De operazomer in: Salzburg
Het is bijna zomer. Tijd om vooruit te blikken naar de grote operafestivals die de komende tijd hun deuren openen. In deel drie: de Salzburger Festspiele, dat de crème de la crème uit de operawereld samenbrengt in een chique viering van het operagenre.
Het festival
Het waren niet de minsten die in de jaren twintig van de vorige eeuw betrokken waren bij de geboorte van de Salzburger Festspiele. Onder hen dichter en librettist Hugo von Hofmannsthal, componist Richard Strauss en regisseur/intendant Max Reinhardt.
De allereerste productie van het nieuwe initiatief was een uitvoering van het toneelstuk Jedermann op 22 augustus 1920 op de Domplatz in Salzburg, geregisseerd door Reinhardt. Sindsdien wordt Jedermann ieder jaar opgevoerd.
In 1922 zette de Festspiele voor het eerst opera op zijn programma. Onder muzikale leiding van Richard Strauss werden Don Giovanni en Così fan tutte gespeeld en onder Franz Schalk klonken Le nozze di Figaro en Die Entführung aus dem Serail. Het orkest en de meeste solisten werden geleverd door de Wiener Staatsoper.
De Festspiele kreeg in de jaren die volgden steeds meer faam, onder meer door de betrokkenheid van beroemde dirigenten als Arturo Toscanini en Bruno Walter. Door de Tweede Wereldoorlog kreeg de populariteit van het festijn echter een flinke knauw. Veel kopstukken vertrokken – vrijwillig of gedwongen – maar het festival ging tijdens de oorlogsjaren gewoon door, gedreven door onder anderen Karl Böhm.
Na de oorlog herstelde het festival langzaamaan zijn reputatie. Onder Herbert von Karajan, die in 1956 artistiek directeur werd, en later Gerard Mortier groeide het festival uit tot één van de voornaamste opera-evenementen ter wereld.
Ter illustratie van de roem van de Salzburger Festspiele: vorig jaar reisden bijna 260.000 bezoekers uit 81 landen naar de Oostenrijkse stad en kochten voor ruim 27 miljoen euro kaarten. Maar liefst 677 journalisten deden verslag. Cijfers die het festival dit jaar ongetwijfeld hoopt te overtreffen.
Het festival speelt op meer dan tien verschillende locaties in de stad, waarvan het Großes Festspielhaus en de Felsenreitschule de bekendste zijn. De engagementen van beroemde zangers en dirigenten maakt het festival tot een chique – en duur – evenement.
De programmering
Deze zomer staan twaalf operaproducties op het programma, waarvan vijf nieuwe ensceneringen, twee concertante uitvoeringen en drie semiscenische voorstellingen.
Zoals vaak staat stersopraan Anna Netrebko in het middelpunt van de aandacht. Ze maakt haar roldebuut als Aida in de gelijknamige opera van Verdi, onder leiding van Riccardo Muti en in een nieuwe regie van de Iraanse filmmaker, fotograaf en videokunstenaar Shirin Neshat. De gehele speelreeks is al uitverkocht.
Netrebko is niet de enige ster die haar gezicht laat zien. Grote namen als Nina Stemme, Francesco Meli, Matthias Goerne, Cecilia Bartoli, Rolando Villazón, Gerald Finley, Plácido Domingo, Joseph Calleja en Juan Diego Flórez staan op de affiches.
Mozart ontbreekt zoals gebruikelijk niet. Dit jaar is zijn Clemenza di Tito te zien, evenals Der Schauspieldirektor in een productie voor kinderen.
Nog meer aandacht is er voor Claudio Monteverdi, in verband met de herdenking van zijn 450ste geboortedag. Het festival pakt flink uit: onder leiding van John Eliot Gardiner worden in vier dagen tijd L’Orfeo, Il ritorno d’Ulisse in patria en L’incoronazione di Poppea uitgevoerd in de Felsenreitschule. Een zeldzame kans om de enige drie avondvullende werken van Monteverdi die overgeleverd zijn kort na elkaar te horen. De voorstellingen zijn semiscenisch.
Van Verdi is behalve Aida ook I due Foscari te horen, met wereldster Plácido Domingo als één van de Foscari’s. Het gaat om een concertante uitvoering. Ook Donizetti’s Lucrezia Borgia wordt concertant uitgevoerd, met Krassimira Stoyanova als Lucrezia en Juan Diego Flórez als Gennaro.
Barokopera is er in de vorm van Händels Ariodante, moderner repertoire is er met Lady Macbeth van Mtsensk van Sjostakovitsj, Wozzeck van Alban Berg en Lear van Aribert Reimann.
In vogelvlucht
La clemenza di Tito (W.A. Mozart)
27 juli t/m 21 augustus 2017
Dirigent: Teodor Currentzis
Regisseur: Peter Sellars
Solisten: Russell Thomas, Golda Schutz, Christina Gansch, Marianne Crebassa, Jeanine De Bique en Willard White.
Lady Macbeth van Mtsensk (D. Sjostakovitsj)
2 t/m 21 augustus 2017
Dirigent: Mariss Jansons
Regisseur: Andreas Kriegenburg
Solisten: Nina Stemme, Dmitry Ulyanov, Maxim Paster, Maxim Aksenov e.a.
Aida (G. Verdi)
2 t/m 25 augustus 2017
Dirigent: Riccardo Muti
Regisseur: Shirin Neshat
Solisten: Anna Netrebko, Ekaterina Semenchuk, Roberto Tagliavini, Francesco Meli, Yusif Eyvazov e.a.
