Operaliefhebbers hebben drukke dagen achter de rug. Na een fantastische Elektra en een muzikaal sterke Contes d’Hoffmann in het weekend bracht het Concertgebouw op maandag 4 juni een knappe concertante uitvoering van La damnation de Faust. Koor en orkest speelden de hoofdrol in het meesterwerk van Hector Berlioz.

Het Concertgebouw heeft een rijke geschiedenis met de duivelse vertelling van Berlioz. In twintig jaar tijd was dit, voor zover ik kon nagaan, de zesde keer dat het werk te beluisteren was. Dat doet geen enkele opera La damnation na!

De reden voor het Concertgebouw om het fantastisch spelende Malmö Symfonie Orkest en het prachtig zingende MDR Rundfunkchor naar Nederland te halen, was hoofdrolzanger Bryn Terfel. Het binnenhalen van de toerende productie moet voor de concertzaal echter een financiële strop zijn geweest, want er waren maandag nog erbarmelijk veel plaatsen leeg.

Bryn Terfel vult kennelijk geen volle zalen in Nederland, daarvoor is zijn sterstatus niet groot genoeg. Al is het de vraag of er überhaupt nog sterren zijn die de Nederlandse zalen kunnen vullen. Misschien was het publiek ook een beetje moe geworden van al die fantastische indrukken in het weekend. Deze Damnation kon daar niet aan tippen, al was het wel een geslaagde avond.

Berlioz gebruikte zijn opus 1 (Huit scènes de Faust) als bron voor dit geslaagde werk, dat hij geen opera, maar een légende noemde. Het werk leent zich uitstekend voor concertante uitvoeringen, al doet een scenische uitvoering het werk mijns inziens goed, omdat dan verbloemd wordt dat het werk soms de neiging heeft te ‘kabbelen’. De muziek kent niettemin fenomenale momenten. Voor mij zijn dat vaak de orkestrale tussendelen en de koorwerken, zoals de ‘Marche Hongroise’, het ‘Choeurs de gnomes et de sylphes’ en de fabelachtige intro van de romance van Marguerite aan het begin van het vierde deel. Een althobo klinkt nergens indrukwekkender dan in deze hartverscheurende solo.

Maandag hoorden we eens te meer dat de echte hoofdrol in La damnation altijd is weggelegd voor het koor en orkest, mits die van goeden huizen komen. Met het Malmö Symfonie Orkest en het MDR Rundfunkchor was dat zeker het geval.

Marc Soustrot, voormalig chef-dirigent van het Brabants Orkest, liet het orkest zwieren. Soustrot is bij dit orkest helemaal in zijn element. De musici speelden met Franse, accurate helderheid en opzwepend eland, iets wat Soustrot niet klaarspeelde in Eindhoven, waar hij meer dan eens La damnation de Faust dirigeerde.

Het koor uit Duitsland leverde een topprestatie. Enige minpuntje was dat het in sommige passages te dun klonk. Bij het bulderende ‘Irimiru Karabrao’ had ik liever een twee keer zo groot koor gehoord. Maar de zachte passages klonken zeer indrukwekkend.

Over Sir Bryn Terfel had ik graag geschreven dat hij kwam, zag en overwon, maar die typering was net niet passend. Uiteraard is Terfel met zijn rondborstige stemgeluid het ideale type voor iedere Mefisto (naast die van Berlioz heeft hij ook de Gounod-versie talloze malen gezongen). Door zijn ruime ervaring zette hij je ook op het puntje van je stoel. Dat hier een groot zanger stond, merkte je aan alles. Maar hij zong me soms net iets te grofmazig. In één van mijn meest geliefde momenten – de exclamatie van ‘Je suis vainqueur!’, het moment waarop Faust ten val is gebracht – overschreeuwde hij zichzelf zelfs een beetje. Maar het klonk wel allemaal des duivels.

De Amerikaanse tenor Paul Groves heeft zich de rol van Faust geheel eigengemaakt. In 1999 zong hij de partij al in Salzburg. Daarna heeft hij de rol over de hele wereld gezongen. In het Concertgebouw klonk hij goed, maar ook een beetje moe. Niet onbegrijpelijk als je bedenkt dat hij de zware rol zondag ook al in Antwerpen had gezongen. Zijn solomomenten doorstond hij prima, maar ik werd nergens ontroerd.

Sophie Koch had de dankbare taak om Marguerite ten gehore te brengen, maar de Franse mezzosopraan had het hoorbaar lastiger dan de heren. Ook zij klonk vermoeid. Ze heeft een grote stem, maar had die niet altijd onder controle. Haar tweede aria vertolkte ze beter dan haar eerste, maar voor mij revancheerde ze zich er onvoldoende mee.

De korte rol van Brander van Edwin Crossley-Mercer was een verrassing. Ik heb deze zanger niet eerder gehoord, maar hij heeft een enorme staat van dienst en zong daar ook naar. Een mooie, krachtige bariton. Hij droeg volop bij aan wat uiteindelijk toch een mooie opera-avond was.