bij gelegenheid de rol van een bariton op zich kan nemen en met brede gebaren een hele operascène opvoeren.

Er worden persoonlijke verhalen verteld en de scenes uit het verleden opnieuw beleefd, er wordt volop gelachen en veel grapjes gemaakt. Heel aangrijpend zijn de herinneringen aan ‘je vroegere zelf’ zoals een duet van Lucia Meeuwsen met haar eigen opname, met haar jongere zelf. Maar de laatste wat de zangeressen willen, is ‘medelijden’ wekken en al helemaal niet ‘pathetisch’ overkomen.

Plezier in het zingen

Daar kunnen ze gerust op zijn. De voorstelling is allesbehalve pathetisch. Wat hebben deze dames veel lef en moed! Je ziet drie sterke, krachtige en mooie vrouwen die niet (meer) bang zijn om fouten te maken of niet goed genoeg te zijn (want dat is nou juist het voordeel van het ouder worden). Ze proberen hun stemmen niet jonger te laten klinken en hun stem niet ‘terug te halen’. Ze ontdoen zich van pruiken en het keurslijf van korsetten (de kostuums, decor en scenografie van Lisanne Bovee) en worden steeds meer zichzelf.

Ze zijn niet meer bezig met hoe zuiver hun hoogste noten klinken en hoe mooi hun stem overkomt. In deze voorstelling gaat het niet om perfectie maar om intentie. De zangeressen willen dat het publiek voelt wat zij voelen en begrijpt waarom ze zingen. Je kunt bij deze drie zeker zijn dat hun zang echt vanuit het hart komt.

Verhaal vertellen

De hoge noten komen er trouwens helemaal niet slecht uit. De stemmen bloeien juist op naarmate er meer gezongen wordt, ze klinken steeds opener, voller en sterker. De techniek laat de dames nooit in de steek en wat betreft het artistieke temperament, daar is zeker geen gebrek aan. Ze weten uitstekend hoe je met een lied een meeslepend verhaal kunt vertellen. Elena Vink toont veel karakter in de  pittige Song van Mandalay van Kurt Weill. Lucia Meeuwsen is in één woord indrukwekkend in Luciano Berio’s Azerbaijan Love Song en Arnold Schönbergs Mondestrunken uit Pierrot Lunaire. En wat een vurige Carmen is Hebe Dijkstra!

Naast solostukken schitteren de zangeressen in werkelijk prachtige trio’s a capella van György Ligeti uit Mátraszentimrei Dalok (Gomb, gomb, gomb) en Idegen földön (Siralmas nékem). Ongeacht in welke taal of stijl ze zingen (het repertoire is groot en loopt van Mozart, Schumann, Poulenc en Saint-Saëns tot Weill, Quilter en Rorem, met de arrangementen van Bob Zimmerman), ze doen het met bewonderingswaardige energie, muzikaliteit en zeggingskracht. De stemmen en temperamenten van de dames passen goed bij elkaar zodat iedereen er iets bij voegt, de ene meer warmte, de andere weer de kracht of juist meer lichtheid en transparantie. Er klinkt veel doorleefde en doorgevoelde melancholie en vreugde in de liederen, maar de energie en levenslust voeren toch de hoogste toon en spatten er af.

Wat deze zangeressen ‘op leeftijd’ doen is moedig, aangrijpend en ontroerend maar vooral heel inspirerend. Ze verdienen een applaus voor elke noot en elk verhaal die ze met het publiek delen. Het applaus gaat ook naar Cora Burggraaf die met haar concept en regie een heel bijzondere voorstelling heeft gemaakt, vol warmte en respect voor een zanger en zijn stem.

Nog te zien

Er is nog een voorstelling in de nabije toekomst:  op 20 juli 2024  gaat Coming of Age op het Wonderfeel Festival 

Later in het jaar zijn er nog voorstellingen op: 
27 november 2024  in. SPOT Groningen  op 1 december 2024 | in Deventer in de Schouwburg
op 16 december 2024 in Theater Junushoff in Wageningen en dan in 2025 op 12 januari 2025 in De Veerensmederij in Amersfoort en op
18 februari 2025 in  Musis in Arnhem.

Verder Lezen, kijken  en luisteren

Regisseur Cora Burggraaf sprak met Place de l’Opera over de voorstelling

Video van Coming of Age.

Introductie video Coming of Age