Voortreffelijke zangers in Spanga’s spannende Tosca
Het stevige openingsakkoord van Puccini’s Tosca daverde zaterdagavond 19 juli door de intieme theaterruimte waar Opera Spanga dit jaar haar zomerse festival presenteert. Artistiek leider Corina van Eijk besloot vanwege de wisselvalligheid van de weersomstandigheden geen speciale theatertent te laten neerzetten, maar om het stenen gebouw van de grote, voormalige koeienstal om te vormen tot theater.
Dankzij de gladde wanden die aan de stalmuren en tegen de plafondconstructie waren aangebracht, was de akoestiek veel beter dan ik mij herinnerde van de tentvoorstellingen. Het orkest zat in een lange strook tussen de uitlopers van de publiekstribunes en vlak voor de speelruimte.
Een ingenieuze oplossing, net als de invulling van de toneelruimte met simpele zetstukken om de locaties in te kleuren zoals de kerk waar schilder Mario Cavaradossi zijn Mariaportret maakt, en waar bij een groots schilderij van de Heilige Maagd de operazangeres Floria Tosca haar bloemengroet brengt. Een mooie ontmoetingsplek voor de twee op elkaar verliefde kunstenaars.
Liefde en machtswellust lopen kunstig doorheen in het libretto van Luigi Illica en Giuseppe Giacosa. De onvoorwaardelijke liefde van Tosca zette Giacomo Puccini om in hartstochtelijke klankerupties die in het tamelijk kleine Spanga orkest onder leiding van Tjalling Wijnstra tot maximale expressie kwamen. Spannend waren de momenten waar met felle accenten de wreedheid van politiechef Scarpia in klank werd omgezet. Bij intiemere passages zorgde het klein bezette strijkorkest voor een vol, emotioneel geluid.
Met sopraan Aylin Sezer biedt Spanga een prachtige, dramatisch kleurrijke Tosca. Sezer heeft niet alleen een schitterende hoogte om Tosca’s liefdesemoties uit te beelden, zij weet ook in haar acteren voorbeeldig tegenpartij te bieden aan de opdringerige bruut Scarpia. Door de blauwe jurk heeft zij iets weg van Maria die in deze opera een stille rol op de achtergrond heeft.
Als Scarpia is bariton David Visser perfect op zijn plaats. Dankzij zijn forse gestalte en grote, wendbare stem ontstonden er spannende confrontaties met de vrouw die hij wil veroveren. Maar Visser is geen enge gluiperd; hij acteert recht toe recht aan, wekt indruk in het uniform dat kostuumontwerper Pieter van Rooij ontwierp in de stijl van het fascistische Italië.
Hilarisch moment
Scarpia wordt in de liefde voor de voeten gelopen door de schilder Mario Cavaradossi. Tenor Juan Carlos Echeverry is een stuk kleiner dan David Visser, wat regisseuse Carina van Eijk benutte om Echeverry in zijn fel dispuut (Nu is het genoeg. Geef antwoord) zijn tegenstander op te tillen en als een kleine jongen te vernederen. Een hilarisch moment. Maar deze Cavaradossi bleef met zijn felle tenorstem standvastig; spannend om te zien en horen, ook door de krachtige expressie die dirigent Wijnstra uit het orkest opwekte.
Met heldenmoed weet Tosca, in goudkleurige avondjurk na haar optreden in het aanpalende theater, de opdringende Scarpia van het lijf te houden. Met slechts een gedekte tafel werd de situatie van diens appartement ingekleurd. Indrukwekkend hoe Puccini de felle dialoog tussen beiden afrondde met de ontroerende passage waarin Tosca een stil beklag doet naar de Heer, terwijl zij haar leven vulde met liefde, kunst en geloof. Aylin Sezer zong het beroemde ‘Vissi d’arte’ met verstilde expressie. Net als in het echte Verona gaf het publiek in het Verona van Weststellingwerf haar een open doekje. Effectief was de uitbeelding van de uit haat voortspruitende moord op Scarpia. Met een pistool knalde Tosca hem neer.
Hartstocht
Een groot portret van Benito Mussolini op de achterwand gaf het politieke kader aan waar de regie Tosca situeert. Een tegenstander, de republikein Cesare Angelotti, is ontsnapt uit de gevangenis en vindt toevlucht in de kerk. Een kleine, maar belangrijke rol in het spel van onderdrukking, door Filips Krauklis als gemartelde treffend uitgebeeld met zijn basstem en struikelende bewegingen. Cavaradossi biedt zijn medestrijder een schuilplaats aan, maar moet zijn edelmoedigheid later bekopen met de doodstraf. Die scène wordt ingeleid met een klaagzang waarin Cavaradossi overweegt hoe zijn leven geen gelukkig einde vindt in de liefde voor Tosca. In het prachtige ‘E lucevan le stelle’ zong Echeverry met hartstocht, schitterend omspeeld door de voortreffelijke klarinettist Marco Danesi. Overigens leverde de hele blazersgroep een prachtige samenklank met het strijkorkest in de verschillende tussenspelen.
Een kleine maar sfeerbepalende rol speelt de koster als hulpje van de schilder. Puccini tekende hem met vrolijke en komisch aandoende melodie. Doorgaans is de bas die deze rol invult een soort komiek, maar in Spanga beeldt Cyprien Crabbé een serieuze kerkdienaar uit.
Flink aangezet in een soort duivelse dienstbaarheid tekent de regie de rol van Spoletta als dienaar van Scarpia. In zijn zwart glimmende outfit beeldt tenor Koen Masteling met zijn radsnelle acteren en zingen de ware onderdrukking uit. Hij neemt deel aan de martelscène om Cavaradossi te laten bekennen waar de ontsnapte Angelotti zich verschuilt. Ondanks de beperkte mogelijkheden van het toneel, wist de regie er een inkervende scène van te maken.
Verbluffend slot
Eén scène was geschrapt: de zang van een herdersjongen als inleiding van het derde bedrijf.
Uiteraard kon Tosca na de executie van haar geliefde en de ontdekking dat zij Scarpia had gedood, niet van de Engelenburcht afspringen in het geheel platvloerse podium. Aylen Sezer gebruikte het pistool om de drie deelnemers aan de executie dood te schieten, waarna zij zichzelf in een flitsende beweging door het hoofd schoot, zich werpend op de levenloze geliefde. Verbluffend slot aan een ondanks de simpele middelen, spannend uitgewerkte Tosca met een werkelijk voortreffelijke vocale bezetting. Wonderbaarlijk dat Van Eijk ieder jaar met zeer veel beroeps en vrijwillige medewerkers dit operafestival realiseert.
Er zijn nog kaarten voor 29 en 31 juli, 5 en 7 augustus.
Verder kijken, luisteren en lezen
De auteur
