Voortreffelijke opname kleurrijke Saariaho
De Finse componiste Kaija Saariaho stond onlangs weer in de picture in Amsterdam, toen haar nieuwe opera Émilie uitgevoerd werd. Niet lang geleden verscheen er een voortreffelijke opname van één van haar eerdere opera´s, L’amour de loin. Een aanrader.
Kaaia Saariaho behoort tot de meest succesvolle hedendaagse componisten. Terecht. Ze heeft een eigen stijl ontwikkeld, die het tonale met het atonale verbindt. Zonder concessies, maar ook zonder dat zij het contact met haar luisteraar verliest.
Ooit was zij een leerlinge van Brian Ferneyhough and Klaus Huber, maar ze heeft het serialisme snel vaarwel gezegd. Saariaho gebruikt veel elektronica, die zij met polyfonie verweeft. Daardoor ontstaat een spannende mix van stijlen: zeer modern en abstract, maar toch met makkelijk te volgen melodieën.
Haar muziek is verstild, soms rustig voortkabbelend (dat bedoel ik niet negatief!) en zeer meditatief, waardoor zij mij vaak aan Messiaen doet denken. En aan schilderijen, want haar muziek is één en al kleur en kleurnuancen, wat niet verwonderlijk is als je weet dat ze eerst aan de Kunstacademie heeft gestudeerd. Ik vind het mooi.
L’amour de loin, voor mij haar mooiste opera, is gebaseerd op een gedicht van een onbekende twaalfde-eeuwse Provençaalse troubadour, Jaufré Rudel. Daarin bezingt hij een imaginaire verre geliefde, niet wetend dat zij ook daadwerkelijk bestaat. Een uit het ‘sprookjesland’ (Libanon) terugkerende pelgrim heeft haar gezien: zij heet Clémence, is een gravin en woont in Tripolis.
Onze troubadour wil er niets van weten, tenslotte hoort de liefde zuiver, abstract en ver te zijn. Maar toch, hij kan de verleiding niet weerstaan en reist zijn verre geliefde achterna. Het loopt niet goed af. Of juist wel? Hij sterft, maar dan wel gelukzalig. In haar armen.
Harmonia Mundi bracht een opname van de opera uit in september 2009. De uitvoering is werkelijk voortreffelijk. Daniel Belcher is heel erg overtuigend als de wanhopig verliefde troubadour en Marie-Ange Todorovitch is een prima pelgrim.
De erepalm gaat echter naar Ekaterina Lekhina (Clémence). Haar gebed aan het eind van de opera kan niemand onberoerd laten.
Het Deutsches Symphonie-Orchester onder Kent Nagano speelt zeer suggestief en beeldend, daar heb je geen regisseur voor nodig.
Ga er rustig voor zitten en laat de muziek (en je eigen fantasie) de rest doen. Er gaat een wereld voor je open. Aanbevolen.
De auteur
3Reacties
Persoonlijk vind ik L’amour de loin aanzienlijk interessanter dan Emilie, die onlangs in het Muziektheater zijn Nederlandse première beleefde. Prachtige kleurschakeringen ook in deze nieuwe opera, maar door het totaal on-dramatische verhaal en de vele terugkerende frasen en sferen in de muziek, riep hij geen enkele emotie op en werd hij op den duur behoorlijk saai. Terwijl L’amour de loin je echt meesleept.
Er is nog een belangrijk aspect in deze opera: het was de eerste samenwerking van de componiste met de Libanese schrijver Amin Maalouf, de auteur die in 1975 de oorlog ontvluchtte en zich in Parijs vestigde. Sindsdien heeft hij een reeks boeken gepubliceerd die gaan over perioden in de geschiedenis van religieuze verdwazing en pogingen van de mensheid om daaraan te ontsnappen. Zijn eerste boek ging over de geschiedenis van de Kruistochten zoals beschreven in de historische kronieken van de steden in het Midden-Oosten die erdoor werden geteisterd. Hij heeft geschreven over zijn eigen land Libanon als speelbal van internationale machten en religieuze verdwazing, over Leo Africanus, de Spaans-Moorse cartograaf die aan het hof van de Paus kwam te werken, over Omar Khayyam en over Perzië en Iran, en over de wortels van terrorisme. Maar ook over minder aan politiek en Midden-Oosten gerelateerde onderwerpen. De Amos Oz van Libanon als je het zo zou willen zeggen.
Unparalleled accuracy, uneuqoivcal clarity, and undeniable importance!