De Baltische Opera heeft in het kader van het Internationale Jaar van de Scheikunde een opera geproduceerd over Marie Curie. Het werk ging op 15 november in wereldpremière in Parijs en was tien dagen later in het Poolse Gdańsk te zien. Een interessante première, maar niet meer dan dat.

Madame Curie is de eerste opera van wat ooit de cyclus Opera Gedanensis moet worden, een cyclus gesponsord door de stad Gdańsk.

Het jaar 2011 werd door UNESCO uitgeroepen tot het Internationale Jaar van de Scheikunde en Marie Curie (in het Pools: Maria Curie-Skłodowska) werd er patrones van. Zie hier het idee achter de keuze voor de operaonderwerp.

Het leven en het werk van één van de meest geniale Poolse vrouwen spreekt tot ieders verbeelding, en dat niet in de laatste plaats vanwege haar verdiensten voor het feminisme. Geen wonder dat er zo veel over haar werd geschreven en dat ze een geliefd onderwerp van boeken, films en toneelstukken was. Maar het is de eerste keer dat haar zeer gecompliceerde en controversiële leven het onderwerp van een opera is geworden.

Het zijn voornamelijk vrouwen die aan de opera hebben gewerkt. Het libretto werd geschreven door Agata Miklaszewska en de muziek werd vervaardigd door de in Parijs wonende Poolse componiste Elżbieta Sikora. Ook de enscenering lag in de vrouwenhanden van Hanna Szymczak. Alleen de regie werd gedaan door een man, Marek Weiss, de intendant van de Opera Bałtycka.

De actie speelde zich af in een collegezaal. Het koor zat in de collegebanken, waarvandaan ze een commentaar op de gebeurtenissen gaf – een duidelijke verwijzing naar de rol van het koor in de Griekse tragedies.

Het orkest werd achter op de bühne opgesteld, waarschijnlijk bedoeld als achtergrond van de actie. Het gaf een goed akoestisch effect, maar de dirigent stond met zijn rug naar de zangers.

Het geheel had een hoog stripverhaalgehalte en het libretto was dramatisch niet meer dan krantenartikel. Moeilijk te volgen, zeker als je niet goed op de hoogte van de levensloop van Marie Curie was. De muziek was moeilijk te doorgronden en er waren meer gesproken dialogen dan ‘klassieke’ aria’s.

De hoofdrol werd gezongen en gesproken door Anna Mikołajczyk. Zware taak, maar ze bracht het er goed vanaf. Paweł Skałuba was een zeer goede Pierre Curie en Monika Fedyk-Klimaszewska imponeerde in haar rol van Missy Maloney.

Er zat een prachtige balletscène in die de uitvinding van radium illustreerde, maar de scène waarin Moeder Maria aan Marie verscheen, na de dood van haar man, was totaal misplaatst. Marie Curie en haar man waren verstoken atheïsten.

Concluderend: de première was zonder meer interessant en de opera kan tot leuke discussies leiden, maar in geen geval verdient zij een dubbele Nobelprijs.

Andrzej Orlowski doet verslag van interessante operaproducties in Gdansk. Orlowski woont in Sopot, Polen, en is ‘Professor of Acoustics’ aan de technische universiteit van Gdansk.