CD-recensies

Gestripte Carmélites grijpt naar de keel

Dialogues des Carmélites van Francis Poulenc is al een aangrijpende opera, maar in de ‘naakte’ regie van Dmitri Tcherniakov grijpt die nog meer naar de keel. Zijn productie is nu op dvd verschenen: een must om te zien.

Vergeet de nonnen, die zijn er niet. Wel een gesloten vrouwengemeenschap, opgesloten in een glazen huis. Wie zijn ze? Een sekte? Kan, maar hoeft niet. Het kan ook een inrichting zijn.

Tcherniakovs Dialogues des Carmélites is ook op Blu-Ray verschenen.

Ze hebben de wereld buiten de deur gehouden, maar de wereld kan ze nog steeds zien en zich met hen bemoeien. Wellicht heeft de wereld ze buitengesloten? Dat kan ook. Het voelt in ieder geval ongelijkwaardig. En claustrofobisch.

Vergeet ook de guillotine, die is er ook niet. Dmitri Tcherniakov heeft het einde veranderd, maar in dit geval zeg ik volmondig: JA! Het klopt, het kan, het is niet tegen de muziek en het is volstrekt geloofwaardig. Ik ga het niet verklappen, want van mij moet u de dvd echt gezien hebben.

Op het glazen huis na is de bühne vrijwel naakt. Tcherniakov heeft de productie gestript tot een skelet, waardoor het verhaal je nog meer naar de keel grijpt.

Blanche, de angsthaas, heeft duidelijk psychische problemen. Het is niet alleen de angst die haar leven vanaf haar geboorte beheerst, er is veel meer aan de hand. Een borderliner? Zou kunnen…

Met een rugzakje en een weekendtas komt ze bij de vrouwengemeenschap aan, waar ze liefdevol wordt opgevangen door Madame de Croissy en door Constance onmiddellijk als haar zielmaatje wordt omhelsd. Je kan alleen maar medelijden met haar hebben. En je gelooft niet dat ze bestemd is om te overleven. Dat doet zij ook niet, maar eerst gaat zij zich als een ware heldin ontpoppen.

Deze Blance wordt fenomenaal gezongen en geacteerd door Susan Gritton. Daar kan je je blik niet van afwenden. Voor mij is ze zowat de beste Blanche ooit. Zeker ook omdat ze haar kwetsbaarheid en vastberadenheid zo mooi vorm weet te geven.

Constance – heerlijk licht en meisjesachtig gezongen door Sylvie Brunet – is een echte ‘spring in het veld’. Naïef ook, maar veel minder dan in de producties die ik tot nu toe heb gezien.

De tegenstelling tussen Mère Marie en Madame Lidoine kan gewoon niet groter. Mère Marie is nogal karikaturaal als een potachtige kapo neergezet, werkelijk ongekend vertolkt door Susanne Resmark.

Madame Lidoine (Soile Isokoski op haar best) ambieert duidelijk een andere koers. De regisseur geeft haar ook menselijke zwakheden: zij twijfelt. Bovendien rookt zij sigaretten. Tegenwoordig zowat de doodzonde.

Alain Vernhes is een hele goede Marquis de la Force en zijn zoon (Blanche’s broer), hier neergezet als een ‘vlinderachtige’ man, wordt heel erg mooi vertolkt door Bernard Richter.

De details zijn prachtig uitgewerkt en de rekwisieten kloppen precies. Wordt er over een strijkijzer gezongen, dan komt hij ook in beeld. Maar het allerbelangrijkste is de personenregie: die is ongekend goed.

Ik zeg: kopen! Maar vergeet niet eerst even bij Kruidvat een doos met Kleenex aan te schaffen. Dat zult u zeker nodig hebben.

Vorig artikel

Opera op radio en tv: week 21

Volgend artikel

Finley imponeert als brute Don Giovanni

De auteur

Basia Jaworski

Basia Jaworski

3Reacties

  1. Gert-Jan
    23 mei 2011 at 23:06

    Vorig jaar heb ik deze voorstelling in München gezien. Ik was totaal niet onder de indruk. In tegenstelling tot Basia vond ik de regie van Tcherniakov niet kloppen en tegen de muziek in gaan. Mogelijk dat het op de dvd anders overkomt omdat er ongetwijfeld close-up beelden zijn. In het begin had het nog iets origineels dat de vrouwen in een huisje op het toneel zitten. Op den duur zorgde het spel in die doos voor heel veel afstand tot het publiek, vaak was slecht te zien wat zich daar afspeelde. Een echte misser vond ik het einde, dat de regisseur zo nodig moest veranderen. De partituur schrijft een guillotine voor. Nu horen we de guillotine wel maar we zien iets heel anders, druk gedoe op het toneel, een afzetting, politie. Geef mij alstublieft het bloedstollende en ontroerende slot van Robert Carsen!

  2. enm
    8 maart 2012 at 16:29

    jaaa deze dus!

  3. enm
    8 maart 2012 at 16:38

    @gert-jan: deze regie is juist zo supertof omdat er eindelijk iets nieuws met een opera is gedaan op een creatieve manier, waarbij geen sprake is van een oversekste naaktproductie. met deze regie is hopelijk een einde gekomen aan al die zogenaamd provocerende en publiek-schokkerende hazepaadjes waarmee niet duidelijk was of de regiseur/-sse nu 16 of 46 was.
    en kom op de guillotine kennen we nu wel, het cliche van de revolutie. wat ik echter nog zoek bij deze carmelitessen opera is de grote nadruk die nog gelegd kan worden op het hele juridische verschijnsel van hoe rechten je niet alleen meer vrijheid kunnen geven maar heel veel anderen er ook juist last van kunnen hebben. immers, het hele principe van ‘natuurlijke rechten’, daar draaide de franse revolutie om en er bestaat in dit stuk een scene dat de dames voor het tribunaal worden gedaagd, waarbij juist ‘le droit’ erg belangrijk is. zijn regisseurs nu echt zo dom dat ze dit soort geschiedenis niet kennen?