Op zaterdag 8 februari klinkt in het Amsterdamse Muziekgebouw aan ’t IJ muziek die ‘de schoonheid van de melancholie’ uitdrukt. Sopraan Jeannette van Schaik zingt – begeleid door Camerata RCO – de Vier letzte Lieder van Richard Strauss. Ook de ‘Lieder der Welt’ (premiere) van Alissa Firsova staan op het programma.

Richard Strauss was depressief en afgezien van wat schetsen voor een kort werk voor de school van zijn kleinkinderen kwam hij niet aan componeren toe. De componist zocht troost in het herlezen van de klassieken van de Duitse literatuur: Goethe en Nietzsche, de boeken van Richard Wagner en werken over Chinese filosofie. Het hielp hem niet tegen het verder wegzakken in een depressie.

Zo schetst Strauss-biograaf Matthew Boyden het leven van de componist-dirigent Richard Strauss in de laatste maanden van 1947. Zoon Franz Strauss probeerde zijn vader aan het werk te krijgen met de suggestie om liederen te componeren. Er zou voorlopig niet veel vraag zijn naar opera, meende de zoon, vanwege de vele beschadigde operatheaters in Duitsland. Franz voorspelde een behoefte aan concertmuziek. Richard Strauss raakte gemotiveerd en zocht in zijn dagboek naar het gedicht dat hij eerder dat jaar had overgeschreven: ‘Im Abendrot’ van Joseph von Eichendorff. Een paar maanden later voltooide Strauss de orkestratie. Het lied zou het eerste worden van een cyclus van vijf, bedacht de componist.

In een bundel gedichten van Herman Hesse vond Strauss enkele teksten, hij zou er drie van muziek voorzien. Het laatste, ‘September’, kreeg als datum 20 september 1948 mee. Het vijfde lied, uit november 1948, bleef tot haar dood in bezit van sopraan Maria Jeritza, aan wie het was opgedragen door de componist. Pas na haar overlijden in 1982 zou het openbaar worden.

Sopraan Jeannette van Schaik zal de cyclus Vier letzte Lieder op zaterdag 8 februari zingen tijdens de IJ-Salon in het Amsterdamse Muziekgebouw aan ’t IJ. De IJ-Salon is een serie concerten op de zaterdagmiddag, met musici van het Koninklijk Concertgebouworkest. ‘Nieuwe muziek die betovert en de mooiste kamermuziek die klinkt als nieuw. Spannende cross-overs met de sterren van vandaag en morgen als gasten. En na afloop een gezellige borrel voor musici en publiek’, zo schildert de organisatie de door alt-violist Michael Gieler als drijvende kracht georganiseerde concerten.

Naast de Vier letzte Lieder vormt de cyclus ‘Lieder der Welt’ van Alissa Firsova ook een onderdeel van het vocale programma van de IJ-salon. De cyclus bestaat uit drie liederen op de gelijknamige gedichten van Hugo von Hofmannsthal. Camerata RCO speelt onder meer Ernő Dohnányi’s Sextet opus 37.

Jeannette van Schaik wordt geprezen om haar warme, lyrische sopraan, haar muzikaliteit en haar vermogen in een rol te duiken. Ze studeerde na haar conservatoriumopleiding in Amsterdam aan de Dutch National Opera Academy, waar ze afstudeerde met de rol van Gretel in Humperdincks Hänsel und Gretel in de NJO Muziekzomer. De laatste jaren werkte ze met bekende dirigenten in befaamde concertzalen, recent nog in het Konzerthaus in Berlijn. Haar eerste cd is aangekondigd voor het najaar van 2020.

Meer informatie over het optreden op zaterdagmiddag 8 februari vindt u op de website van het Muziekgebouw aan ’t IJ