Het komende Holland Festival, dat op 1 juni begint, zal het laatste zijn onder leiding van Pierre Audi. Het festival biedt dit jaar 159 voorstellingen in juni, alleen in Amsterdam. Een Luigi Nono-weekend is één van de hoogtepunten, en er is een breed aanbod aan opera, muziektheater en theater met muziek.

Afgelopen dinsdag werd in het Amsterdamse Bimhuis het programma voor het 67e Holland Festival gepresenteerd. Voor Pierre Audi is dit zijn tiende en laatste jaar als artistiek directeur.

In zijn presentatie en later in een interview met Mieke van der Weij keek Audi terug op zijn artistiek directeurschap. Hij was tien jaar geleden de opvolger van Ivo van Hove, die een theaterperspectief meebracht als artistiek leider. De opdracht aan Audi was om in de programmering meer nadruk te leggen op de muzikale elementen en opera. De synergie tussen de toenmalige Nederlandse Opera en het Holland Festival was een doel.

“Ik was onzeker toen ik begon. Het ging allemaal heel snel en ik vroeg me af hoe ik mijn baan bij De Nederlandse Opera moest combineren met de leiding van het festival”, vertelde Audi. Hij had ervaring opgedaan in Londen, waar hij tien jaar lang een festival leidde. “Twee belangrijke zaken waar je rekening mee moet houden is afzeggingen op een laat moment en het feit dat 80 procent van wat je wilt niet mogelijk is”, zo vatte Audi de uitdagingen voor een festivaldirecteur samen.

Op een vraag over het feit dat het Holland Festival soms als elitair wordt bestempeld, antwoordde Audi dat die trend inmiddels is doorbroken met grote publieksvoorstellingen, zoals de musical Fela, een paar jaar geleden. Dit jaar is er War Horse, dat tijdens het festival in theater Carré wordt gespeeld. In die productie wordt samengewerkt met de Stichting Theateralliantie die werd opgericht door Joop van den Ende.

Audi ging in op een vaak gehoorde vraag naar de noodzaak van een festival aan het eind van een toch al overvol seizoen. “Maar dan is het juist nodig”`, aldus Audi. “Als een moment van concentratie; dat is in de versnippering van het reguliere seizoen niet haalbaar. Een project als het Luigi Nono-weekend is nergens anders mogelijk dan tijdens het Holland Festival.”

Bij de presentatie van het festival, opgeluisterd met korte previewoptredens van onder anderen het Nederlands Kamerkoor en Nora Fischer, en met een onverwacht bezoek van het paard Joey uit War Horse, stelde Pierre Audi dat er geen motto is. “Het is u wellicht opgevallen dat we het de laatste twee jaar zonder motto of thema doen. Daarmee wil ik terug naar de essentie van het begrip festival, namelijk een feest of festijn.”

Hieronder de operaonderdelen, de voorstellingen met muziektheater en producties die een raakvlak met opera hebben in de programmering van een maand Holland Festival.

‘Klassieke’ opera

De seizoensafsluiter van De Nationale Opera, Falstaff van Verdi, maakt deel uit van de programmering van het Holland Festival. Verdi’s laatste opera, door Robert Carsen geënsceneerd, was na de première in Londen in mei 2012 al te zien in Milaan en New York en komt met deels dezelfde cast naar Amsterdam.

Bariton Ambrogio Maestri zingt de titelrol, met onder anderen Fabio Capitanucci en Fiorenza Cedolins in de andere rollen. Dirigent Daniele Gatti staat tussen 7 en 30 juni voor het Concertgebouworkest. Op zaterdag 28 juni is er de traditionele gratis buitenvertoning, ‘Opera in het Park’, in het Amsterdamse Oosterpark.

Festivaldirecteur Audi deed zelf de regie voor Orlando van Händel, een productie die in april 2012 al in De Munt in Brussel te zien was. Net als toen zingt Bejun Mehta de hoofdrol in een cast die vrijwel gelijk is aan die in Brussel. Alleen Sophie Karthäuser, die indertijd de rol van Angelica zong, wordt vervangen door de Nederlandse sopraan Lenneke Ruiten. Dirigent René Jacobs leidt het orkest B’Rock bij de drie voorstellingen in de Amsterdamse Stadsschouwburg, die plaatsvinden van 9 tot en met 13 juni.

De ‘tragische komedie in vier bedrijven’ Laika van Martijn Padding gaat op het festival in première. Muzikaal leider Etienne Siebens en regisseur Aernout Mik werken met zangers als Thomas Oliemans, Claron McFadden, Marcel Beekman en Helena Rasker. De begeleiding komt van Asko|Schönberg, VocaalLAB verzorgt de koorpartijen. Laika, op een libretto van P.F. Thomése, gaat op 3 juni in wereldpremière in de Stadsschouwburg in Amsterdam en wordt daar tot 8 juni gespeeld.

The CIVIL warS is een project uit 1984 van regisseur/librettist Robert Wilson, op muziek van Philip Glass. Het werk wordt in een concertante vorm uitgevoerd door het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Dennis Russel Davies, met Martin Wright als leider van het Groot Omroepkoor. Bij de solisten zijn namen als Cécile van de Sant, Donald Kaasch en Jaco Huypen. De uitvoering is eenmalig, op 19 juni, te zien in het Muziekgebouw aan ’t IJ.

