Opera Zuid viert zijn zilveren jubileum en komt ter gelegenheid daarvan met twee absolute publieksfavorieten: eerst Mozarts Le nozze di Figaro en later Rossini’s Il barbiere di Siviglia. Een Figaro-seizoen dus. Le nozze beleefde afgelopen zaterdag een overtuigende première.

Het was een première met een lach en een traan. De goedgemutste voorstelling stond garant voor een lach, maar het afscheid van Miranda van Kralingen, de ‘moeder’ van het gezelschap (‘intendant’ dekt de lading in dit geval onvoldoende), stemde velen wat weemoedig.

Van Kralingen heeft 12,5 jaar de leiding gehad over Opera Zuid en vervulde daar vele rollen. Regelmatig stond ze zelf op het toneel. Zo ook nu, in de rol van Marcellina. Als de reeks voorstellingen is afgelopen, valt voor haar definitief het doek bij het gezelschap en kan ze terugkijken op een ambtsperiode met weliswaar wat ups en downs, maar één die overwegend geslaagd is geweest. Gedeputeerde Staten van Limburg drukte na afloop van de première zijn waardering uit door Miranda van Kralingen tot Limburger van Verdienste te benoemen.

Poppenkast

Wat gebeurde er op het toneel? Het premièrepubliek kreeg een goedlopende, prettig ogende Nozze di Figaro voorgeschoteld, in een klassieke enscenering. De kostumering was globaal genomen eind achttiende-eeuws en er werd geen gebruikgemaakt van anachronistische rekwisieten zoals een glimmend stalen rolstoel, een afstandsbediening of een modern jachtgeweer. Kom daar nog eens om vandaag de dag.

Decorontwerper Douwe Hibma had gekozen voor een enorme poppenkast, bestaande uit vier kamers en in het midden een trappenhuis. Boven en beneden, links en rechts: voortdurend viel er wat te beleven. Doordat het gevaarte op poten stond, kon tevens gebruikgemaakt worden van de kruipruimte en het voortoneel. Zo nu en dan werd een trapje voorgereden om afgedaalde personages weer het huis in te helpen.

De poppenkast bleek ook te kunnen draaien. De gehele achterzijde was opgebouwd als de kamer van de gravin, zodat de sleutelscènes die zich daarin afspelen ruim baan kregen. De derde akte had weer de voorzijde als speelveld, terwijl voor de slotakte een paar beschilderde doeken werden neergezet die de illusie van een kasteeltuin moesten oproepen. Heel basaal, maar zeer effectief.

Aardig detail was de plek waar de gravin haar bezorgde ‘E Susanna non vien! Dove sono i bei momenti’ zong: in de keuken. Gaandeweg kwam er steeds meer vrouwelijk personeel stilletjes om de hoek kijken om mee te genieten (‘wat erg hè, zielig’).

De regie van Daniel van Klaveren leunde naar mijn smaak wat sterk op dik aangezette commedia dell’arte-effecten, met veel stereotiepe gebaren en overdreven ‘komische’ loopjes. Maar echt storend werd dat nooit; de voorstelling kon het wel hebben. Aardige balletscènes completeerden het geheel, waarbij met name de omlijsting van Figaro’s aria waarin hij sarcastisch afscheid neemt van de naar het leger verbannen Cherubino (‘Non più andrai’) een aanzienlijke meerwaarde had.

Duveltje

Voor mij draait de opera om Susanna en dat vindt ze zelf ook. ‘Ben ik de baas?’ is haar retorische vraag aan Figaro, direct aan het begin. Susanna is het werkpaard dat in de strijd om aandacht en waardering van het publiek moet opboksen tegen meerdere sierpaarden: de Contessa, Cherubino en in deze productie ook nog eens het lieve huppeltje Barbarina, dat een grote acteerrol toebedeeld had gekregen.

Voor de Russische sopraan Anna Emelianova bleek dit alles geen enkel probleem. Als een duveltje uit een doosje was ze overal tegelijk en wist en passant ook zingend haar rol uitnemend gestalte te geven. Al moeten we wel lang wachten voor Susanna eens echt een solo mag zingen. En dan moet ze zich ook nog voordoen als haar meesteres (‘Dèh, vieni non tardar’). Zowel zingend als acterend ontpopte dit lid van het huisensemble van Opera Zuid zich als een heerlijke Susanna.

De officiële titelheld werd uitstekend vertolkt door de Griekse bariton Nikos Kotenidis. Hij zette een personage neer dat evenzeer bulkte van zelfvertrouwen als zijn alter ego in Rossini’s werk. Zijn directe tegenspeler en concurrent in de liefde, graaf Almaviva, bleef hierbij een beetje achter. Rubèn Plantinga was een redelijke graaf, wel aardig gezongen, maar naar mijn smaak onvoldoende dominant als personage.

De Griekse sopraan Anna Stylianaki had een enigszins aarzelende start in ‘Porgi amor’, waarin ze de wankele staat van haar huwelijk bezingt, maar kwam al gauw veel beter uit de verf. Het is bij Rosina net als bij Radamès: je hebt nog geen noot gezongen en moet dan ineens alles laten horen wat je in huis hebt. Heel lastig natuurlijk. In de tweede akte bracht ze mooi samenspel met haar dienstmeisje; prachtig om zien en te horen.

Veerle Sanders was een alleraardigste Cherubino, die met name in het ensemblewerk goed tot haar recht kwam. In haar twee grote aria’s in de eerste akte kon ze me minder bekoren. Daarin is nog ruimte voor verbetering, al kunnen de premièrezenuwen hier natuurlijk een rol hebben gespeeld.

Barbarina werd zeer charmant tot leven gebracht door Lilian Farahani. Ze was vrijwel voortdurend op het toneel aanwezig, meestal beneden op het voortoneel. Ze was nadrukkelijk bezig haar altijd dronken vader Antonio (Marcel van Dieren) te ondersteunen en benutte elke gelegenheid om even aan Cherubino te zitten. Leuk gedaan.

De bijrollen Bartolo, Don Curzio en Basilio waren in goede handen bij Stefan Stoll en Lasse Penttinen. En Marcellina was uiteraard een kolfje naar de hand van Miranda herself.

Het koor, geleid door Tjitte de Vries, leverde uitstekend werk en de ondersteuning door de philharmonie zuidnederland onder leiding van Arjan Tien liet niets te wensen over.

Deze Nozze is een klassieke voorstelling. Een beetje braaf wellicht en voor sommigen (denk aan subsidieverstrekkers) onvoldoende vernieuwend. In tijden van krapte op de subsidiemarkt is dat een punt van aandacht voor het gezelschap. Voor liefhebbers van librettogetrouwe ensceneringen echter een absolute aanrader. En neem vooral je kinderen mee!

Le nozze di Figaro is tot en met 13 december te zien in verschillende theaters. Zie voor meer informatie de website van Opera Zuid.