Wozzeck (A. Berg)
8 t/m 27 augustus 2017
Dirigent: Vladimir Jurowski
Regisseur: William Kentridge
Solisten: Mattias Goerne, John Daszak, Mauro Peter, Gerhard Siegel, Asmik Grigorian e.a.
Ariodante (G.F. Händel)
16 t/m 28 augustus 2017
Dirigent: Gianluca Capuano
Regisseur: Christof Loy
Solisten: Nathan Berg, Kathryn Lewek, Cecilia Bartoli, Rolando Villazón, Sandrine Piau, Christophe Dumaux en Kristofer Lundin.
Lear (A. Reimann)
20 t/m 29 augustus 2017
Dirigent: Franz Welser-Möst
Regisseur: Simon Stone
Solisten: Gerald Finley, Evelyn Herlitzius, Anna Prohaska, Lauri Vasar e.a.
I due Foscari (G. Verdi)
11 en 14 augustus 2017
Dirigent: Michele Mariotti
Regisseur: [concertant]
Solisten: Plácido Domingo, Joseph Calleja, Maria Agresta, Roberto Tagliavini e.a.
Lucrezi Borgia (G. Donizetti)
27 en 30 augustus 2017
Dirigent: Marco Armiliato
Regisseur: [concertant]
Solisten: Ildar Abdrazakov, Krassimira Stoyanova, Juan Diego Flórez e.a.
L’Orfeo (C. Monteverdi)
26 juli 2017
Dirigent: John Eliot Gardiner
Regisseur: Elsa Rooke en John Eliot Gardiner
Solisten: Krystian Adam, Hana Blazikova, Lucile Richardot, Francesca Boncompagni e.a.
Il ritorno d’Ulisse in patria (C. Monteverdi)
28 juli 2017
Dirigent: John Eliot Gardiner
Regisseur: Elsa Rooke en John Eliot Gardiner
Solisten: Furio Zanasi, Lucile Richardot, Krystian Adam, Hana Blazikova e.a.
L’incoronazione di Poppea (C. Monteverdi)
29 juli 2017
Dirigent: John Eliot Gardiner
Regisseur: Elsa Rooke en John Eliot Gardiner
Solisten: Hana Blazikova, Kangmin Justin Kim, Marianna Pizzolato, Gianluca Buratto e.a.
Der Schauspieldirektor (W.A. Mozart / A. Salieri)
28 juli t/m 27 augustus 2017
Dirigent: Erina Yashima
Regisseur: Elena Tzavara
Solisten: jongtalentprogramma.
Zie voor meer informatie over het festival de website van de Salzburger Festspiele.
De auteur
7Reacties
Van oudsher liggen mij als Mozartgek de Salzburger Festspiele het meest na aan het hart. (O, kon ik nog maar weer eens die stem van die dame van de Österreichische Rundfunk horen aankondigen: `die Personen und ihre Darsteller sind:` die mij, prille tiener, jaar na jaar avonden lang aan de radio gekluisterd hield.) Dit jaar geldt mijn speciale aandacht La clemenza di Tito en wel omdat deze productie (Teodor Currentzis !!, Peter Sellars !), op de Servilia en de Sesto na, identiek is aan die welke DNO over een jaar zal brengen.
Het Salzburgse festival is mede zo betoverend door het uitgebreide (neven)programma met talloze recitals en concerten.
Heel bijzonder is ook het fenomeen Geistliche Ouvertuere, deze eeuw ontstaan op instigatie van wijlen Nikolaus Harnoncourt. Volgens mij bestaat er geen enkel ander festival met zo’n inspirerend ingredient.
Het Salzburgse festival is mede zo betoverend door het uitgebreide (neven)programma met talloze recitals en concerten.
Heel bijzonder is ook het fenomeen Geistliche Ouvertuere, deze eeuw ontstaan op instigatie van wijlen Nikolaus Harnoncourt, de maestro van de Oude Muziek. Volgens mij bestaat er geen enkel ander festival ter wereld met zo’n inspirerend ingredient.
Toen ik deze reactie getikt had en wilde versturen kreeg ik de melding dat het stuk erg leek op een eerdere reactie?!
Daarop heb ik in de oorspronkelijke tekst iets toegevoegd en warempel: nu staan beide reacties online. Een operabug wellicht?
Het valt mij op dat u van Geistliche Ouverture spreekt, waar men het in Salzburg consequent Ouverture spirituelle noemt. Maar what’s in a name: het is een zeer geïnspireerd fenomeen dat Pereira in 2012 in het leven riep.
Van Harnoncourt herinner ik me dat hij in de Dom de akoestiek in Mozarts tijd zo dicht mogelijk wilde benaderen en daarom de wandtapijten uit het Dommuseum vroeg en kreeg: ze werden speciaal voor het concert weer in de kerk gehangen. Fantastisch!
PS Kan het zijn dat u per abuis tweemaal op “plaats reactie” heeft geklikt? De tweede keer werd dan terecht herkend als dubbel (vandaar de foutmelding). Omdat de oorspronkelijke reactie vertraagd onder het topic op het scherm kwam, dacht u dat er niets geplaatst was en postte u nogmaals.
Zo zal het wel gegaan zijn Jan, de site heeft helaas om de zoveel tijd met technische storingen te maken.