Muziektheater

Kunstenaar William Kentridge, die vaker te gast was op het Holland Festival, maakte videobeelden bij Schuberts Winterreise. De cyclus wordt live uitgevoerd door Matthias Goerne, met Markus Hinterhäuser op piano. De voorstelling wordt geproduceerd door het Festival d’Aix-en-Provence en is op 25 en 26 juni te zien in het Muziekgebouw aan ’t IJ.

Het ensemble Musikfabrik speelt een coproductie van het Holland Festival met de Ruhrtriennale, Delusion of the Fury, van Harry Partch. Volgens het programma is hij ‘de excentriekste van alle Amerikaanse componisten’. Het stuk werd vorig jaar voor het eerst in Europa opgevoerd met de speciaal gemaakte instrumenten die de componist voorschrijft. De twee voorstellingen, geregisseerd door Heiner Goebbels, vinden plaats in het Muziekgebouw aan ’t IJ op 10 en 11 juni.

You Us We All werd gecomponeerd door Shara Worden, op teksten van Andrew Ondrejcak, die de voorstelling regisseert. De productie heeft in de programmabrochure het label ‘barok totaalspektakel’. Het ensemble BOX (Baroque Orchestra X) voert het werk uit in Theater Bellevue. Maker Andrrew Ondrejcak noemt zijn productie ‘een hedendaagse masque’, naar de Britse voorloper van de opera. You Us We All is op 18 en 19 juni te zien.

Regisseur Ben Frost komt naar Amsterdam met The Wasp Factory, een muziektheatervoorstelling die werd gebaseerd op de roman van Iain Banks. Librettist David Pountney schreef de productie, die de cultroman van Banks “in spannend en krachtig muziektheater vertaalt”, zo zegt de programmabrochure.

Een Nederlandse vocale cast, met Marcel Beekman, Nora Fischer en Harry van der Kamp voert met de Nederlandse Bachvereniging Oidípous van Calliope Tsoupaki uit. De Grieks-Nederlandse componiste was eerder met haar Lucas Passie op het Holland Festival present. Het nieuwe werk, gebaseerd op Oidípous te Koloneos van Sophocles, is een semiscenisch oratorium waarvoor Pierre Audi een mise-en-place zal maken in het Muziekgebouw aan ’t IJ. Op 28 juni is de wereldpremière, de uitvoering wordt op 29 juni herhaald.

Operaregisseurs met theater

De Canadese regisseur Robert Lepage, die furore maakte met de enscenering van Der Ring des Nibelungen voor de Metropolitan Opera in New York, brengt zijn theatervoorstelling Playing Cards: Spades naar de Westergasfabriek. De ‘multimediale’ voorstelling is vanaf 3 juni op drie achtereenvolgende avonden te zien in de Gashouder.

Peter Brook, bekend in de operawereld van zijn bewerkingen van Die Zauberflöte en zijn Carmen-bewerking La Tragédie de Carmen, maakte The valley of astonishment, “een reis door het grillige landschap van de menselijke geest”. De productie, met acteurs en musici, zal op 29 april in première gaan in het Théâtre des Bouffes du Nord in Parijs en komt dan voor drie voorstellingen naar Nederland. The valley of astonishment is van 5 tot en met 7 juni te zien in het Muziekgebouw aan ’t IJ.

Martin Kušej is in de operawereld bekend als regisseur van La forza del destino, dit seizoen in München te zien, en van Der fliegende Holländer, bij De Nationale Opera in februari 2010. Hij is dit jaar genomineerd voor een Opera Award. Op het Holland Festival is werk van Kušej te zien in de voorstelling Die bitteren Tränen der Petra von Kant, gebaseerd op de film van Rainer Werner Fassbinder. Het toneelstuk, met muziek van Jan Faszbender, staat van 14 tot en met 16 juni in het Muziekgebouw aan ’t IJ.

En verder…

De film River of fundament, die zes uur duurt, is in “een combinatie van verhalende cinema, beeldhouwkunst en opera”, een verfilming van de roman Ancient Evenings van Norman Mailer. Matthew Barney deed de regie, Jonathan Bepler componeerde de muziek. De film wordt vanaf 23 juni driemaal vertoond in het EYE.

Een project dat kiemde in de jaren ’80, toen Pierre Audi kennismaakte met de Italiaans componist Luigi Nono, wordt van 19 tot en met 22 juni gerealiseerd in de Gashouder, voor die dagen ingericht als “een industriële kathedraal voor Nono’s ruimtelijke muziek”.

Hoogtepunt is de uitvoering van Prometeo, door het SWR Sinfonieorchester Baden-Baden onder leiding van Ingo Metzmacher. Vocale bijdragen zijn van de Schola Heidelberg en vocale solisten als Susanna Andersson en Els Janssens-Vanmunster. Aan de andere concerten, onder meer Il canto sospeso, wordt meegewerkt door Capella Amsterdam.

Zie voor meer informatie de website van het Holland Festival.