Geen dirigent voor koor en orkest, maar een dirigent meezingend tussen de koristen. Zo leidde Lionel Meunier in het Amsterdams Concertgebouw de uitvoering van Bachs ‘Hohe Messe’ tijdens de NTR ZaterdagMatinee door het koor Vox Luminis en het Freiburger Barockorchester.

Met minieme gebaren van zijn rechterhand behield Meunier een soort stille controle over de perfecte voortgang van de muzikale stroom. Het komt te vaak voor dat leiders van barokgroepen met veel te grote gebaren druk zetten op de samenklank. Dat Meunier meezong is eigenlijk logisch voor iemand die zijn carrière in de oude muziek begon als zanger in het beroemde Collegium Vocale Gent, en ook als bas meedeed in Ton Koopmans Amsterdam Baroque Choir en in Cappella Pratensis. Immers, het is heerlijker om mee te zingen in de ‘Hohe Messe’ dan er als dirigent voor te staan.

Uiteraard moet hij wel duidelijk leiding hebben gegeven tijdens het repetitieproces om goede afspraken te maken over zaken als expressie, tempo en precisie. Die waren in de uitvoering van hoge kwaliteit. Er werd ontspannen gemusiceerd op basis van wederzijds vertrouwen door het koor dat als een schil om het uitgebreide orkest heen stond. Zelfs concertmeester Peter Barczi viel niet op door aparte gebaren; er heerste een vanzelfsprekende eenheid in het samenspel. Op de plek waar normaal een dirigent zou staan, zaten twee bespelers van de barokke dwarsfluit.

Koor van licht

Niet voor niets heet het twaalf vrouwen en acht mannen tellende Belgische koor Vox Luminis: Stemmen van het licht. Glanzend en stralend klonk meteen het Kyrie. Met eenzelfde expressiviteit sloot het orkest – stevig bezet met veertien strijkers – bij de koorklank aan.  De stemmen vloeiden in een natuurlijke beweging over- en doorelkaar heen. Hoe vaak gebruikte Bach niet het woord ‘eleison’, een eindeloze smeekbede om ontferming, een bijna wanhopig S.O.S. naar God, die door koor en orkest als het ware de hemel in werd gestuwd.

Prachtig klonk het Gloria, met een rijk en helder spelend trio trompetten op een verhoogde positie achter het koor. De diverse solo-partijen die Bach invlocht, werden allemaal uitgevoerd door leden uit het koor. Zij stonden op een podiumpje te midden van het orkest. Heerlijk lichtvoetig was de uitwerking van het duet ‘Domine Deus’ voor sopraan en tenor, omspeeld door de twee fluiten en onderlijnd door een soepel getokkeld continuo. Altijd een spectaculair moment: de hoornpartij bij het ‘Quoniam tu solus sanctus’ in samenspel met de baszanger. De enige plek waar Bach dat instrument inzette. Met de hand in de schalbeker kneedde Bart Aerbeyt virtuoos zijn partij op de natuurhoorn.

Stuwend

In het na de pauze volgende, door Bach met de oud-kerkelijke titel ‘Symbolum Nicenum’ aangeduide Credo, werden mooie accenten aangebracht. De inzet van het ‘Et resurrexit’ was de enige plek dat Lionel Meunier met een groter en beslist gebaar het ensemble tot actie aanzette. Groots klonk het Sanctus met een door slechts vier bassen stuwend uitgewerkte basislijn. In zijn totaliteit klonk deze ‘Hohe Messe’ als een milde meditatie van de aloude liturgische teksten. Alsnog te beluisteren via NPO Klassiek. In de opname komen de koorsolisten beter tot hun recht dan in de grote zaal van het Amsterdams Concertgebouw.

Verder Kijken, luisteren en lezen

 Martin Toet over Vox Luminis in 2024

Vox Luminis zingt een Motet van Bach in het Festival Oude Muziek 2023