Amsterdam is nooit mooier dan op zondagochtend. De zon schijnt en de mensen zijn op weg naar ontspanning, een wandeling, of op weg naar het Concertgebouw voor het Zondagochtend Concert van AVROTROS dat plaatsvindt van 11 tot 12 uur en rechtstreeks wordt uitgezonden op NPO Klassiek.

Het mooie rustige herfstweer en de nog redelijk stille straten zijn een opmaat voor het programma dat het Radio Filharmonisch Orkest samen met het Groot Omroepkoor biedt.

Beethoven

Allereerst de niet zo bekende Cantate voor koor en orkest  Meeresstille und glückliche Fahrt, van Ludwig van Beethoven op een tweedelig gedicht van Johann Wolfgang von Goethe. De tekst laat de twee gezichten van de zee zien. Soms is het rimpelloos en stil en komt het zeilschip niet vooruit en dan, als de wind opsteekt, kan het schip voortgestuwd worden waarheen het maar wil. Beethoven die een groot bewonderaar van Goethe is heeft deze tekst spannend voelbaar gemaakt. Onwaarschijnlijk zacht begint het eerste gedicht en als de wind losbreekt voel je de deining.  Dan moet de schipper aan het werk. Opluchting als hij land ziet.

Het Groot Omroep Koor is onovertroffen. Heel zacht openden de zangers uit het niets Meeresstille: “Tiefe Stille herrscht im Wasser, Ohne Regung ruht das Meer”.  Een gladde zee, geen wind, beangstigend stil, geen enkele golf. Het schip ligt stil.  Dan de plotselinge omslag naar de opkomende forse wind en het zeilschip kan zich weer in beweging zetten. De slotzin “Schon seh ich das Land”  lijkt een opluchting. Het koor laat een groot geluid horen zonder tot de grens te gaan. Het blijft beheerst.  Dirigent Dima Slobodeniouk heeft een groot aandeel in het samengaan van koor en orkest. Met de musici schildert hij de stiltes, de windstilheid en de weeromslag. Een prachtig werk waarbij koor en orkest een gelijk aandeel hebben.

Wij hebben in ons land heel goede beroepskoren die zich tot de wereldtop mogen rekenen. Naast het Groot Omroep Koor, het Koor van de Nationale Opera en het Nederlands Kamerkoor. Geweldig wat deze zangers presteren.  En wat heerlijk dat er in Nederland zo’n rijke koorcultuur is, zodat iedereen kan meevoelen hoe het is om in een koor te zingen.

Brahms 2

Hierna wordt de 2^e Symfonie van Johannes Brahms uitgevoerd. De symfonie bestaat uit 4 delen waarvan het eerste deel Allegro no troppo het langste is. Brahms was een groot bewonderaar van Beethoven en voelde zich altijd in diens schaduw staan. Beethoven die met zijn 9 symfonieën de grote vorm van de symfonie heeft ontwikkeld, monumentale werken schiep qua klank en indeling. De kracht van de symfonieën schuilt er in dat ze ook toegankelijk zijn voor de niet ervaren luisteraar. De Eerste Symfonie kostte Brahms 14 jaar. Toen kreeg hij er aardigheid in en enkele maanden later voltooide hij de Tweede symfonie in D op. 73. Brahms schreef zijn Tweede op een idyllische plek aan de Wörthersee in Oostenrijk in de zomer van 1877.  De zomerse muziek heeft een lyrisch karakter.  Er klinkt in elk deel een melodie, die in de verschillende instrumentengroepen wordt overgenomen. In deze melodieën herken je de liedcomponist Brahms. De Tweede Symfonie is in tegenstelling tot de eerste bijna vrolijk, met name in de kortere slotdelen. De muziek uit het slotdeel is misschien wel de meest uitbundige muziek die Brahms heeft geschreven.

Dirigent Dima Slobodeniouk geeft een zeer geprofileerde tekening van de Symfonie. Transparant, mooie dynamische inkleuring, heldere melodielijnen in de diverse instrumenten groepen, met een uitblinkende blazersgroep in het Adagio. De magnifieke hoorn solo mag niet onvermeld blijven. Persoonlijk houd ik bij een dirigent van wat lossere gebaren, maar ik hoorde wel wat ik zag. Deze Symfonie wordt ook wel eens als de Brahms’ Pastorale – naar de 6^e symfonie van Beethoven – aangeduid. In het slotdeel laat Brahms namelijk de fluiten en hobo’s zingende vogels imiteren.  Deze verwijzing verloste Brahms hoogst waarschijnlijk van zijn gedachten dat hij slechts in de schaduw van Beethoven kon staan.

Brahms schreef nog een 3^e en een 4^e Symfonie. Hij liet ons een groot oeuvre na.  Veel vocale werken ook, zoals de bekende Alt  Rhapsodie, het Schicksals Lied, het troostrijke Ein Deutsches Requiem, de Liebeslieder Walzer en de 4 Ernste Gesänge. In de Matinee van 22 november a.s. worden de 4 Ernste Gesänge uitgevoerd.

De zaal was tot bijna de laatste stoel bezet. In het kader van de Dag van de Mantelzorg werd door de Stichting Markant aan mantelzorgers in Amsterdam  een feest programma aangeboden waarop kon worden ingetekend. Het begon met een ontvangst in de Spiegelzaal, waarna het concert in de Grote Zaal en werd afgesloten met een lunch in het College Hotel. Een mooie keuze van Markant. Veel mantelzorgers kwamen misschien voor het eerst in het Concertgebouw.  De onwennigheid van het publiek uitte zich in het enthousiaste applaus tussen elk deel van de Symfonie. Dat is bij de “geoefende” concertganger niet de gewoonte, maar was het niet de gewoonte in de tijd van componisten in de 18^e en zeker ook nog de 19^e eeuw dat er werd gepraat en wat gedronken? Tussen deel 3 en deel 4 deed Slobodeniouk een poging het applaus te verhinderen, maar dat lukte net niet. Geen punt.

Het was een inspirerend uur.

Het concert is na te luisteren via NPO Klassiek

Verder lezen, luisteren en kijken

In februari van 2017 voerden het Groot Omroepkoor en het Radio Filharmonisch Orkest ook Meeresstille van Beethoven uit , die keer onder leiding van James Gaffigan.

In 2022 vond ook Rudolf Hunnik het Groot Omroepkoor indrukwekkend.