Operarecensie

Sampson verklankt Franse melancholie

Er klonk muziek van acht componisten en tekst van één dichter tijdens het recital dat Carolyn Sampson woensdagavond met pianist Joseph Middleton in TivoliVredenburg gaf. De gedichten van Paul Verlaine inspireerden de componisten tot klanken die vloeiden en zweefden, door het duo perfect in beweging gezet.

Carolyn Sampson. (© Marco Borggreve)
Carolyn Sampson. (© Marco Borggreve)

Het zat hem in de laatste zin van de toegift. Als de bron op internet klopt, is er een lijst van vele tientallen componisten die het gedicht ‘L’heure exquise‘ van Paul Verlaine op muziek hebben gezet. Met de versie van Ernest Chausson, de achtste componist van de avond, besloot Carolyn Sampson haar optreden in Utrecht afgelopen woensdag. Nog één keer parelde de muziek onder de subtiele touche van Middelton uit de vleugel. De stem van de sopraan zakte, om vervolgens bij de laatste woorden, “C’est l’heure exquise”, een aanzienlijke hoogte te bereiken. Hoog, maar zacht en bijna kwetsbaar.

Dat indringende slot was een ministaalkaart van haar kunnen. Sampson bracht een programma met uitsluitend teksten van Paul Verlaine, tot ‘mélodies’ gemaakt door componisten uit het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. In vergelijking met Schubert en Schumann met hun duidelijke Duits is het Franse lied geheimzinniger, melodieuzer, kleiner soms. Pianist Joseph Middleton had aan zijn twee handen meer dan genoeg: grote akkoorden en sterke crescendi vielen er voor hem bijna niet te spelen.

Met componisten uit een beperkt tijdvak en de keuze voor alleen Franse mélodies was er het gevaar van eenvormigheid. Maar de stem en voordracht van Carolyn Sampson waren voldoende gevarieerd. Ze schakelde van een opgewekt ‘Fantoches’ van Debussy naar wel driemaal ‘Clair de lune’, door dezelfde Debussy, maar ook in toonzettingen van Fauré en Joseph Szulc. Haar Frans klonk voortreffelijk, al zou iets meer nadruk op de medeklinkers de verstaanbaarheid nog hebben vergroot.

De akoestiek van de Herz-zaal in TivoliVredenburg laat de klank van de vocalist nogal uitwaaieren. Dat kan nadelig werken, maar in dit geval droeg het wellicht bij aan de kwaliteit. Sampsons middentonen klonken vol, haar hoogte was trefzeker en warm en de beklimming van de weg naar boven was elegant. Ze heeft de laatste jaren bewezen in veel repertoire thuis te zijn, met nadruk op de oudere muziek van voor de negentiende eeuw, maar heeft een duidelijk zwak voor het Franse repetoire.

De muziek deed het werk bij het duo Middleton en Sampson. De zangeres vertelde de verhalen met haar stem en haar ogen, iedere vorm van opgelegd drama in haar voordracht vermijdend. Haar begeleider speelde de transparante muziek van met nam Debussy en Fauré heel zorgvuldig, met veel gebruik van pedaal.

Met teksten en gedichten als ‘Spleen’ en ‘Il pleure dans mon coeur’ was de Franse melancholie voortdurend aanwezig. Verlaine was één van de bekendste dichters van stromingen als het symbolisme en het decadentisme. Zijn teksten, waarvan hijzelf het muzikale gehalte benadrukte, lijken geschreven met een pen die in absint gedoopt is. Waar de melancholie bij de Duitse dichters als Müller en Heine een zekere strengheid kent, is die bij Verlaine onbegrensd, sensueel en bijna zwoel.

Komende week zetten pianist Joseph Middleton en sopraan Carolyn Sampson het programma op cd voor de opvolger van het album Fleurs. Met het publiek in de zaal van haar recital – duidelijk liefhebbers die zich uiterst geconcentreerd lieten meevoeren en wisten wanneer ze zich konden laten horen – had een opname van gisteravond vast ook een kwaliteits-cd opgeleverd.

Het volgende concert in de serie Vocaal in TivoliVredenburg wordt verzorgd door Thomas Hampson en Amsterdam Sinfonietta en vindt plaats op woensdag 13 april. Het volgende concert van de Serie Grote Zangers, waar dit recital ook deel van uitmaakte, wordt verzorgd dpor Anne Sofie von Otter en vindt plaats op 15 februari in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam.

Vorig artikel

Wolf-Ferrari en Poulenc op één Luiks affiche

Volgend artikel

Operawereld viert 75ste verjaardag Domingo

De auteur

François van den Anker

François van den Anker

François van den Anker is muziekjournalist. Hij doet verslag van de wereld van opera en lied met interviews, reportages en podcasts.